Stefan Cencek
Stefan Cencek pseud. Twardy (ur. 10 sierpnia 1900 w Sosnowcu, zm. w styczniu 1945 w Mauthausen) – uczestnik wojny polsko-radzieckiej, działacz komunistyczny zamordowany w niemieckim obozie w Mauthausen.
| Data i miejsce urodzenia |
10 sierpnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
styczeń 1945 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys edytuj
Syn górnika Nikodema, pracującego na utrzymanie rodziny w kopalni Renard. Ukończył szkołę powszechną. W 1919 roku wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego i walczył w wojnie polsko-bolszewickiej[1].
Dostał się do niewoli. Przebywając na terenie Rosji Radzieckiej jako jeniec zetknął się z ideologią marksistowską. Po zawarciu pokoju w Rydze w marcu 1921 został zwolniony i powrócił do Polski. Od 1924 roku pracował w elektrowni w Będzinie. W 1927 roku wstąpił do KPP. Przed II wojną światową był kilkakrotnie aresztowany za działalność komunistyczną[1].
Po klęsce wrześniowej 1939 nawiązał kontakt z byłymi KPP-owcami. Działał w Stowarzyszeniu Przyjaciół ZSRR, a później w PPR. W jego mieszkaniu odbywały się posiedzenia zagłębiowskiego Komitetu Okręgowego (KO) PPR i okręgowego sztabu Gwardi Ludowej a następnie Armii Ludowej, spotykali się m.in. Józef Wieczorek i Stefan Franciszok, drukowano odezwy, a następnie urządzono drukarnię, na której drukowano m.in. "Trybunę Zagłębia", zorganizowano punkt kontaktowy dla łączników z Częstochowy[2].
Do PPR i AL należeli też dwaj synowie Stefana Cenceka[3]. Od grudnia 1942 do czerwca 1943 "Twardy" był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego (KD) PPR, a później pracował w okręgowej technice partyjnej. Od września 1944 był członkiem Komitetu Podokręgowego PPR w Sosnowcu. 23 grudnia 1944 został aresztowany wraz z żoną i synami i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen, gdzie w styczniu 1945 został zamordowany[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Rydłowski 1971 ↓, s. 77.
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 77-79.
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 79.
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 81.
Bibliografia edytuj
- Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978.
- Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.