Romuald Wolikowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kerim44 (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, kat., infobox
Linia 12:
|miejsce urodzenia = Romanówka, [[gubernia wołyńska]], [[Imperium Rosyjskie]]
|data śmierci = 14 lutego 1992
|miejsce śmierci = [[Edmonton]], [[Wielka BrytaniaKanada]]
|lata służby = 1910–1947
|siły zbrojne = [[Plik: Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Armia Imperium Rosyjskiego]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]<br />[[Plik:Poland badge.jpg|30px]][[Polskie Siły Zbrojne]]
Linia 20:
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]]<br />[[wojna polsko-bolszewicka]]<br />[[II wojna światowa]]<br />[[kampania wrześniowa]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|VM|KS}} {{order|KN|KN}} {{order|OOP|KO}} {{order|KW|4}} {{order|KZUWW1918-1921}} {{order|KZ|Z}} {{order|MW1918-21}} {{order|MDON}} {{order|KZUWW1918-1921MDS|B}} {{order|AVM}} {{order|CiKOŚSt|1}} {{order|CiKOŚSt|2}} {{order|ŚA|2}} {{order|ŚA|3}} {{order|ŚA|4}} {{order|OŚW|4}} {{order|KŚJ|4}}
|commons =
|wikiźródła =
Linia 28:
 
== Życiorys ==
Był synem Józefa, [[Powstanie styczniowe|powstańca styczniowego]] i [[Zesłanie|zesłańca]]., Doi 1899,Elżbiety doze Szczerbińskich. Do śmierci matki w 1899 (ojciec zmarł wcześniej), nauki pobierał w domu rodzinnym. Dwa lata później, starsi bracia, występujący jako opiekunowie, oddali go do Szkoły Kadetów w [[Jarosław (Rosja)|Jarosławiu]] (od 1906 komendantem szkoły był krewny Wolikowskich, [[Józef Latour]], późniejszy generał Wojska Polskiego). W 1910, po ukończeniu szkoły kadetów, przyjęty został do szkoły wojskowejoficerskiej w Moskwie. W 1912, po awansie na podporucznika, otrzymał przydział do 71 pułku piechoty w [[Puławy|Puławach]] ([[18 Dywizja Piechoty Imperium Rosyjskiego|18 DP]]). W szeregach tego pułku, w latach 1914–1917, walczył na froncie zachodnim. W 1917 wstąpił do [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusu Polskiego w Rosji]], z którego został skierowany do [[Nikołajewska Akademia Sztabu Generalnego|Imperatorskiej Nikołajewskiej Akademii Wojskowej]], w charakterze słuchacza kursu. Latem 1918, po rozwiązaniu korpusu, przedostał się do [[Ufa|Ufy]] i dalej do [[Bugurusłan]]ia i [[Nowosybirsk|Nowonikołajewska]], gdzie razem z [[Walerian Czuma|Walerianem Czumą]] organizował polskie formacje wojskowe. Pełnił wówczas obowiązki szefa sztabu [[5 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie)|5 Dywizji Strzelców Polskich]]. Z Rosji udał się przez [[Japonia|Japonię]] i [[Hawaje]] do Stanów Zjednoczonych. W kwietniu 1919 razem z [[Armia Polska we Francji|Armią Hallera]] powrócił do Polski.
 
W 1917 wstąpił do [[I Korpus Polski w Rosji|I Korpusu Polskiego w Rosji]], z którego został skierowany do Mikołajewskiej Akademii Wojskowej, w charakterze słuchacza kursu. Latem 1918, po rozwiązaniu korpusu, przedostał się do [[Ufa|Ufy]] i dalej do [[Bugurusłan]]ia i [[Nowosybirsk|Nowonikołajewska]], gdzie razem z [[Walerian Czuma|Walerianem Czumą]] organizował polskie formacje wojskowe. Pełnił wówczas obowiązki szefa sztabu [[5 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie)|5 Dywizji Strzelców Polskich]]. Z Rosji udał się przez Japonię i Hawaje do Stanów Zjednoczonych. W kwietniu 1919 razem z [[Armia Polska we Francji|Armią Hallera]] powrócił do Polski.
 
