Stanisław Skowron (żołnierz AK): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne techniczne
Mafo (dyskusja | edycje)
kategorie + dr red
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 32:
W listopadzie 1939 Stanisław Skowron wraz z ojcem złożyli przysięgę [[Służba Zwycięstwu Polski|Służbie Zwycięstwu Polski]] (SZP) obierając pseudonimy „Janota” i „Brzoza”. Animatorem organizacji ruchu oporu był wówczas uciekinier z Poznania, prawnik Tadeusz Ereciński ps. „Obrońca” (aresztowany w 1943 został zamordowany w [[Mauthausen-Gusen (KL)|obozie koncentracyjnym w Mauthausen]]). Wkrótce SZP została przekształcona w [[Związek Walki Zbrojnej]] (ZWZ) a od 1942 w [[Armia Krajowa|Armię Krajową]] (AK). Stanisław Skowron początkowo służył jako kolporter i łącznik, a później dowódca placówki we wsi Gieczno. Od 1943 został komendantem Rejonu „Zakręt” (gm. Rogóźno) oraz objął funkcję [[kwatermistrz]]a Obwodu Łęczyckiego AK. Do najważniejszych zadań stawianych kwatermistrzostwu należało prowadzenie [[Wywiad wojskowy|wywiadu wojskowego]] i [[Wywiad gospodarczy|gospodarczego]]. Stanisław Skowron był zatrudniony najpierw w Urzędzie Gminnym w [[Wypychów (powiat zgierski)|Wypychowie]] a później w Urzędzie Gminnym w Piątku i prowadził tajną kartotekę, wyspecjalizowaną tematycznie, zbieraną z materiałów wywiadowczych. Obok tego Komenda Rejonu „Zakręt” przeprowadzała akcje przerzutowe ludzi zagrożonych aresztowaniem przez granicę z Generalnym Gubernatorstwem<ref name=":0">{{Cytuj |autor r = Stanisław Skowron |redaktor = Marek Budziarek |rozdział = ZWZ-AK w powiecie łęczyckim (Obwód „Ogrody”) |tytuł = Okręg Łódzki Armii Krajowej |data = 1988 |miejsce = Łódź |wydawca = [[Muzeum Miasta Łodzi|Muzeum Historii Miasta Łodzi]], [[Towarzystwo Przyjaciół Łodzi]] |s = 145-162}}</ref>.
 
Ważnym przedsięwzięciem realizowanym przez Stanisława Skowrona jako kwatermistrza Obwodu była tak zwana „akcja dowód”. Wykorzystywano dostęp do blankietów i druków meldunkowych (tzw. [[Kenkarta|Kennkart]]) oraz pieczęci z [[Godło III Rzeszy|hitlerowskim orłem]] do sporządzania dokumentów dla ludzi narażonych na niemieckie represje z terenu Obwodu oraz [[Okręg Łódź Armii Krajowej|Komendy Okręgu Łódzkiego]][4]. Od 1944 r. nasiliły się przygotowania do [[Powstanie powszechne|ogólnonarodowego powstania]]. W Rejonie „Zakręt” powołano [[Wojskowa Służba Ochrony Powstania|Wojskową Służbę Ochrony Powstania]] (WSOP). Na jej czele stanął Antoni Boratyński ps. „Kamil”[5]. Tymczasem niemieckie służby policyjne i wywiadowcze zaczęły odnosić sukcesy rozpoczynając rozbicie Organizacji od aresztowań w dowództwie Komendy Okręgu Łódzkiego. Tak zwana „wielka wsypa” szybko powodowała kolejne aresztowania na różnych szczeblach<ref name=":0" />.
 
W końcu października 1944 aresztowano komendanta Obwodu Łęczyckiego AK ppor. Edwarda Czerwińskiego ps. „Czesław”, a 2 listopada 1944 został zatrzymany Stanisław Skowron. Jego ojciec Adam zdołał ukryć całe archiwum Rejonu „Zakręt” i kwatermistrzostwa Obwodu Łęczyckiego, zanim następnego dnia także został aresztowany wraz z żoną. Aresztowani przetrwali katownię gestapo w Łodzi przy ulicy Gardestrasse 7 (obecnie Karola Anstadta) i więzienie przy ulicy Sterlinga 16. Pomimo bardzo brutalnych metod śledztwa żaden człowiek z Organizacji ani żaden dokument nie został ujawniony. 17 stycznia 1945 Stanisław i jego ojciec Adam, obaj niezależnie, uciekli z transportu do [[Radogoszcz (więzienie)|Rozszerzonego Więzienia Policyjnego Radogoszcz w Łodzi]], unikając [[Masakra w więzieniu na Radogoszczu|masakry, której dokonali tam Niemcy w nocy z 17 na 18 stycznia]], na kilkadziesiąt godzin przed wkroczeniem do Łodzi [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Ocalała także matka Stanisława, Zuzanna. Wojnę przeżyli również wszyscy członkowie ruchu oporu z Rejonu „Zakręt”. Los komendanta Obwodu Łęczyckiego ppor. Edwarda Czerwińskiego („Czesław”) pozostaje nieznany. Czas wojny Stanisław Skowron zakończył w stopniu podporucznika Wojska Polskiego<ref name=":0" />.
Linia 66:
 
{{SORTUJ:Skowron, Stanisław}}
[[Kategoria:Komendanci Rejonów AK]]
[[Kategoria:Oficerowie ludowego Wojska Polskiego – ofiary represji politycznych w Polsce Ludowej 1944–1956]]
[[Kategoria:Członkowie Związku Walki Zbrojnej]]
[[Kategoria:Członkowie Służby Zwycięstwu Polski]]
[[Kategoria:Działacze środowisk kombatanckich‎]]
[[Kategoria:Więźniowie niemieckich władz okupacyjnych w Okręgu Rzeszy Kraj Warty]]
[[Kategoria:Więźniowie więzień w Łodzi]]
[[Kategoria:Więźniowie więzienia przy ul. Sterlinga 16 w Łodzi (okupacja niemiecka)]]
[[Kategoria:Wojskowi związani z Łodzią]]
[[Kategoria:Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego]]
[[Kategoria:Prawnicy związani z Łodzią]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1923]]
[[Kategoria:Zmarli w 1993]]