Pałac Czapskich w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
wymiana zdjęcia
drobne techniczne, int., poprawa linków, wikizacja
Linia 10:
|adres = ul. [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskie Przedmieście]] 5
|typ budynku =
|styl architektoniczny = [[Architektura baroku|barok]]
|architekt =
|inwestor =
Linia 33:
[[Plik:Pałac Czapskich w Warszawie 1908.jpg|thumb|Pałac Czapskich ok. 1908]]
[[Plik:Pałac Czapskich w Warszawie 2020c.jpg|thumb|Kompleks pałacowy widziany z [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskiego Przedmieścia]]]]
'''Pałac Czapskich''', także '''pałac Krasińskich''' lub '''pałac Raczyńskich''' – [[pałac]] znajdujący się przy ul. [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskie Przedmieście]] 5 w [[Warszawa|Warszawie]].
 
Jest siedzibą [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademii Sztuk Pięknych]].
 
== Historia ==
W XVII wieku na miejscu obecnego [[pałac]]u mieścił się drewniany dwór Radziwiłłów. W latach ok. 1680-17051680–1705 dla [[prymas]]a [[Michał Stefan Radziejowski|Michała Radziejowskiego]] wzniesiono murowany pałac, najprawdopodobniej według projektu [[Tylman z Gameren|Tylmana z Gameren]]. W 1712 teren został własnością [[hetman]]a wielkiego koronnego [[Adam Mikołaj Sieniawski|Adama Sieniawskiego]]. Zajął się on przebudową pałacu i oficyn (nastąpiła w latach 1713-17211713–1721). Stworzył oficyny frontowe, dziedziniec gospodarczy i reprezentacyjny, założył [[ogród]]. Po jego śmierci w 1726, posiadłość odziedziczyła jego córka Zofia (będąca żoną Augusta Czartoryskiego). W 1732 małżeństwo Czartoryskich sprzedało pałac bankierowi [[Piotr de Riacour|Piotrowi de Riacour]].
 
W 1733 budynek kupiła rodzina Czapskich. Rozpoczęli kolejną przebudowę wnętrza pałacu jak i jego otoczenia. W latach 1752-17561752–1756 nadano mu późno[[barok]]owy wystrój. Bramę główną udekorowano kamiennymi orłami. Czapski zmarł w 1784. Budynek odziedziczyła jego córka Konstancja, żona marszałka Sejmu [[Stanisław Małachowski|Stanisława Małachowskiego]]. Od tego czasu w pałacu odbywały się narady, projekty Konstytucji i ustaw, wystawne obiady. W 1790 architekt [[Jan Chrystian Kamsetzer]] wybudował dwie oficyny w stylu [[klasycyzmArchitektura klasycystyczna|klasycystycznym]]; przebudował także bramę.
 
Od 1809, po śmierci Stanisława Małachowskiego, pałac stał się własnością rodziny Krasińskich. Stał się jednym z ośrodków życia kulturalnego Warszawy. Odbywały się w nim spotkania literackie pisarzy i poetów organizowane przez [[Wincenty Krasiński|Wincentego Krasińskiego]], ojca [[Zygmunt Krasiński|Zygmunta Krasińskiego]]. Rodzina ta zgromadziła w pałacu zbiory biblioteczne - Bibliotekę Ordynacji Krasińskich.
 
W latach 1909–1945 właścicielem pałacu był hrabia [[Edward Bernard Raczyński]]. W okresie 1905 i 1910–1911 w pałacu mieścił się m.in. [[Ambasada Stanów Zjednoczonych w Polsce|konsulat Stanów Zjednoczonych]].
Linia 48:
Korpus główny pałacu został spalony podczas [[Obrona Warszawy (1939)|obrony Warszawy we wrześniu 1939]]. Całkowitemu zniszczeniu uległy wtedy wnętrza pałacowe<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Lauterbach | imię = Alfred | tytuł = Zniszczenie i odbudowa Warszawy zabytkowej | czasopismo = [[Kronika Warszawy]] | wolumin = 4(8) | strony = 57 | data = 1971}}</ref>. Budynki od ulicy zostały wypalone w 1944. Po wojnie zniszczenia budynku oszacowano na ok. 70%<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Małcużyński | imię = Karol | tytuł = Zwiedzamy nową Warszawę | wydawca = Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj” | miejsce = Warszawa | data = 1950 | strony = 80 | nazwisko2 = Wojnacki | imię2 = Wacław}}</ref>.
 
Pałac odbudowano w latach 1948-19591948–1959 według projektu [[Stanisław Brukalski|Stanisława Brukalskiego]]. Starano się przywrócić wygląd, jaki miał w XVIII w.
 
Obecnie, od lat powojennych, pałac i sąsiadujące mu budynki zajmuje [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademia Sztuk Pięknych]]. W 1962 Ministerstwo Gospodarki Komunalnej odebrało Raczyńskiemu prawo własności i zezwoliło na użytkowanie pałacu przez ASP. Budynki mieszczą katedrę historii i teorii sztuki, rektorat, bibliotekę oraz wydziały malarstwa i grafiki.
Linia 56:
Na drugim piętrze lewej oficyny pałacu w latach 1960–2014 mieścił się [[Salonik Chopinów w Warszawie|Salonik Chopinów]], oddział [[Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie|Muzeum Fryderyka Chopina]]<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Bartoszewicz | imię = Dariusz | tytuł = Eksmisja Chopina na bruk | czasopismo = [[Gazeta Stołeczna]] | strony = 1 | data = 23 lutego 2016}}</ref>. Był to odtworzony fragment mieszkania, do którego w czerwcu 1827 wprowadziła się rodzina Chopinów. [[Fryderyk Chopin]] mieszkał tutaj do 2 listopada 1830, co upamiętnia odsłonięta 100 lat później tablica na fasadzie<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Ciepłowski | imię = Stanisław | tytuł = Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 103 | isbn = 83-01-06109-X}}</ref>. Na ścianie od strony ul. Traugutta znajduje się tablica upamiętniająca Zygmunta Krasińskiego.
 
W 1965 pałac wpisano do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]].
 
W [[Reprywatyzacja w Warszawie|procesie reprywatyzacji]] w 2018 miasto odmówiło zwrotu nieruchomości, gdyż była ona wykorzystywana na cele publiczne<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/dzi-ki-ma-ej-ustawie-zwrotu-asp-nie-b-dzie | tytuł = Dzięki „małej” ustawie zwrotu ASP nie będzie | nazwisko = Klimczak | imię = Konrad | data = 19 października 2018 | praca = Urząd m.st. Warszawy | data dostępu = 2018-10-28}}</ref>.
Linia 72:
[[Kategoria:Pałace w Warszawie|Czapskich]]
[[Kategoria:Śródmieście Północne]]
[[Kategoria:Zamki i pałace Czapskich herbu Leliwa|Warszawa]]
[[Kategoria:Zamki i pałace Krasińskich herbu Ślepowron|Warszawa]]
[[Kategoria:Zamki i pałace Małachowskich herbu Nałęcz|Warszawa]]
[[Kategoria:Zamki i pałace Raczyńskich herbu Nałęcz|Warszawa]]
[[Kategoria:Budynki projektu Tylmana z Gameren|Warszawa]]