Jan Stanko: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
PowerBot (dyskusja | edycje)
m poprawa linków wewnętrznych
Linia 10:
==Osiągnięcia i dzieła==
 
Uczony charakteryzował się niezwykłym bogactwem i wszechstronnością zainteresowań. Interesował się teologią, prawem, medycyną i dziedzinami humanistycznymi, mineralogią i botaniką. Najwybitniejszym dziełem Jana Stanki jest wydany w 1472 roku „Antibolomenon” lub „Antidotarium”. Księga ta jest jednocześnie kompendium sztuki medycznej, praktyk leczniczych i aptekarskich oraz ogromną encyklopedią minerałów, roślin. Zawiera dawne nazwy chorób, części ciała, napojów i pokarmów używanych w lecznictwie. Jest swoistym przewodnikiem po ówczesnej technice medycznej - zawiera opisy sprzętów i przyborów medycznych. Znaczenie „Antidotarium” polega jednak na zawartych w nim treściach botanicznych i przyrodniczych. Autor zawarł w nim 20 000 synonimów łacińskich, niemieckich, greckich i arabskich, wśród których znalazło się też ok. 2000 synonimów polskich. Wśród wszystkich tych pojęć Jan Stanko wymienia ogromną na owe czasy liczbę 90 gatunków roślin zagranicznych i 433 gatunki krajowe (z których zidentyfikować udało się 347). Opisuje ponadto 219 prawie wyłącznie krajowych gatunków zwierząt, w tym 88 gatunków ptaków. W słowniku po raz pierwszy znalazły się takie używane do dziś pojęcia mineralogiczne jak [[kruszec]], [[ruda]], [[ropa naftowa|ropa]], [[krzemień]] i [[opoka]]. „Antidotarium” pozwala uznać Jana Stankę za prekursora polskiej terminologii przyrodniczej - w jego słowniku przyrodniczo-lekarskim obok nazw łacińskich, po raz pierwszy widniały odpowiednie nazwy polskie. Świadczy to o jego przywiązaniu i zżyciu z kulturą polską.
Był też Stanko prawdopodobnie niezwykle biegłym medykiem - zdołał wyleczyć Jana Długosza z ciężkiej kamicy moczowej i choroby oczu.