Cmentarz wojenny nr 360 – Słupia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
Selso (dyskusja | edycje)
ilustracja
Linia 28:
|www =
}}
'''Cmentarz wojenny nr 360 – Słupia''' – cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] znajdujący się w miejscowości [[Słupia (województwo małopolskie)|Słupia]], w [[Jodłownik (gmina)|gminie Jodłownik]], w [[powiat limanowski|powiecie limanowskim]], w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]]. Należy do okręgu X (Limanowa) [[Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie|Oddziału Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie]]. Jest jednym z 400 cmentarzy tego oddziału, z tego w okręgu limanowskim jest ich 36<ref name=Frodyma>Frodyma Roman. ''Cmentarze wojenne z I Wojny Światowej na Ziemi Tarnowskiej. Przewodnik Turystyczny''. Krosno: Wydawnictwo "Ruthenus"„Ruthenus” 2006. {{ISBN|978-83-7530-000-0}}.</ref>.
[[Plik:Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 1.jpg|thumb|245px|Obelisk przed bramą cmentarza]]
[[Plik:Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 2.jpg|thumb|245px|Żeliwne krzyże przy murze cmentarza]]
'''Cmentarz wojenny nr 360 – Słupia''' – cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] znajdujący się w miejscowości [[Słupia (województwo małopolskie)|Słupia]], w [[Jodłownik (gmina)|gminie Jodłownik]], w [[powiat limanowski|powiecie limanowskim]], w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]]. Należy do okręgu X (Limanowa) [[Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie|Oddziału Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie]]. Jest jednym z 400 cmentarzy tego oddziału, z tego w okręgu limanowskim jest ich 36<ref name=Frodyma>Frodyma Roman. ''Cmentarze wojenne z I Wojny Światowej na Ziemi Tarnowskiej. Przewodnik Turystyczny''. Krosno: Wydawnictwo "Ruthenus" 2006. {{ISBN|978-83-7530-000-0}}</ref>.
 
== Lokalizacja ==
Cmentarz położony jest na wzgórzu o wysokości 402 m n.p.m. na [[Pogórze Wiśnickie|Pogórzu Wiśnickim]]. Wierzchołek wzgórza jest zalesiony, a cmentarz znajduje się na jego południowym obrzeżu, przy polnej, gruntowej drodze. Z drogi tej widoczny jest tylko prześwitujący przez gałęzie drzew duży kamienny obelisk. Z bezleśnych terenów pod cmentarzem rozległe widoki na [[Beskid Wyspowy]], szczególnie na znajdującą się na pierwszym planie [[Kostrza (Beskid Wyspowy)|Kostrzę]]<ref name=Compass>{{Cytuj książkę |tytuł = Beskid Wyspowy 1:50&nbsp;000. Mapa turystyczna |miejsce = Kraków |rok = 2006 |wydawca = Wyd. Compass |isbn = 83-89165-86-4}}</ref>.
 
== Losy cmentarza ==
Bezpośrednio po bitwie ciała żołnierzy pozbierane z pól bitewnych w okolicznych miejscowościach, oraz zmarłych w szpitalach polowych, pochowano w grobach na miejscu obecnego cmentarza. Grunt na cmentarz ofiarowała rodzina Dydyńskich z dworu w Słupi<ref name=parafia>{{Cytuj stronę |url = http://zeroslawice.pl/cmentarzewojenne.php |tytuł = Parafia w Żerosławicach |data dostępu = 2012-01-19}}</ref>. Później, gdy w wyniku zwycięskiej dla Austriaków operacji łapanowsko-limanowskiej i [[Bitwa pod Gorlicami|bitwy pod Gorlicami]] front przesunął się dalej na wschód, Austriacy przystąpili do budowy reprezentacyjnego cmentarza<ref name=Frodyma />. Prace wykonywali głównie jeńcy włoscy i rosyjscy. Po ukończeniu budowy uroczystego poświęcenia kościoła dokonał ksiądz ze [[Szczyrzyc]]a. W uroczystości brał udział dwór w Słupi i miejscowa młodzież szkolna z nauczycielami<ref name=parafia />.
 
W okresie Polski międzywojennej cmentarz jako nowy był jeszcze w dobrym stanie. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Młodzież szkolna uporządkowywała cmentarz przed dniem Wszystkich Świętych i zapalała znicze, jednak cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej<ref name=Frodyma />. Ten również został poddany generalnej renowacji i obecnie wygląda nieco inaczej, niż pierwotnie. Mogiły zostały zrównane, a nagrobki rozłożone równolegle wzdłuż murów. Zamiast pierwotnej bramy żeliwnej, która uległa zniszczeniu, wykonano drewnianą furtkę<ref name=parafia />. Tabliczki z nagrobków zostały zabrane do przechowania<ref>Informacje miejscowej ludności.</ref>.
 
== Opis cmentarza ==
Projektantem cmentarza był [[Gustav Ludvig]]. Cmentarz o powierzchni 270 m² ma nietypowy kształt litery T o zaokrąglonym obrysie. Ogrodzony jest wysokim na ok. 1,5 m murem z kamienia łupanego. Mur przykryty jest betonowym daszkiem. Brama zamknięta jest niską, dwuskrzydłową drewnianą furtka. Przy murze dwa duże, żeliwne i ażurowe krzyże na betonowych cokołach; jeden [[krzyż łaciński]] i jeden [[krzyż lotaryński]] (prawosławny). Na środku dwa mniejsze postumenty z zamontowanymi żeliwnymi [[krzyż maltański|krzyżami maltańskim]] typu austriackiego, ozdobionymi wieńcem laurowym. Nagrobki mają postać półokrągłych [[stela|stel]] z blaszanymi tabliczkami. Zachował się oryginalny, stojący przed bramą cmentarną, duży obelisk z kamienia łupanego<ref name=parafia />. Ma on kształt stromej piramidy zwieńczonej kamiennym krzyżem. Na frontowej ścianie zamontowano tabliczkę inskrypcyjną.
 
Na cmentarzu pochowano w 19 grobach pojedynczych i 12 zbiorowych łącznie 89 żołnierzy, w tym<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Drogomir |imię = Jerzy J. P. |tytuł = Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3 |wydawca = Muzeum Okręgowe w Tarnowie |miejsce = Tarnów |rok = 2005 |isbn= = 83-85988-57-2}}</ref>:
* 60 żołnierzy armii austriacko-węgierskiej
* 29 żołnierzy armii rosyjskiej.
<gallery mode=packed heights=160>
[[Plik:Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 1.jpg|thumb|245px|Obelisk przed bramą cmentarza]]
[[Plik:Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 2.jpg|thumb|245px|Żeliwne krzyże przy murze cmentarza]]
Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 7.jpg|Fragment ogrodzenia z furtką
Cmentarz wojenny nr 360 Słupia 6.jpg|Jedna ze stel
</gallery>
 
== Przypisy ==