|
W roku 1997 został wpisany na listę [[UNESCO]] ''[[Pamięć Świata]]''<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-8/the-treaty-of-waitangi/#c187850 | tytuł = The Treaty of Waitangi | opublikowany = unesco.org | data dostępu = 2013-11-17 | język = en}}</ref>.
==Tekst traktatu==
===Preambuła===
{| class="wikitable"
!Język Angielski
!Tłumaczenie
|-
|HER MAJESTY VICTORIA Queen of the United Kingdom of Great Britain and Ireland regarding with Her Royal Favor the Native Chiefs and Tribes of New Zealand and anxious to protect their just Rights and Property and to secure to them the enjoyment of Peace and Good Order has deemed it necessary in consequence of the great number of Her Majesty's Subjects who have already settled in New Zealand and the rapid extension of Emigration both from Europe and Australia which is still in progress to constitute and appoint a functionary properly authorised to treat with the Aborigines of New Zealand for the recognition of Her Majesty's Sovereign authority over the whole or any part of those islands – Her Majesty therefore being desirous to establish a settled form of Civil Government with a view to avert the evil consequences which must result from the absence of the necessary Laws and Institutions alike to the native population and to Her subjects has been graciously pleased to empower and to authorise me William Hobson a Captain in Her Majesty's Royal Navy Consul and Lieutenant-Governor of such parts of New Zealand as may be or hereafter shall be ceded to her Majesty to invite the confederated and independent Chiefs of New Zealand to concur in the following Articles and Conditions.
|JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ WIKTORIA, Królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, odnosząca się z Jej Królewską Łaską do rdzennych wodzów i plemion Nowej Zelandii i pragnąca chronić ich słuszne prawa i własność oraz zapewnić im korzystanie z pokoju i dobrego porządku, uznała za to konieczne w związku z dużą liczbą poddanych Jej Królewskiej Mości, którzy osiedlili się już w Nowej Zelandii i szybkim rozszerzeniem się wciąż trwającej emigracji zarówno z Europy, jak i Australii, w celu ustanowienia i wyznaczenia funkcjonariusza odpowiednio upoważnionego do traktowania Aborygenów Nowej Zelandii o uznanie suwerennej władzy Jej Królewskiej Mości nad całością lub jakąkolwiek częścią tych wysp – Jej Królewska Mość pragnie zatem ustanowić ustaloną formę rządu cywilnego w celu uniknięcia złych konsekwencji, które muszą wynikać z braku niezbędnych praw i Instytucje, zarówno dla rdzennej ludności, jak i dla Jej poddanych, były łaskawie zadowolone z upoważnienia i autora Jestem Williamem Hobsonem, kapitanem Królewskiej Marynarki Wojennej Jej Królewskiej Mości, konsulem i wicegubernatorem takich części Nowej Zelandii, które mogą być lub zostaną przekazane Jej Królewskiej Mości, aby zaprosić skonfederowanych i niezależnych szefów Nowej Zelandii do wyrażenia zgody na następujące artykuły i Warunki.
|}
===Pierwszy Artykuł===
{| class="wikitable"
!Język Angielski
!Tłumaczenie
|-
|The Chiefs of the Confederation of the United Tribes of New Zealand and the separate and independent Chiefs who have not become members of the Confederation cede to Her Majesty the Queen of England absolutely and without reservation all the rights and powers of Sovereignty which the said Confederation or Individual Chiefs respectively exercise or possess, or may be supposed to exercise or to possess over their respective Territories as the sole sovereigns thereof.
|Szefowie Konfederacji Zjednoczonych Plemion Nowej Zelandii oraz oddzielni i niezależni Szefowie, którzy nie zostali członkami Konfederacji, oddają Jej Królewskiej Mości Królowej Anglii absolutnie i bez zastrzeżeń wszystkie prawa i uprawnienia Suwerenności, które Konfederacja lub Poszczególni Wodzowie odpowiednio sprawują lub posiadają lub mogą sprawować lub posiadać swoje odpowiednie Terytoria jako jedyni władcy.
|}
===Artykuł Drugi===
{| class="wikitable"
!Język Angielski
!Tłumaczenie
|-
|Her Majesty the Queen of England confirms and guarantees to the Chiefs and Tribes of New Zealand and to the respective families and individuals thereof the full exclusive and undisturbed possession of their Lands and Estates Forests Fisheries and other properties which they may collectively or individually possess so long as it is their wish and desire to retain the same in their possession; but the Chiefs of the United Tribes and the individual Chiefs yield to Her Majesty the exclusive right of Preemption over such lands as the proprietors thereof may be disposed to alienate at such prices as may be agreed upon between the respective Proprietors and persons appointed by Her Majesty to treat with them in that behalf.
|Jej Królewska Mość Królowa Anglii potwierdza i gwarantuje wodzom i plemionom Nowej Zelandii oraz ich odpowiednim rodzinom i poszczególnym osobom pełne wyłączne i niezakłócone posiadanie ich ziem i posiadłości, lasów, rybołówstwa i innych dóbr, które mogą wspólnie lub indywidualnie posiadać tak długo ponieważ ich życzeniem i pragnieniem jest zatrzymanie tego samego w ich posiadaniu; ale Wodzowie Zjednoczonych Plemion i poszczególni Wodzowie przekazują Jej Królewskiej Mości wyłączne prawo pierwokupu na takich ziemiach, jakie ich właściciele mogą być skłonni zbyć za takie ceny, jakie mogą zostać uzgodnione między odpowiednimi Właścicielami i osobami wyznaczonymi przez Jej Królewską Mość traktować z nimi w tym imieniu.
|}
===Artykuł Trzeci===
{| class="wikitable"
!Język Angielski
!Tłumaczenie
|-
|In consideration thereof Her Majesty the Queen of England extends to the Natives of New Zealand Her royal protection and imparts to them all the Rights and Privileges of British Subjects.
(signed) William Hobson, Lieutenant-Governor.
Now therefore We the Chiefs of the Confederation of the United Tribes of New Zealand being assembled in Congress at Victoria in Waitangi and We the Separate and Independent Chiefs of New Zealand claiming authority over the Tribes and Territories which are specified after our respective names, having been made fully to understand the Provisions of the foregoing Treaty, accept and enter into the same in the full spirit and meaning thereof in witness of which we have attached our signatures or marks at the places and the dates respectively specified.
Done at Waitangi this Sixth day of February in the year of Our Lord one thousand eight hundred and forty.
|W związku z tym Jej Królewska Mość Królowa Anglii rozciąga na tubylców Nowej Zelandii swoją królewską opiekę i nadaje im wszystkie prawa i przywileje poddanych brytyjskich.
(podpisano) William Hobson, Wicegubernator.
Dlatego teraz My, Szefowie Konfederacji Zjednoczonych Plemion Nowej Zelandii, zebrani w Kongresie w Victorii w Waitangi, i My, Oddzielni i Niezależni Szefowie Nowej Zelandii, roszczący sobie prawo do plemion i terytoriów, które są wymienione po naszych nazwach, będąc w pełni zrozumieli postanowienia powyższego Traktatu, przyjęli go i przystąpili do niego w pełnym jego duchu i znaczeniu, na dowód czego złożyliśmy nasze podpisy lub znaki w odpowiednio określonych miejscach i datach.
Sporządzono w Waitangi dnia szóstego lutego roku Pańskiego tysiąc osiemset czterdziestego.
|}
== Przypisy ==
| 