Społeczno-zawodowa organizacja rolników

Społeczno-zawodowa organizacja rolników – dobrowolne zrzeszenie rolników, mające na celu reprezentowania potrzeb oraz bronienia zawodowych i społecznych interesów rolników indywidualnych. Organizacja działa na rzecz rozwoju indywidualnych gospodarstw rolnych oraz wzrostu produkcji, poprzez zapewnienia opłacalności produkcji rolniczej i należytego wyposażenia rolnictwa w środki produkcji. Ponadto troszczy się o wysoką rangę zawodu rolnika, poprawę warunków życia i pracy ludności wiejskiej. Uczestniczy w kształtowaniu i realizacji polityki państwa na rzecz postępu gospodarczego, społecznego, socjalnego oraz kulturalnego i oświatowego wsi.

Powołanie organizacji rolników

edytuj

Na podstawie ustawy z 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników ustanowiono regulacje określające zasady funkcjonowanie organizacji rolników[1]. Rozporządzeniem Rady Ministrów 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników zobowiązano organy administracji państwowej do współdziałania z organizacjami rolników[2].

Prawo zrzeszania się w organizacjach rolników

edytuj

Prawo zrzeszania się w organizacjach rolników mają rolnicy indywidualni i członkowie ich rodzin oraz inne osoby związane bezpośrednio charakterem swej pracy z rolnictwem.

Społeczno-zawodowe organizacje rolników działają zgodnie z konstytucyjnymi zasadami ustrojowymi Rzeczypospolitej Polskiej, powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, na podstawie zarejestrowanego statutu, zgodnego z tymi zasadami i przepisami.

Społeczno-zawodowe organizacje rolników są niezależne od organów administracji państwowej oraz państwowych i społecznych jednostek organizacyjnych i organizacji. Działają poprzez ustalone w uchwalanych przez siebie statutach i wybierane w sposób demokratyczny organy, a także określają w sposób samodzielny, w ramach obowiązujących przepisów prawa, zakres i formy swojej działalności.

Rodzaje organizacji rolników

edytuj

Społeczno-zawodowymi organizacjami rolników, są:

Uprawnienia organizacji rolników

edytuj

Organizacje rolników, reprezentując potrzeby oraz interesy zawodowe i społeczne rolników indywidualnych, uczestniczą w:

  • kształtowaniu i realizacji polityki rolnej i społecznej w zakresie: rozwoju i ochrony własności indywidualnych gospodarstw rolnych,
  • gospodarki ziemią, ochrony gruntów rolnych, gospodarki wodnej, nasiennictwa i hodowli zwierząt,
  • infrastruktury rolniczej i społecznej wsi,
  • ochrony środowiska naturalnego,
  • rzeczowych ubezpieczeń rolnych,
  • systemu kredytowego i podatkowego w stosunku do indywidualnych gospodarstw rolnych,
  • ochrony zdrowia ludności wiejskiej, zabezpieczenia socjalnego mieszkańców wsi,
  • rozwoju oświaty, kultury, sportu oraz turystyki na wsi;
  • ustalaniu poziomu i zasad kształtowania cen na środki produkcji rolniczej i usług dla rolnictwa,
  • określaniu wielkości i zasad zaopatrzenia gospodarstw indywidualnych w środki produkcji oraz w ocenie ich jakości,
  • ustalaniu warunków kontraktacji oraz cen skupu i sprzedaży produktów rolnych, usług produkcyjnych dla rolnictwa i usług dla ludności wiejskiej oraz norm i zasad klasyfikacji produktów rolnych,
  • ustalaniu zasad i warunków kooperacji w rolnictwie;
  • opracowywaniu planów społeczno-gospodarczych w części dotyczącej wsi i rolnictwa, a także planów zagospodarowania przestrzennego gmin i wsi;
  • sprawowaniu społecznej kontroli nad funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych obsługujących rolnictwo i mieszkańców wsi.

Sposób realizacji uprawnień

edytuj

Uprawnienia organizacje rolników realizują poprzez:

  • przedkładanie właściwym organom państwowym i państwowym jednostkom organizacyjnym oraz organizacjom spółdzielczym i innym organizacjom powołanym do wykonywania zadań na rzecz rolnictwa indywidualnego swego stanowiska w postaci opinii, wniosków, postulatów i żądań,
  • inicjowanie regulacji prawnych oraz opiniowanie projektów lub udział w opracowywaniu aktów prawnych oraz udział w negocjacjach,
  • prowadzenie analizę kosztów produkcji rolniczej i kosztów utrzymania oraz kształtowania się dochodów rolników.