W kwietniu 1919, po powrocie do kraju, przyjęty został do [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], w stopniu podpułkownika, i mianowany dowódcą [[XVII Brygada Piechoty (II RP)|XVII Brygady Piechoty]]. Następnie pełnił funkcję szefa sztabu Grupy Poleskiej i [[5 Armia (II RP)|5 Armii]]. Był wówczas najbliższym współpracownikiem generała [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]]. Zaufanie jakie zdobył u przyszłego Wodza Naczelnego wpłynęło na jego losy w czasie II wojny światowej. We wrześniu 1920 ponownie objął dowództwo XVII BP i sprawował je do grudnia tego roku.
Linia 38 ⟶ 36:
W latach 20. był skarbnikiem Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Dział urzędowy. Spis członków Wojskowego Klubu Samochodowego i Motocyklowego w dniu 15 marca 1926 r. | czasopismo = [[Automobilista Wojskowy]] | wydawca = Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy |strony=3| data = Nr 2 z 15 marca 1926 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=354073}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Dział urzędowy. Władze klubowe | czasopismo = [[Automobilista Wojskowy]] | wydawca = Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy |strony=4| data = Nr 3 z 1 kwietnia 1926 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=354074}}</ref>. W okresie II RP został [[Osadnictwo wojskowe|osadnikiem wojskowym]] w osadzie Chrynów ([[gmina Grzybowica]])<ref>{{cytuj stronę|url=http://kresy.genealodzy.pl/zbior/pdf/osadnicy_wojskowi.pdf|tytuł=Osadnicy wojskowi – lista kompletna|opublikowany=kresy.genealodzy.pl|strony=227|data dostępu=10 kwietnia 2015}}</ref>.
 
W [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej 1939]] dowodził etapami [[Armia „Poznań”|Armii „Poznań”]]. 18 września 1939 ewakuował się do Rumunii, a następnie, za zgodą generała dywizji Władysława Sikorskiego, do Francji. W październiku powierzone mu zostały obowiązki dowódcy 1 pułku szkolnego w [[Camp de Coëtquidan|obozie Coëtquidan]]. W styczniu następnego roku, w tym samym obozie, wyznaczony został na stanowisko komendanta Centrum Szkół Piechoty. W czerwcu 1940, po przegranej [[Kampania francuska 1940|kampanii]], ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Od października tego roku pełnił obowiązki zastępcy dowódcy, a od 28 lipca do 17 sierpnia 1941 dowódcy [[3 Brygada Kadrowa Strzelców|3 Brygady Kadrowej Strzelców]]. W sierpniu 1941, po zawarciu [[Układ Sikorski–Majski|układu Sikorski-Majski]] i nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z ZSRR, wyjechał do Moskwy, gdzie objął stanowisko attaché i szefa Polskiej Misji Wojskowej. 1 września 1941 gen. dyw. Władysław Sikorski awansował go na generała brygady. We wrześniu 1942 odwołany został z zajmowanych stanowisk na żądanie władz radzieckich i mianowany komendantem kursów oficerskich przy dowództwie [[Armia Polska na Wschodzie|Armii Polskiej na Wschodzie]]. Od kwietnia 1944 do 1946 pozostawał w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej, a później szefa Sztabu Głównego w Londynie.[[Plik:Nagrobek_gen_Wolikowskiego.jpg|prawo|mały|200x200px|Grób gen. Romualda Wolikowskiego]]Po demobilizacji osiedlił się w [[Edmonton]] ([[Alberta]], [[Kanada]]). Przez wiele lat był aktywnym członkiem tamtejszego SPK Koła Nr.6. będąc okresowo członkiem zarządu. Prawie do końca życia pojawiał się na lokalnych imprezach polonijnych.
Spośród generałów WP, mianowanych do zakończenia II wojny światowej, przeżyło go tylko dwóch, a mianowicie: [[Klemens Rudnicki]] (zm. 12 czerwca 1992) i [[Stanisław Maczek]] (zm. 11 grudnia 1994).
 
Od 1921 był żonaty z [[Izabela Lutosławska|Izabellą Lutosławską]]<ref name=":1">{{Cytuj książkę|tytuł=Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania|rok=1939|miejsce=Warszawa|strony=346–347|autor=[[Stanisław Łoza]] (red.)|url=https://polona.pl/item/czy-wiesz-kto-to-jest-uzupelnienia-i-sprostowania,ODQ1NjUxOA/355/#info:metadata|data dostępu=2021-12-02}}</ref>, pisarką, tłumaczką i publicystką, z którą miał dwóch synów: Andrzeja (1924–2017) oraz Grzegorza (1926–1944), który zginął w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]].
Po demobilizacji osiedlił się w [[Edmonton]] ([[Alberta]], [[Kanada]]). Przez wiele lat był aktywnym członkiem tamtejszego SPK Koła Nr.6. będąc okresowo członkiem zarządu. Prawie do końca życia pojawiał się na lokalnych imprezach polonijnych. Zmarł 14 lutego 1992 w Szpitalu Św. Józefa w Edmonton. Został pochowany na cmentarzu katolickim w St Albert ( -7A St Vital Ave) koło Edmonton<ref>[http://findagrave.com/memorial/37460744/general-romuald-wolikowski General Romuald Wolikowski] {{lang|en}} findagrave.com [dostęp 2020-09-27]</ref>. W tej samej kwaterze pochowani są jego żona i syn Andrew/Andrzej (1924–2017).
[[Plik:Nagrobek_gen_Wolikowskiego.jpg|prawo|mały|200x200px|Grób gen. Romualda Wolikowskiego]]
Spośród generałów WP, mianowanych do zakończenia II wojny światowej, przeżyło go tylko dwóch, a mianowicie: [[Klemens Rudnicki]] (zm. 12 czerwca 1992) i [[Stanisław Maczek]] (zm. 11 grudnia 1994).
 
