Koncepcja ciągłości rzeki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
m link
m ort., lit.
Linia 1:
'''Koncepcja ciągłości rzeki''' ([[Język angielski|ang.]]'' river continuum, river-continum'') - funkcjonalne podejście do strefowości [[ciek wodny|cieków]], sformułowane w [[1980]] roku (Vannote R.L., Minshall G.W., Cummins K.W., Sedel J.R., Cushing C.E.), akcentujące ciagłośćciągłość procesów ekologicznych i gradientowy charakter stref rzecznych. Od [[źródła|źródeł]] do ujścia różne czynniki takie jak: szerokość i głebokośćgłębokość koryta, szybkoścszybkość prądu, objętość masy wodnej, [[temperatura]], [[zawiesina]], [[natlenienie]], dopływ materii organicznej itd., zmieniają się w sposób ciągły. Gradienty geomorfologiczne, chemiczne i biologiczne tworzą ciagłyciągły system - ''continuum'' rzecze. Nie można wyróżnicwyróżnić wyraźnych granic pomiędzy poszczególnymi [[strefowość cieków|strefami cieku]] ([[krenal]], [[rhitral]], [[potamal]]), gdyż przejścia są stopnionestopniowe i ciągłe.
Wzdłuż biegu rzeki zmienia się stosunek [[produkcja pierwotna|produkcji pierwotnej]] do [[respiracja|respiracji]]. W górnych odcinkach, zalesionych, produkcja pierwotna jest niewielka, natomiast duży jest dopływ grubocząsteczkowego [[detrytus (ekologia)|detrytusu]], w [[biocenoza|biocenozie]] dominują [[rozdrabniacze]], liczni są [[zbieracze]]. W środkowych odcinkach [[rzeka|rzeki]], przy szerokim korycie nawet nadbrzeżne drzewa nie zacieniają całego cieku, w nurcie rozwijają się [[makrofity]], wzrasta intensywność autochtonicznej produkcji pierwotnej (stosunek produkcji do respiracji jest zrównoważony). W biocenozie dominują [[zdrapywacze]], liczni są [[zbieracze]] i [[filtratorzy]], nieliczni [[rozdrabniacze]]. W dolnym odcinku rzeki dopływ allochtomicznego detrytusu jest niewielki, zwiększa się produkcja pierwotna także za sprawą [[fitoplankton]]u (produkcja przeważa nad respiracją). W biocenozie dominują zbieracza i filtratorzy. Drapieżcy są jednakowo liczni na całej długości cieku.
 
Koncepcja ciągłości rzeki odnosi się do modelowego cieku, którego górny odcinek znajduje się na terenie zalesionym. Na skutek m.in. antropogenicznych zmian w środowisku, odnotować można odstępstwa od tego modelu, także za sprawą czynników zaburzajacychzaburzających strefowość: dopływ zanieczyszczeń organicznych, [[jeziora]] przepływowe, zmiana spadku i szybkości prądu na terenach [[pojezierze|pojezierzy]], melioracyjna przebudowa koryta rzecznego, zanieczyszczenie wód, urządzenia hydrotechniczne.
 
'''zobacz też:''' [[strefowość cieków]], [[funkcjonalne grupy troficzne]], [[martwa materia organiczna]]