Bitwa pod Lepanto (1571): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Wycofane usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 89.68.187.158 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to PBbot. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 23:
|commons = Category:Battle of Lepanto
}}
'''Bitwa pod Lepanto''' (obecnie ''[[Nafpaktos]]'') – bitwa morska stoczona [[7 października]] [[1571]] na południowy zachód od [[Nafpaktos|Lepanto]] pomiędzy [[Imperium Osmańskie|Imperium Osmańskim]] a [[Liga Święta|Ligą Świętą]], zakończona zwycięstwem [[chrześcijaństwo|chrześcijan]]. Bój pod Lepanto był jedną z najkrwawszych bitew morskich w dziejach świata<ref name=kosiarz>Edmund Kosiarz, ''Bitwy morskie'', Wydawnictwo Morskie, wyd. I, 1964, str. 59-60</ref>.
== Podłoże ==
Po zdobyciu [[Konstantynopol]]a w 1453 Imperium Osmańskie zaczęło przejmować kontrolę nad całym szlakiem handlowym z [[Indie|Indii]] do [[Europa|Europy]], co zrodziło spory z kupiecką [[Republika Wenecka|Republiką Wenecji]]. Dodatkowo sułtan wspierał [[Algieria|algierskich]] korsarzy<ref name="Focus Historia ekstra">''Focus Historia ekstra'' nr 4/2016 sierpień-wrzesień, Dariusz Milewski ''Starcie cwywilizacji'', s. 31</ref>. W 1570 r. Imperium Osmańskie zażądało od Wenecji przekazania [[Cypr (wyspa)|Cypru]], Wenecjanie jednak zignorowali groźbę turecką. W rezultacie Cypr został najechany przez wojska tureckie. Po upadku [[Nikozja|Nikozji]] papież [[Pius V]] zorganizował dla obrony [[Oblężenie Famagusty|Famagusty]] (maj 1571) wśród państw chrześcijańskich Ligę Świętą, w której główne role odgrywały [[Hiszpania]] i Wenecja.
Chrześcijańska armada wyruszyła, by napotkać osmańską. Pod Lepanto, po stronie Ligi walczyło ok. 200 okrętów, w tym 6 silnie uzbrojonych w artylerię [[galeas]]ów; Turcy mieli ok. 250 okrętów. Siłami chrześcijańskimi dowodził książę Juan de Austria, nieślubny syn cesarza [[Karol V Habsburg|Karola V Habsburga]], zaś muzułmańskimi – [[Ali Pasza Muezinowicz|Ali Pasza]]{{r|kosiarz}}.
== Przebieg bitwy ==
Starcie rozpoczęła flota turecka, próbując oskrzydlić flotę chrześcijan, ale potężne galeasy weneckie miały wielką przewagę ogniową, która pozwalała im łatwo zniszczyć osmańskie galery. W tej sytuacji Turkom pozostał jedynie [[abordaż]]. Tymczasem okręty chrześcijańskie, szybsze od [[galera|galer]] tureckich, nie przyjęły taktyki przeciwnika, lecz starały się ustawiać doń burtami, wykorzystując całą siłę swych dział. Walczono z ogromną determinacją, ale z wolna jęła się zarysowywać przewaga po stronie floty europejskiej. W rezultacie flota osmańska poniosła druzgocącą klęskę - większość okrętów wchodzących w jej skład zostało zdobytych lub zatopionych przez siły Ligi Świętej.
== Pokłosie ==
Zwycięstwo sił chrześcijańskich podniosło morale w Europie, jednak nie zostało wykorzystane militarnie. Wielki Wezyr [[Sokollu Mehmed Pasza]] wyjaśnił weneckiemu ambasadorowi różnicę ''między waszą i naszą klęską'': „Pod Lepanto chrześcijanie mnie ogolili. Na Cyprze ja odciąłem im ramię. Moja broda odrośnie...”<ref>[http://devotiontoourlady.com/miracle-lepanto.html Miracle Lepanto - Proud Empty Boast] {{Lang|en}}</ref>. I miał poniekąd rację: wkrótce Liga Święta rozpadła się, Cypr pozostał w rękach tureckich, a w 1574 r. Hiszpania musiała opuścić [[Tunis]] – jednakże flota turecka straciła pod Lepanto setki doświadczonych, zaprawionych w boju marynarzy.
Zwycięstwo Ligi Świętej w bitwie pod Lepanto papież Pius V przypisał wstawiennictwu [[Dziewictwo Marii z Nazaretu|Najświętszej Maryi Panny]] i w 1572 roku 7 października ogłosił świętem ''[[Matka Boża|Matki Boskiej Zwycięskiej]]'', zmienionym w 1573 przez jego następcę, [[Grzegorz XIII|papieża Grzegorza XIII]], na święto ''[[Matka Boża Różańcowa|Matki Boskiej Różańcowej]]''<ref>[https://web.archive.org/web/20071012143748/http://campus.udayton.edu/mary/questions/yq/yq103.html Ogłoszenie święta „Matki Boskiej Różańcowej] {{Lang|en}}.</ref>.
== Uczestnicy ==
Wybrani uczestnicy bitwy:
* [[Miguel de Cervantes]] - autor [[Don Kichot (powieść)|''Don Kichota'']]
* [[Maria la Bailadora]] - jedyna kobieta żołnierz, która brała udział w bitwie.
<gallery>
Plik:Lapanto formation.png|Szkic bitwy pod Lepanto (1571)
Plik:The Battle of Lepanto by Paolo Veronese.jpeg|''Bitwa pod Lepanto'', [[Paolo Veronese]] (1528–1588)
Plik:Lepanto battle venice memory.JPG|W rocznicę bitwy, 7.10.2000, Wenecjanie ufundowali tablicę pamiątkową [[Nafpaktos]].
</gallery>
== Zobacz też ==
* [[Bitwa pod Wiedniem]] (1683)
* [[Bitwa pod Navarino (1827)]]
* [[La Austríada]]
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj|autor = Zygmunt Ryniewicz |tytuł = Bitwy świata. Leksykon |data = 1995 |isbn = 83-214-1046-4 |miejsce = Warszawa |wydawca = „Wiedza Powszechna” |oclc = 750742205 }}
{{Podboje Turcji Osmańskiej}}
{{Kontrola autorytatywna}}
| |||