Po demobilizacji osiedlił się w [[Edmonton]] ([[Alberta]], [[Kanada]]). Przez wiele lat był aktywnym członkiem tamtejszego SPK Koła Nr.6. będąc okresowo członkiem zarządu. Prawie do końca życia pojawiał się na lokalnych imprezach polonijnych. Zmarł 14 lutego 1992 w Szpitalu Św. Józefa w Edmonton. Został pochowany na cmentarzu katolickim w StSaint Albert (Roman -7ACatholic St Vital Ave) koło EdmontonCemetery<ref>[http://findagrave.com/memorial/37460744/general-romuald-wolikowski General Romuald Wolikowski] {{lang|en}} findagrave.com [dostęp 2020-09-27]</ref>. W tej samej kwaterze pochowani są jego żona Izabella i syn Andrew/Andrzej (1924–2017).
Generał Wolikowski był żonaty z Izabelą Lutosławską (1889–1972), pisarką, tłumaczką i publicystką. Miał dwóch synów. Młodszy zginął w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]].
 
== Ordery i odznaczenia ==
* Krzyż Srebrny [[Order Wojskowy Virtuti Militari|Orderu Wojskowego Virtuti Militari]] [[Kawalerowie Virtuti Militari 1914–1921|nr 4436]] (1921)<ref>Dekret Wodza Naczelnego L. 3429 z 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64481 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 8)]</ref>
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]] (2 sierpnia 1931)<ref>{{Monitor Polski|1931|178|260}} „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.</ref>
*Krzyż Oficerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (2 maja 1922)<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 | wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 31 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843}}</ref>
* [[Krzyż Walecznych]] (czterokrotnie)<ref name=":1" />
*[[Krzyż za udział w Wojnie 1918-1921|Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921]] (1991)<ref>Krzyż został wręczony 3 lipca 1991 w Edmonton przez konsula[[Andrzej generalnegoBrzozowski|Andrzeja Brzozowskiego]] - Konsula Generalnego RP A.w BrzozowskiegoToronto.</ref>
*Złoty [[Krzyż Zasługi]] (19 marca 1935)<ref>{{Monitor Polski|rok=1935|numer=65|pozycja=85}} „za zasługi w służbie wojskowej”.</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża Zasługi | czasopismo = [[Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych]] | wolumin = Nr 4 | strony = 19 | data = 19 marca 1935 | url = http://www.wbc.poznan.pl/publication/56686}}</ref>
* [[Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921]]<ref name=":1" />
* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]<ref name=":1" />
*Brązowy [[Medal za Długoletnią Służbę]]<ref name=":1" />
*[[Krzyż za udział w Wojnie 1918-1921|Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921]] – wręczony 3 lipca 1991 w Edmonton przez konsula generalnego RP A. Brzozowskiego
* [[Medal Zwycięstwa|Medal MiędzysojuszniczyZwycięstwa („Médaille Interalliée”)]]
*[[Order Świętego Stanisława|Order św. Stanisława]] z mieczami i kokardą (Imperium Rosyjskie)<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = gen. Romuald Wolikowski - Jura-Pilica.com |data dostępu = 2020-12-13 |opublikowany = www.jura-pilica.com |url = http://www.jura-pilica.com/?gen-romuald-wolikowski,232}}</ref>
*[[Order Świętego Stanisława|Order św. Stanisława]] II klasy z mieczami (Imperium Rosyjskie)<ref name=":0" />
Linia 90 ⟶ 88:
[[Kategoria:Attaché wojskowi II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Dowódcy 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej]]
[[Kategoria:Dowódcy piechoty dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty (II RP)]]
[[Kategoria:Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych]]
[[Kategoria:Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem za udział w Wojnie 1918–1921]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Oficerowie I Korpusu Polskiego w Rosji]]
[[Kategoria:Oficerowie Armii Polskiej we Francji 1917–1919]]
[[Kategoria:Oficerowie dowództwa 5 Armii (II RP)]]
[[Kategoria:Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Oficerowie I Korpusu Polskiego w Rosji]]
[[Kategoria:Osadnicy wojskowi II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego]]
Linia 117 ⟶ 118:
[[Kategoria:Żołnierze 5. Dywizji Strzelców Polskich na Syberii]]
[[Kategoria:Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Kanadzie po II wojnie światowej]]
[[Kategoria:Dowódcy piechoty dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty (II RP)]]
[[Kategoria:Oficerowie dowództwa 5 Armii (II RP)]]