Zbroja trzy czwarte: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Budowa: poprawa linka
drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Armure savoyarde IMG 3808.jpg|thumb|Zbroja kirasjerska, początek XVII w.]]
'''Zbroja kirasjerska''' (także: zbroja trzy czwarte, [[język staropolski|staropol.]] ''zbroja rajtarska'') – niepełna [[zbroja płytowa]] częściowo pozbawiona osłony nóg (brak [[Trzewiki (zbroja)|trzewików]] i [[nakolannik]]ów)<ref name="Kwaśniewicz">{{Cytuj |autor = Włodzimierz Kwaśniewicz |tytuł = Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego |data = 2005 |isbn = 83-11-10063-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Bellona |s = 158}}</ref>, używana przez piechotę i jazdę od końca XVI do połowy XVII w., którejJej zasadniczym elementem był [[kirys]] z mocowanymi do niego [[folgi|folgowanymi]] osłonami. Jej uproszczoną znacznie zredukowaną formą była [[zbroja arkebuzerska]].
 
== Budowa ==
Zbroja kirasjerska składała się z [[kirys]]u z [[Napierśnik (zbroja)|napierśnikiem]] wyposażonym w [[folgi|folgowany]] [[Fartuch (zbroja)|fartuch]] i/lub [[Taszka (zbroja)Nabiodrek|taszkinabiodrki]] oraz głęboko zachodzące na niego folgowane [[Naramiennik (zbroja)|naramienniki]] z folgowanymi [[opacha]]mi. ZbrojaPonadto wyposażonamogła byłabyć ponadtowyposażona w [[Nabiodrek|nabiodrki]], [[Nakolanek|nakolanki]], [[Nałokcica|nałokcice]], [[Zarękawie|zarękawia]] i [[Rękawica (zbroja)|rękawice]]. Zbroję wieńczył [[hełm kirasjerski]], [[szturmak]] lub [[Pappenheimer (hełm)|pappenheimer]] (w jego przypadku zakładano dodatkowo [[Obojczyk (zbroja)|obojczyk]]).
 
== Historia ==
We wczesnej formie zbroja kirasjerska zapewniała rozbudowaną ochronę ciała od kolan aż po dłonie,kolana (stąd też określana była jako „zbroja trzy czwarte”)<ref name="Kwaśniewicz" />. jednakJednak z biegiem czasu poszczególne jej poszczególne elementy były stopniowo porzucane., Odco XVIIdoprowadziło w.do zaczęłajej ulegać znacznemu uproszczeniu, adegradacji w połowieformę wieku[[Półzrboja|półzbroi]] pozostawiono już tylko(hełm, kirys, fartuch i naramienniki z opachą). Na przełomie XVII i XVIII w. nastąpił zanik właściwej zbroi kirasjerskiej, z której pozostał tylko kirys i hełm.
 
W Polsce zbroje kirasjerskie noszone były początkowo przez [[Rajtaria|rajtarię]] (stąd staropolskie określenie ''zbroja rajtarska''), a w [[Historia Polski (1697–1763)|epoce saskiej]] również przez [[husaria|husarię]].
Linia 17:
Plik:Cuirasse-1854-p1030165.jpg|Zbroja kirasjerska z połowy XIX w.
</gallery>
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==