Kraton: Różnice pomiędzy wersjami

 

==Kratonizacja==

 

Te i inne procesy doprowadziły do czasu [[proterozoik]]u do zgromadzenia się masy '''cokołów''' krystalicznych, które - jeśli nie zostały włączone w gwałtowne procesy tektoniczne - miały czas stwardnieć i się usztywnić. Proces konsolidowania się skał cokołu, stopniowego przykrywania ich pokrywą osadową oraz unieruchamiania istniejących uskoków i rozłamów określa się mianem '''kratonizacji'''. Efektem kratonizacji jest zwiększenie się sztywności określonej masy litosfery kontynentalnego do stopnia, który częściowo wyłącza ją z procesów tektonicznych: litosfera skratonizowana zwykle porusza się z mniejszą prędkością, jest omijana przez wielkie fale ruchów orogenicznych i działa jako tzw. ''masa oporowa'' przy gwałtownych ruchach kontynentów.

Wreszcie, cokół krystaliczny nie jest wcale płaską, jednorodną pokrywą krystaliczną. Obok wspomnianych rozłamów i szwów występują na kratonach rozległe strefy fałdowe: '''syneklizy''' (zagłębienia) i '''anteklizy''' (podwyższenia). Niektóre syneklizy mogą być świadkami długotrwałego procesu rozciągania płyty, związanego z powstrzymanym na czas rozpadem kontynentów - są to tzw. '''[[aulakogen]]y''', podobne w swojej budowie do [[ryft|dolin ryftowych]], których są właściwie prekursorami. Okazuje się, że to, co niegdyś określano po prostu jako martwa "podstawa krystaliczna" kontynentu, jest w rzeczywistości bogatym, zróżnicowanym medium noszącym ślady swojego rozwoju i mogącym jeszcze uaktywnić się przy sprzyjających warunkach.

 

 

[[Kategoria:Kratony|!]]