Stacje polarne w Antarktyce

Stacje polarne w Antarktyce – placówki badawcze założone przez różne państwa w Antarktyce. Stacje te składają się głównie z kontenerów badawczych i mieszkalnych oraz własnego źródła energii (generatora prądu). Do stacji polarnych zalicza się wszystkie stacje działające w ramach Komitetu Naukowego Badań Antarktycznych (SCAR, ang. Scientific Committee on Antarctic Research). Stacje rozmieszczone są na samym kontynencie oraz na wyspach Antarktyki.

Obecnie istnieje 40 całorocznych i 41 stacji czynnych tylko latem, a ponadto placówki dające bardziej ograniczone możliwości bytowe i mniej wygód, klasyfikowane jako obozy i schronienia. Lista Rady Menadżerów Narodowych Programów Antarktycznych (COMNAP, ang. Council of Managers of National Antarctic Programs) wymienia wśród „głównych placówek” 14 obozów i 2 schronienia^[1].

W sezonie zimowym półkuli południowej czerwiec – sierpień 2004 roku w stacjach polarnych przebywało 1028 osób personelu, a w sezonie letnim od grudnia 2004 do lutego 2005 – 3822 osób.

Państwa posiadające stacje polarne w Antarktyce

Stacje, i/lub okresowo czynne obozy, posiadają następujące państwa (2016)^[1]:

Państwo	Stacje i/lub obozy		Populacja
Państwo	Całoroczne	Lato	Zimą	Max.
Argentyna	6	7	176	660
Australia	3	1	62	200
Belgia		1		40
Brazylia	1		15	66
Bułgaria		1		22
Chile	5	7	105	311
ChRL	2	2	31	148
Czechy		1		20
Ekwador		2		26
Finlandia		1		17
Francja	2¹	1	39	200
Hiszpania		3		98
Indie	2	1	40	65
Japonia	1	3	28	125
Korea Południowa	2		38	123
Niemcy	1	4	15	147
Nowa Zelandia	1		10	85
Norwegia	1	1	7	77
Peru		1		28
Polska	1		12	40
Południowa Afryka	1		10	80
Rosja	5	7	88	375
Stany Zjednoczone	3	3	215	1399
Szwecja		1		20
Ukraina	1		12	24
Urugwaj	1	1	8	70
Wielka Brytania	2	3	44	223
Włochy	1¹	4		120

¹ jedna wspólna francusko-włoska

Alfabetyczny wykaz stacji całorocznych

Amerykańska stacja Amundsen-Scott na biegunie południowym

Amundsen-Scott (Amundsen-Scott South Pole Station) – amerykańska; 89°59'51"S 139°16'22"
Arctowski (Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego) – polska na Wyspie Króla Jerzego; 62°09'34"S 58°28'15"W
Artigas (Base Artigas) – urugwajska na Wyspie Króla Jerzego; 62°11'04"S 58°54'09"W
Arturo Prat (Base Naval Antartica Capitán Arturo Prat) – chilijska; 62°30'00"S 59°41'00"W
Belgrano II (Base Antártica Belgrano II) – argentyńska; 77°52'29"S 34°37'37"W
Bellingshausen (naucznaja stancyja Biellinsgauzien) – rosyjska na Wyspie Króla Jerzego; 62°11'47"S 58°57'39"W
Bernardo O’Higgins (Base General Bernardo O’Higgins Riquelme) – chilijska; 63°19'15"S 57°54'01"W
Bharati – indyjska; 69°24'28"S 76°11'14"E
Carlini (Base Antártica Carlini, dawniej: Jubany) – argentyńska na Wyspie Króla Jerzego; 62°14'16"S 58°39'52"W
Casey – australijska; 66°17'00"S 110°31'11"E
Comandante Ferraz – brazylijska na Wyspie Króla Jerzego; 62°05'00"S 58°23'28"W
Concordia – francusko-włoska; 72°06'06"S 123°23'43"E
Davis – australijska; 68°34'38"S 77°58'21"E
Dumont d’Urville – francuska; 66°39'46"S 140°00'05"E
Eduardo Frei Montalva (Base Aera Presidente Eduardo Frei Montalva) – chilijska na Wyspie Króla Jerzego; 62°12'00"S 58°57'51"W
- Villa Las Estrellas – miejscowość stanowiąca część tej bazy
Esperanza (Base Antártica Esperanza) – argentyńska; 63°23'42"S 56°59'46"W
Halley – brytyjska; 75°34'54"S 26°32'28"W
Jang Bogo – południowokoreańska; 74°37′0″S 164°12′5″E
Julio Escudero (Base Profesor Julio Escudero) – chilijska; 62°12'04"S 58°57'45"W
King Sejong – południowokoreańska na Wyspie Króla Jerzego; 62°13'24"S 58°47'21"W
Maitri – indyjska; 70°45'57"S 11°44'09"E
Marambio (Base Antártica Marambio) – argentyńska; 64°14'42"S 56°39'25"W
Mawson – australijska; 67°36'17"S 62°52'15"E
McMurdo (McMurdo Station) – amerykańska; 77°50'53"S 166°40'06"E
Mirnyj (naucznaja stancyja Mirnyj) – rosyjska; 66°33'07"S 93°00'53"E
Neumayer III (Georg von Neumayer) – niemiecka; 70°38'00"S 08°15'48"W
Nowołazariewskaja (naucznaja stancyja Nowołazariewskaja) – rosyjska; 70°46'26"S 11°51'54"E
Orcadas (Base Antártica Orcadas) – argentyńska na Orkadach Południowych; 60°44'20"S 44°44'17"W
Palmer (Palmer Station) – amerykańska; 64°46'30"S 64°03'04"W
Progress (naucznaja stancyja Progress) – rosyjska; 69°22'44"S 76°23'13"E
Rothera – brytyjska; 67°34'10"S 68°07'12"W
San Martin (Base Antártica San Martín) – argentyńska; 68°07'47"S 67°06'12"W
SANAE IV (South African National Antarctic Expeditions IV) – południowoafrykańska; 71°40'25"S 02°49'44"W
Scott Base – nowozelandzka; 77°51'00"S 166°45'46"E
Syowa – japońska; 69°00'25"S 39°35'01"E
Troll – norweska; 72°00'07"S 02°32'02"E
Wielki Mur (Great Wall; Chang Cheng) – chińska; 62°12'59"S 58°57'44"W
Wiernadski (Akademik Wernadśkyj) – ukraińska; 65°14'43"S 64°15'24"W
Wostok (naucznaja stancyja Wostok) – rosyjska; 78°28'00"S 106°48'00"E
Zhongshan – chińska; 69°22'16"S 76°23'13"E

