Mitologia sumeryjska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 62365513 autorstwa 78.8.113.213 (dyskusja) to nie sposób na poprawę Znacznik: Anulowanie edycji |
Funkcja sugerowania linków: dodane 3 linki. |
||
Linia 9:
Kultura Sumeru przeżyła swój okres świetności między III a II tysiącleciem p.n.e., wtedy powstały pierwsze poematy opowiadające o bogach, najstarsze z nich są datowane na około 2500 p.n.e., późniejsze na około 1700 p.n.e. W jednym z najstarszych mitów kosmologicznych stworzycielką życia jest bogini [[Nammu]] (pierwotne wody), która przez partenogenezę zrodziła pierwszą parę bogów: Niebo (An) i Ziemię (Ki). Oni byli rodzicami boga powietrza Enlila.
Według innego mitu po oddzieleniu nieba i ziemi [[Enlil]] sporządził [[motyka|motykę]] i zrobił nią dziurę w ziemi, a z tej dziury wyrósł jak roślina pierwszy człowiek. Inny mit o tej samej tematyce przypisuje stworzenie pierwszego człowieka [[Enki]]emu i Inannie. Ponieważ bogowie byli zmęczeni staraniem o zapewnienie sobie pożywienia, Enki wpadł na pomysł ulepienia z gliny człowieka, któremu dałaby życie [[Bogini Matka]]. Tak powstali ludzie i ich zasadniczym obowiązkiem jest zapewnić pożywienie bogom.
''Gdy królestwo boże zstąpiło na ziemię, rozkwitło w [[Eridu]]'' – tym tekstem otwiera się najstarsza [[Sumeryjska lista królów|lista sumeryjskich królów]], świadczy to o przekonaniu [[Sumerowie|Sumerów]], że władza zstąpiła z nieba i przez niebo jest usankcjonowana. Pierwszy król [[Alulim]] panował {{formatnum:28800}} lat, a drugi [[Alalgar]] {{formatnum:36000}} lat, co przypomina długowieczność Adama i jego potomków w [[Stary Testament|Starym Testamencie]]. Ta długowieczność władców Sumeru kończy się wraz z [[potop]]em.
Linia 26:
== Istota religii Sumerów<!-- Brak przypisów, nieencyklopedyczna forma. --> ==
W swej najstarszej warstwie religia [[Sumer]]u prezentuje wierzenia o cechach zbliżonych do [[szamanizm]]u. Według nich świat jest przepełniony złymi duchami, które dzielą się na kilka kategorii, zależnych od obszaru działania, na przykład na morzu, na pustyni, pod ziemią, w górach, na cmentarzach, czy na drogach. Najbardziej obawiano się tych, które podnosząc [[Burza piaskowa|burze piaskowe]] potrafiły zniszczyć doszczętnie pola i plony. Równie niebezpieczne były te przynoszące choroby. Do szczególnie bezwzględnych zaliczano [[Pazuzu (demon)|Pazuzu]], [[lamasztu|Labartu]] i [[Lilith]]. Złymi duchami mogły zostać także topielce, kobiety zmarłe będąc dziewicami lub podczas porodu, mężczyźni zmarli będąc kawalerami, czy ktoś kto nie został pogrzebany.
Cała ta niezliczona gromada duchów miała dwóch przywódców o imionach [[Anu]] i [[Enki]]. Anu był władcą Nieba, wrogiem ludzi i ojcem wszystkich złych mocy. To on rozkazywał im wywoływać wszystkie nieszczęścia, które padały na ludzi. Jego dziełem były susze, huragany i epidemie. Anu miał też inne imię [[Enlil]] - władca porywistego wiatru. Dość szybko Anu i Enlili stali się dwoma odrębnymi postaciami. Natomiast Enki (Pan terytorium) władca Ziemi, początkowo był personifikacją podziemia, głębin ([[Abzu|Apsu]]), pierwotnego Chaosu. Stał się z czasem władcą wód podziemnych i morza, i ojcem ogromnej ilości istot zamieszkujących wszystkie wody. Enki był przedstawiany jako koziorożec z rybim ogonem.
Linia 64:
(dla wymienionych bóstw)
* M. Leach ''Leksykon bóstw'', wyd Atena, 1992 Poznań, {{ISBN|83-85414-30-4}}
* K. McLeich ''Leksykon mitów i legend świata'' wyd. [[Książka i Wiedza]], Warszawa 2001 {{ISBN|83-05-13168-8}}
*M. J. Geller, "More Graeco-Babyloniaca", ''ZA'' 73, 1983, pp. 114–122 et imagines.
*J. Black & A. Green, ''Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia'', 1992, 1997, {{ISBN|0-292-70794-0}}
| |||