Grupa diedralna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
diedralna-dihedralna
Znacznik: Wycofane
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 188.146.65.114) i przywrócono wersję 64047829 autorstwa 2A02:A31A:4040:8780:7DD1:DB4C:7615:BAF3 (obok znajduje się przypis, gdzie opisane jest, dlaczego nie ma "h")
Znacznik: Ręczne wycofanie zmian
Linia 1:
[[Plik:Snowflake11 2.png|thumb|Płatki [[śnieg]]u przejawiają symetrię dwuścienną [[sześciokąt|sześciokąta foremnego]].]]
'''Grupa dihedralnadiedralna'''<ref group="uwaga">Od [[język grecki|gr.]] δίεδρον ''diedron'': ''di-'', „dwu-, podwójny” oraz gr. ''-edron'', od ἕδρα ''edra'', „siedzisko, siedlisko, siedziba; siedzenie, miejsce, pozycja; pośladki, kuper; [[ściana (stereometria)|ściana]] bryły (geom.)”.<br />Niepoprawnie: *''dihedralna'' (za [[język angielski|ang.]] ''diherdal''; ''-hedral'' od [[łacina|nowołac.]] ''hedron''; od łac. ''dihedron'', z gr. jw.) – w polszczyźnie temat został zapożyczony bezpośrednio z greki i z tego powodu nie zawiera „h”, por. [[czworościan foremny|tetraedr]], [[sześcian (geometria)|heksaedr]], [[ośmiościan foremny|oktaedr]].</ref> – [[Grupa (matematyka)|grupa]] [[izometria|izometrii]] [[płaszczyzna|płaszczyznowych]] [[wielokąt foremny|wielokąta foremnego]] przekształcająca go na siebie (tzw. „izometrii własnych”) albo ogólniej: dowolna [[grupa (matematyka)|grupa]] o strukturze identycznej ze strukturą [[grupa symetrii|grupy symetrii]] tego wielokąta (tzn. z nią [[izomorfizm|izomorficzną]]). Można ją także traktować jako grupę [[izometria#Parzystość|izometrii parzystych]] (tzn. zachowujących [[orientacja (matematyka)|orientację]]) [[dwuścian]]u foremnego w trójwymiarowej [[przestrzeń euklidesowa|przestrzeni euklidesowej]]: symetriom wielokąta odpowiadają obroty przestrzeni trójwymiarowej.
 
Ponieważ dla <math>n \geqslant 3</math> grupa symetrii <math>n</math>-kąta foremnego ma <math>2n</math> elementów, to spotyka się dwa sposoby oznaczania tej grupy: symbolem <math>\mathrm D_n,</math> który wyróżnia liczbę krawędzi wielokąta (tj. ''stopień'') oraz <math>\mathrm D_{2n},</math> gdzie kładzie się nacisk na liczbę jej elementów (tj. ''rząd'') – w dalszej części artykułu stosowana będzie pierwsza z notacji. Definicję można rozszerzyć również na mniejsze od <math>3</math> [[liczby naturalne]]: jeśli <math>n = 2,</math> to utożsamia się ją z [[grupa czwórkowa Kleina|grupą czwórkową Kleina]]; gdy <math>n = 1,</math> to grupa ta jest izomorficzna z dwuelementową [[grupa cykliczna|grupą cykliczną]] <math>2</math> (jedyną grupą tego [[rząd (teoria grup)|rzędu]]); dla <math>n = 0</math> przyjmuje się, iż jest to [[grupa trywialna]].