Státní bezpečnost
Státní bezpečnost, w skrócie StB (czes. Státní bezpečnost, słow. Štátna bezpečnosť w skrócie ŠtB, pol. Bezpieczeństwo Państwowe) – cywilna służba specjalna Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, istniejąca w latach 1945–1990. Státní bezpečnost była częścią Ministerstwa Spraw Wewnętrznych CSRS (Ministerstvo vnitra).
StB | |
Była siedziba StB przy ul. Bartolomějskiej w Pradze, tzw. kachlíkárna | |
Państwo | |
---|---|
Data sformowania |
30 czerwca 1945 |
Data rozformowania |
1 lutego 1990 |
Dane podstawowe | |
Podporządkowanie |
Historia
edytujStátní bezpečnost powstała 30 czerwca 1945 roku pod kierownictwem Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KSČ). Realizowała politykę represji wobec przeciwników politycznych, m.in. podczas przejmowania władzy przez komunistów w 1948 roku nadzorowała działalność opozycji i posługiwała się przeciwko niej fałszywymi dowodami.
Jeszcze zanim Czechosłowacja stała się państwem komunistycznym, StB posługiwała się brutalnymi metodami wymuszania zeznań: torturami lub stosowaniem środków odurzających, szantażem, również porwaniami. Tuż po dojściu do władzy komunistów tego typu praktyki stały się powszechne i szeroko stosowane.
Státní bezpečnost wraz z VB (czes. Veřejná bezpečnost, słow. Verejná bezpečnosť – Bezpieczeństwo Publiczne), czyli służbą mundurową wykonującą standardowe zadania policji (odpowiednik polskiej Milicji Obywatelskiej), było częścią SNB/ZNB (czes. Sbor národní bezpečnosti, słow. Zbor národnej bezpečnosti – Korpusu Bezpieczeństwa Narodowego). SNB podobnie jak StB i VB miała swoje regionalne i okręgowe delegatury. Podlegały one ministerstwom spraw wewnętrznych Czech i Słowacji, ale ich kierownictwo operacyjne podlegało bezpośrednio federalnemu ministerstwu spraw wewnętrznych.
Státní bezpečnost została rozwiązana 31 stycznia 1990 roku. W jej miejsce powołano Federalną Informacyjną Służbę Bezpieczeństwa CSRF, w skrócie FBIS. W 1993 roku, w związku z podziałem państwa, rozwiązano ją, a w jej miejsce Czechach utworzyły Bezpečnostní informační služba, w skrócie BIS – Informacyjną Służbę Bezpieczeństwa (agencja ds. kontrwywiadu, bezpieczeństwa wewnętrznego oraz zwalczania i zapobiegania terroryzmowi), natomiast na Słowacji powstała Slovenská informačná služba, w skrócie SIS – Słowacka Służba Informacyjna (agencja ds. wywiadu i kontrwywiadu).
Struktura StB/MSW
edytuj- I Zarząd MSW (I. správa FMV/SNB) - Główny zarząd wywiadu (Hlavní správa rozvědky)
- II Zarząd MSW (II. správa FMV/SNB) - Główny zarząd kontrwywiadu do walki z wrogiem zewnętrznym - ochrona przed zagranicznymi szpiegami (Hlavní správa kontrarozvědky pro boj proti vnějšímu nepříteli - ochrana proti zahraničním špionům)
- III Zarząd MSW (III. správa FMV/SNB) - Główny zarząd kontrwywiadu wojskowego (Hlavní správa vojenské kontrarozvědky)
- IV Zarząd MSW (IV. správa FMV/SNB) - Zarząd śledczy (Správa sledování)
- V Zarząd MSW (V. správa FMV/SNB) - Zarząd ochrony funkcjonariuszy partyjnych i państwowych (Správa ochrany stranických a ústavních činitelů)
- VI Zarząd MSW (VI. správa FMV/SNB) - Zarząd [wykonawczy] technik wywiadowczych (Správa [výkonné] zpravodajské techniky)
- X Zarząd MSW (X. správa FMV/SNB) - Zarząd do walki z wrogiem wewnętrznym (dysydentami, protestującymi, księżmi, młodzieżą etc.) (Správa kontrarozvědky pro boj proti vnitřnímu nepříteli - disidenti, chartisté, kněží, mládež apod.)
- XI Zarząd MSW (XI. správa FMV/SNB) - Zarząd kontrwywiadu ochrony gospodarki (Správa kontrarozvědky pro ochranu ekonomiky)
- XII Zarząd MSW (XII. správa FMV/SNB) - Zarząd kontrwywiadu w Bratysławie (Správa kontrarozvědky v Bratislavě)
- XIII Zarząd MSW (XIII. správa FMV/SNB) - Centrum obliczeniowo-informacyjne bezpieczeństwa państwowego (Oborové výpočetní a informační středisko Státní bezpečnosti)
- XIV Zarząd MSW (XIV. správa FMV/SNB) - Zarząd kontrwywiadu do walki z ekstremalnymi i szczególnymi formami przestępczości (Správa kontrarozvědky pro boj proti mimořádným a zvláštním formám trestné činnosti)
- Zarząd śledczy bezpieczeństwa państwowego (Správa vyšetřování Státní bezpečnosti)
- Wydział śledczy bezpieczeństwa państwowego w kontrwywiadzie wojskowym (Odbor vyšetřování Státní bezpečnosti ve vojenské kontrarozvědce)
- Zarząd paszportów i wiz (Správa pasů a víz)
- Wydział ewidencji statystycznej (Statisticko evidenční odbor)
- IV Wydział MSW (IV. odbor FMV/SNB) - Wydział prasy zagranicznej (Odbor zahraničního tisku)[1]
- Wyższa Szkoła Korpusu Bezpieczeństwa Narodowego (Vysoká škola Sboru národní bezpečnosti), Praga
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ http://www.policie.cz/clanek/struktura-stb.aspx Struktura StB
Linki zewnętrzne
edytuj- Lustracja lustracji – wp.pl (artykuł poświęcony lustracji w Czechach i Słowacji oraz innych krajów byłego bloku wschodniego)