Wybrane stacje czynne tylko w sezonie letnim

Bułgarska stacja im. św. Klimenta Ochrydzkiego na Wyspie Livingstona

Obozy terenowe w Antarktyce. Zgodnie z ruchem wskazówek zegara: Patriot Hills, Academia, Fossil Bluff, Sky Blu, Erebus, chata Scotta (z drugiej dekady XX wieku), dolny obóz Erebus, Casanovas.

Aboa – fińska; 73°03′S, 13°25′W
Brown – argentyńska; 64°53′S, 62°53′W
Dome Fuji – japońska (tymczasowo zamknięta); 77°19,02'S 39°42,20'E
Gabriel de Castilla – hiszpańska; 62°58′S, 60°41′W
Juan Carlos I – hiszpańska; 62°39′S, 60°23′W
Kliment Ochridski – bułgarska na Wyspie Livingstona; 62°38'29"S 60°21'53"W
Kohnen – niemiecka; 75°00'S 0°04'E
Machu Picchu – peruwiańska; 62°05.4′S, 58°28.1′W
Maldonado – ekwadorska; 62°26.96'S 59°44.54'W
Mario Zucchelli – włoska; 74°42′S, 164°07′E
Mendel – czeska; 63°48′S, 57°52′W
Signy Research Station – brytyjska na Orkadach Południowych; 60°43'S 45°36'W
Teniente Luis Carvajal Villaroel – chilijska na Wyspie Adelajdy; 67°46′S, 68°55′W
Wasa – szwedzka; 73°03′S, 13°25′W

Obozy i schronienia

australijskie: Wilkins Aerodrome
amerykańskie: Marble Point Heliport, Odell Glacier Camp, Siple Dome
brytyjskie: Fossil Bluff, Sky Blu
chilijski: Lieutenant Rodolfo Marsh M. Aerodrome
chiński: Taishan
czeskie: Eco-Nelson
ekwadorskie: Refugio Ecuador (Vicente)
francuski: Cap Prud'homme
polska: Dobrowolski. Sporadycznie czynna, wyremontowana, oficjalnie wznowiona 23 stycznia 2022
norweskie: Tor
włoskie: Browning Pass, Enigma Lake, Mid Point

Taturowa Chata

Ponadto na kontynencie i wyspach znajdują się mniejsze chatki (schronienia, z ang. „refugia”) używane w pracach terenowych, przynależne do większych stacji, takie jak Taturowa Chata na wyspie Króla Jerzego, będąca w dyspozycji personelu stacji im. Arctowskiego.

Stacje nieczynne i zlikwidowane

amerykańskie: Byrd, Pieter Lenie, Siple
- amerykańsko-argentyńska: Ellsworth
- amerykańsko-nowozelandzka: Hallett
australijska: Edgeworth David Base^[2]
- australijsko-rumuńska: Law-Racoviță-Negoiță
indyjska: Dakshin Gangotri
japońska: Mizuho
nowozelandzka: Vanda
pakistańska: Jinnah
radzieckie: Biegun niedostępności, Komsomolskaja, Pionierskaja, Sowietskaja
szwedzka: Svea
wschodnioniemiecka: Georg Forster
Greenpeace: World Park Base

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Main Antarctic Facilities operated by National Antarctic Programs in the Antarctic Treaty Area (South of 60° latitude South). Council of Managers of National Antarctic Programs, 2016-07-27. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).
↑ Images for Edgeworth David Base In The Bunger Hills [66°15' S, 100°36' E]. [w:] Australian Place Names (Gazetteer) [on-line]. Australian Antarctic Data Centre. [dostęp 2012-07-13]. (ang.).

[COMNAP-1] Main Antarctic Facilities operated by National Antarctic Programs in the Antarctic Treaty Area (South of 60° latitude South). Council of Managers of National Antarctic Programs, 2016-07-27. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).

[David_Base-2] Images for Edgeworth David Base In The Bunger Hills [66°15' S, 100°36' E]. [w:] Australian Place Names (Gazetteer) [on-line]. Australian Antarctic Data Centre. [dostęp 2012-07-13]. (ang.).

[1]

[2]