Stanisław Baczyński
Stanisław Baczyński, ps. Adam Kersten, Akst (ur. 5 maja 1890 we Lwowie, zm. 27 lipca 1939 w Warszawie) – polski pisarz, krytyk literacki, publicysta i historyk literatury, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich, kapitan piechoty Wojska Polskiego.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 5 maja 1890 Lwów, Austro-Węgry | |
| Data i miejsce śmierci | 27 lipca 1939 Warszawa, Polska | |
| Zawód, zajęcie | krytyk literacki, publicysta | |
| Dzieci | Krzysztof Kamil Baczyński | |
| ||
| Odznaczenia | ||
   
| ||
ŻyciorysEdytuj
Był synem powstańca styczniowego[potrzebny przypis][1]. W czasie I wojny światowej działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie pełnił służbę w Komendzie I Brygady Legionów. We wrześniu 1919 przeniesiony został do Oddziału II Sztabu Generalnego WP i brał udział w tajnych operacjach. Jako komendant pociągu sanitarnego nr 15 był szefem ochrony podczas prowadzonej w październiku i listopadzie 1919 trzeciej turze tajnych negocjacji polsko-bolszewickich. Miejscem negocjacji był pociąg sanitarny stojący na małej stacji Mikaszewicze na zapleczu polskiego frontu na wschodnim Polesiu. Por. Stanisław Baczyński należał do grona najbardziej zaufanych oficerów wywiadu i stykał się m.in. z przewodniczącym delegacji bolszewickiej Julianem Marchlewskim, osobistym wysłannikiem Józefa Piłsudskiego kpt. Ignacym Boernerem, zastępcą szefa Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich hr. Michałem Kossakowskim[2]. W czasie III powstania śląskiego kierował działaniami dywersyjnymi podgrupy destrukcyjnej „Południe”, części Grupy Destrukcyjnej Wawelberg prowadzącej działania specjalne.
W 1924 był oficerem rezerwy 32 pułku piechoty w Twierdzy Modlin (zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919, w 1924 zajmował 1410 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwy piechoty[3]).
W latach 1929-1930 wydawał w Warszawie miesięcznik literacki „Europa”. Publikował m.in. w czasopismach „Wiek XX” i „Lewy Tor”.
W 1951 jego prace Jakiej chcemy armji? i Wódz i naród wydane pod pseudonimem Akst., a także Kresy wschodnie: źródła i perspektywy sprawy rusińskiej w Galicji zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą[4].
Mąż Stefanii Baczyńskiej. Ojciec poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Syn dedykował mu wiersz Elegia, napisany w sierpniu 1939, po śmierci ojca. Jest także wspominany w kilku innych wierszach poety, m.in. Rodzicom, Deszcze.
Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 5A-6-47)[5].
DziełaEdytuj
Stanisław Baczyński napisał m.in.:
- Sztuka walcząca (1923)[6]
- Syty Paraklet i głodny Prometeusz (1924)[7]
- Literatura piękna polski porozbiorowej (1924)[8]
- Losy romansu (1927)
- Prawo sądu (1930)[9]
- Powieść kryminalna (1932)
- Literatura w ZSRR (1932)
- Wiszary
- Rzeczywistość i fikcja (1939)[10]
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Niepodległości z Mieczami – 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[11]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
PrzypisyEdytuj
- ↑ Zbigniew Wasilewski (red.), Żołnierz poeta czasu kurz... Wspomnienia o Krzysztofie Kamilu Baczyńskim., wyd. drugie poprawione i rozszerzone, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1970, s. 24.
- ↑ „Diariusz” M.S. Kossakowskiego, Aneks do książki Józefa Sieradzkiego Białowieża i Mikaszewicze, Mity i prawdy. Do genezy wojny pomiędzy Polską a RSFRR w 1920, wydawnictwo MON, Warszawa 1959
- ↑ Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, 1924, s. 204.
- ↑ Cenzura PRL : wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r.. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 3-4. ISBN 83-85829-88-1.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Stanisław Baczyński, Sztuka walcząca, Lwów 1923, polona.pl [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Stanisław Baczyński, Syty Paraklet i głodny Prometeusz (najmłodsza poezja polska), Kraków 1924, polona.pl [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Stanisław Baczyński, Literatura piękna Polski porozbiorowej (1794-1863), Lwów 1924, polona.pl [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Stanisław Baczyński, Prawo sądu, Warszawa 1930, polona.pl [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Stanisław Baczyński, Rzeczywistość i fikcja (współczesna powieść polska), Warszawa 1939, polona.pl [dostęp 2018-06-26].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
BibliografiaEdytuj
- Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 462-464, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.
- Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 19. ISBN 978-83-7420-110-0.
- Stanisław Baczyński: Pisma krytyczne: Wyboru dokonał i wstȩpem poprzedził Andrzej Kijowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963, s. 437.