Spirometryczna próba prowokacyjna
Spirometryczna próba prowokacyjna – badanie diagnostyczne służące do wykazania nadreaktywności oskrzeli.
W zależności od zastosowanej w trakcie testu substancji, można wykazać nieswoistą lub swoistą nadreaktywność oskrzeli.
Wykonanie próby edytuj
Przed badaniem wykonuje się spirometrię, tak zwaną spirometrię podstawową. Następnie podaje się drogą wziewną substancję badaną w dawkach wzrastających w postępie geometrycznym. W przypadkach oznaczania nadwrażliwości nieswoistej podaje się metacholinę lub histaminę, w przypadkach oznaczania swoistej nadwrażliwości podaje się alergeny, na które chce się wykazać nadwrażliwość.
Po inhalacji każdej dawki ocenia się zmianę natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) w porównaniu z wartościami uzyskanymi w spirometrii podstawowej. Zmniejszenie FEV1 o 20% lub więcej uznaje się za istotne klinicznie. Dawka, która wywołuje taki spadek, oznaczana jest jako PD20 lub jeśli wyraża stężenie substancji, która wywołuje to obniżenie, określana jest jako PC20.
Interpretacja wyników edytuj
- PC20 poniżej 1 mg/ml – nadreaktywność znaczna
- PC20 1–4 mg/ml – nadreaktywność umiarkowana
- PC20 4–16 mg/ml – nadreaktywność graniczna
- PC20 powyżej 16 mg/ml – brak nadreaktywności
Przeciwwskazania edytuj
Przeciwwskazania bezwzględne edytuj
- ciężka obturacja (FEV1 poniżej 1,2 l) w spirometrii podstawowej
- zawał mięśnia serca lub zdarzenie mózgowonaczyniowe w ciągu ostatnich 3 miesięcy
- tętniak
- brak współpracy lub niemożność zrozumienia procedury badania
Przeciwwskazania względne edytuj
- znaczna nadreaktywność oskrzeli ujawniająca się podczas powtarzalnych spirometrii, przejawiająca się postępującym spadkiem FEV1
- umiarkowana obturacja (FEV1 u mężczyzn poniżej 1,5 l, a u kobiet – poniżej 1,2 l)
- zakażenie układu oddechowego w ciągu ostatniego miesiąca
- nadciśnienie tętnicze niekontrolowane
- ciąża
- padaczka
Uwagi edytuj
Spirometryczne próby prowokacyjne alergenami swoistymi są prawie wyłącznie wykonywane w ramach badań naukowych. W przypadku astmy aspirynowej wykonuje się próbę prowokacyjną z aspiryną, natomiast w przypadkach astmy wysiłkowej wykonuje się spirometryczne próby wysiłkowe.
Bibliografia edytuj
- Astma i POChP w pytaniach i odpowiedziach. Pod red. P. Kuny, W. Pierzchały i M. Jankowskiego. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2008. ISBN 978-83-7430-152-7.