Kontrola społeczna organizacji rolników

edytuj

Organizacje rolników uprawnione są do wykonywania przez upoważnionych swoich przedstawicieli kontroli społecznej jednostek organizacyjnych i organizacji w zakresie:

  • zaopatrzenia gospodarstw rolnych w środki produkcji i materiały inwestycyjne;
  • realizacji umów kontraktacyjnych oraz skupu produktów rolnych;
  • świadczenia usług dla rolnictwa i ludności wiejskiej;
  • realizowanych na potrzeby gospodarstw rolnych inwestycji melioracyjnych, wodnych, energetycznych i innych;
  • likwidacji szkód losowych i łowieckich.

Działalność na rzecz rozwoju gospodarstw indywidualnych

edytuj

W zakresie działalności na rzecz rozwoju indywidualnych gospodarstw rolnych oraz postępu gospodarczego, społecznego i socjalnego na wsi, a także kształtowania społecznych wzorów postępowania i postaw obywatelskich, organizacje rolników mogą, w szczególności[1]:

  • inicjować i udzielać pomocy w rozwijaniu i wdrażaniu postępu rolniczego, technicznego i socjalnego w indywidualnych gospodarstwach rolnych i wiejskich gospodarstwach domowych oraz upowszechniać doświadczenia przodujących rolników;
  • udzielać pomocy w podnoszeniu produkcji gospodarstw rolnych oraz rozwijaniu przez nie specjalizacji i kooperacji;
  • udzielać rolnikom rady i pomocy w wyborze oraz stosowaniu racjonalnych form i metod gospodarowania, stosowaniu właściwych zabiegów i środków agrotechnicznych, zootechnicznych oraz technologii w produkcji rolniczej, przechowalnictwie i przetwórstwie produktów rolnych;
  • udzielać pomocy w prawidłowej organizacji gospodarstw i prowadzeniu rachunkowości rolnej;
  • rozwijać różnorodne formy współdziałania produkcyjnego i pomocy sąsiedzkiej;
  • upowszechniać wiedzę zawodową i społeczną wśród rolników oraz młodzieży wiejskiej;
  • uczestniczyć w organizowaniu praktyk rolniczych dla uczniów i studentów szkół rolniczych;
  • organizować poradnictwo prawne na rzecz rolników;
  • inicjować działania zmierzające do poprawy warunków życia i pracy ludności wiejskiej;
  • udzielać pomocy rodzinom wiejskim w wychowywaniu i kształceniu oraz zapewnianiu właściwego wypoczynku dzieciom i młodzieży wiejskiej;
  • podejmować działania w zakresie poprawy stanu zdrowia ludności wiejskiej oraz opieki społecznej na wsi;
  • upowszechniać racjonalne metody prowadzenia gospodarstw domowych i żywienia rodziny;
  • oddziaływać na kształtowanie etyki zawodowej i podnoszenie społecznej rangi zawodu rolnika;
  • rozwijać działalność oświatową i kulturalną na wsi.

Inne formy aktywności organizacji rolników

edytuj

Organizacje rolników mogą inicjować, organizować i prowadzić działalność gospodarczą i socjalną, w zakresie określonym w statutach, na zasadach przewidzianych w przepisach, a w szczególności[1]:

  • inicjować i prowadzić działalność usługową, produkcyjną i handlową na potrzeby rolników i ludności wiejskiej;
  • inicjować i organizować pomoc dla rolników i ludności wiejskiej w wytwarzaniu materiałów budowlanych z surowców miejscowych oraz pomagać w zaspokajaniu potrzeb w zakresie maszyn i sprzętu;
  • inicjować i organizować kooperację produkcyjną służącą intensyfikacji i specjalizacji produkcji rolniczej oraz zagospodarowywaniu lasów stanowiących własność rolników indywidualnych;
  • prowadzić placówki opiekuńczo-wychowawcze, opieki zdrowotnej i społecznej;
  • inicjować i organizować czyny społeczne.

Uprawnienia organizacji rolników

edytuj

Organizacje rolników mogą przystępować do:

  • międzynarodowych organizacji rolniczych;
  • ponadnarodowych organizacji rolniczych reprezentujących interesy zawodowe rolników indywidualnych wobec instytucji Unii Europejskiej.

Koszty związane z uczestnictwem organizacji rolników w organizacjach, dofinansowywane są na zasadach określonych w przepisach o izbach rolniczych.

Przypisy

edytuj
  1. a b c Ustawa z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz.U. z 1982 r. nr 32, poz. 217).
  2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. 196 nr 27, poz. 132).