Sprzęgło wiskotyczne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
lit.
 
Linia 4:
[[Plik:Viscous coupling unit2.jpg|thumb|Wewnętrzne tarcze]]
 
'''Sprzęgło wiskotyczne''' - typ [[sprzęgło|sprzęgła]] umożliwiającego płynną regulację rozdziału [[moment obrotowy|momentu obrotowego]] - od rozłączenia do niemal sztywnego połączenia. Przeniesienie momentu obrotowego pomiędzy dwoma obracającymi się elementami następuje za pośrednictwem [[ciecz]]y o dużej [[lepkość|lepkości]]. Regulację stopnia zasprzęglenia uzyskuje się poprzez zmianę ilości cieczy pomiędzy tarczami sprzęgła, zmianę odległości pomiędzy tarczami, bądź też poprzez zmianę lepkości tej cieczy, uzyskiwaną w wyniku zmiany [[temperatura|temperatury]] lub innych parametrów fizycznych (np. włączenie [[pole elektryczne|pola elektrycznego]]).
 
== Zastosowania w motoryzacji ==
Linia 19:
W [[układ przeniesienia napędu|układach przeniesienia napędu]] sprzęgła wiskotyczne stosowane są w celu utrzymywania niewielkiej różnicy prędkości obrotowej pomiędzy dwoma kołami pojazdu lub pomiędzy jego przednią a tylną [[oś|osią]]. Dopóki różnice te są niewielkie (w związku z normalnym toczeniem się kół po jezdni na zakrętach i nierównościach terenu), sprzęgło pozostaje w stanie wyłączonym. Gdy jednak różnica prędkości przekroczy zadaną wartość (w wyniku poślizgu jednego z kół lub osi) - następuje zasprzęglenie obu części sprzęgła i wyrównanie prędkości obrotowych, aż do ustania [[poślizg]]u.
Działanie sprzęgła jest oparte na zmianie lepkości specjalnego [[olej silikonowy|oleju silikonowego]] (oleju wiskotycznego) w zależności od temperatury<ref>[http://syncro.org/VCTest.html zasada działania sprzęgła wiskotycznego oraz charakterystyka temperaturowa lepkości oleju] (jęz. ang.)</ref>. Olej ten wypełnia przestrzeń pomiędzy okładkami sprzęgła, mającymi postać wielu równoległych, [[współosiowość|współosiowych]] tarcz, połączonych na przemian z wałem napędzającym i napędzanym<ref>rozróżnienie to jest jedynie umowne: jeden z wałów jest trwale połączony obudową sprzęgła i okładkami parzystymi, drugi przebiega wzdłuż osi sprzęgła i połączony jest z okładkami nieparzystymi</ref>.
W niskiej temperaturze olej wiskotyczny ma niewielką lepkość, umożliwiając względny ruch obu wałów prawie bez oporu. W wysokiej temperaturze lepkość tego oleju gwałtownie wzrasta, powodując zesprzęglenie wałów ([[tarcie płynne|opory wzajemnego ruchu]] okładzin stają się wówczas tak duże, że oba wały poruszają się w przybliżeniu z jednakową prędkością obrotową). Przejście od stanu rozłączenia do stanu zesprzęglenia następuje w wyniku przekroczenia pewnej progowej różnicy prędkości obrotowych wałów (a zatem wówczas, gdy jedno z kół pojazdu wpada w poślizg). Zesprzęglenie następuje w bardzo krótkim czasie dzięki szybkiemu wzrostowi temperatury oleju wiskotycznego. Wzrost ten związany jest z wydzielaniem ciepła w przemieszczajacychprzemieszczających się względem siebie warstwach lepkiej cieczy i następuje tym szybciej, im wyższa jest jej lepkość. Działa tu zatem mechanizm [[sprzężenie zwrotne|dodatniego sprzężenia zwrotnego]]: im wyższa temperatura oleju, tym większa jego lepkość, im większa lepkość, tym większa ilość wydzielanego ciepła i tym szybciej następuje dalszy wzrost temperatury.
Po ustaniu poślizgu olej ulega schłodzeniu i powraca do stanu niskiej lepkości.