Casus belli: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
źródła/przypisy |
||
Linia 1:
'''Casus belli''' ([[łacina|łac.]] {{k|la|casus}}
''Casus belli'' to łacińskie wyrażenie pochodzące z teorii [[prawo międzynarodowe|prawa międzynarodowego]]. Formalnie wyrażenie to (które przetłumaczyć można jako „ryzyko wojny” lub „okazja do wojny”) jest częścią formalnej deklaracji [[wojna|wojny]] przez [[państwo]], które wymienia: żale i pretensje, jakie państwo ma lub może mieć w stosunku do innego państwa, intencje, jakie nim kierują, by rozpocząć wojnę, a także działania, jakie mogą zostać podjęte, by zapobiec konfliktowi lub przywrócić [[Pokój (polityka)|pokój]]. Deklaracja taka stara się spełnić kryteria ''[[ius ad bellum]]'', „sprawiedliwej przyczyny”, „deklaracji publicznej” i ''ultima ratio'' („ostatecznego argumentu”)<ref>[[Konwencje haskie z 1899 i 1907 roku|III Konwencja Haska]] z 1907 dotycząca rozpoczęcia kroków [[przeciwnik|nieprzyjacielskich]] głosi, że ''strony jej uznają, iż kroki wojenne między nimi nie powinny się rozpoczynać bez uprzedniego i niedwuznacznego zawiadomienia, które będzie mieć formę bądź umotywowanego wypowiedzenia wojny, bądź formę [[ultimatum]] z warunkowym wypowiedzeniem wojny'' (art. 1) a ''[[stan wojny]] powinien być mocarstwom neutralnym bez zwłoki zakomunikowany'' (art. 2).</ref>. Formalne deklaracje wojny są obecnie niezwykle rzadkie, a ''casus belli'' oznacza zwykle powody danego państwa do wypowiedzenia wojny, bez odnoszenia się do jakichkolwiek dokumentów czy propozycji jego zapobieżenia, czasem nawet bez wskazywania, czy owe powody są sprawiedliwe.
Przykłady z roku 1914:
* 28 lipca wypowiedzenie wojny [[Królestwo Serbii|Serbii]] przez [[Austro-Węgry]] było uzasadniane spełnieniem tylko części warunków postawionego jej [[ultimatum]]<ref>[https://wwi.lib.byu.edu/index.php/The_Austro-Hungarian_Declaration_of_War_on_Serbia ''The Austro-Hungarian Declaration of War on Serbia, 28 July 1914''].</ref>
* 1 sierpnia wypowiedzenie wojny [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] przez [[Cesarstwo Niemieckie]] było odpowiedzią na carski [[ukaz]] [[mobilizacja|mobilizacyjny]]<ref>[http://www.firstworldwar.com/source/germandeclarationofwar_russia.htm ''
* 3 sierpnia pretekstem do wypowiedzenia wojny [[III Republika Francuska|Francji]] przez Cesarstwo Niemieckie było rzekome zbombardowanie linii kolejowej [[Karlsruhe]]–[[Norymberga]] przez lotnictwo francuskie<ref>[http://www.firstworldwar.com/source/germandeclarationofwar_france.htm ''
* 4 sierpnia przystąpienie [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] do wojny przeciw Niemcom motywowane było pogwałceniem [[państwo neutralne|neutralności]] [[Belgia|Belgii]] przez armię niemiecką, która dnia poprzedniego rozpoczęła przemarsz przez belgijskie terytorium by zaatakować Francję<ref>{{Cytuj stronę |
Przykłady incydentów grożących wojną które zażegnano:
Linia 24:
== Bibliografia ==
* PWN Leksykon: ''Wojsko, wojna, broń'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, {{ISBN|83-01-13506-9}}.
[[Kategoria:Prawo konfliktów zbrojnych]]
| |||