Stefan Wojsław
Stefan Wojsław lub Wojsław, także Wojisław (Vojslav)[1] – książę Zahumla w latach 1035-1042.
| Władca Zahumla | |
| Okres | |
|---|---|
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data śmierci |
ok. 1042 |
| Dzieci | |
W 1018 roku po upadku cesarstwa zachodniobułgarskiego Cesarstwo Bizantyńskie podporządkowało sobie ziemie serbskie tworząc nowy okręg administracyjny dla Primorja - tem ze stolicą w Dubrowniku[2]. Książę Zahumla i Trawunii Stefan Wojsław uznał zwierzchnictwo bizantyńskie, podobnie jak jego wschodni sąsiad duklański Stefan Dobrosław[3].
Status obydwu władców jest dyskutowany przez uczonych. Wielu z nich uważa, że Primorje znalazło się pod bezpośrednią władzą Bizancjum. Wskazują, że Pop Duklanin mówi o złej sytuacji Dukli pod rządami Bizancjum oraz o rewolcie Dobrosława przeciw Bizancjum, a Skylitzes w swej kronice podaje, że w 1034 roku Serbowie odrzucili władzę grecką, co wydaje się wskazywać na wcześniejszą podległość Bizancjum. Uczeni ci stoją na stanowisku, że nie można mówić o żadnej władzy serbskiej w tym rejonie przed 1035 rokiem. Część uczonych wychodząc od faktu, że Jan Włodzimierz nigdy nie należał do stronnictwa antybizantyńskiego i nie pomagał Bułgarii w wojnie przeciw Bizancjum, przyjmuje że Dukla i Zahumle zachowały status wasalny pod panowaniem bizantyńskim[4].
Niezależnie od tego jak sytuacja wyglądała, gdy źródła ponownie około połowy lat 30. mówią o Primorju, Zahumlem i Trawunią władał Stefan Wojsław. W 1035 roku[5] odmówił on złożenia hołdu Bizancjum. Został jednak pokonany w otwartym boju przez bizantyńskiego stratega Dracza i odstawiony jako jeniec do Konstantynopola. W następnym roku zbiegł[3][6]. Po powrocie schronił się w góry wraz ze stale rosnącą liczbą zwolenników i w krótkim czasie oswobodził znaczną część swego księstwa. Kolejne ekspedycje bizantyńskie kończyły się niepowodzeniem. W jednej z nich zginął bizantyński dowódca. Wojsław nie występował do otwartej walki. Gdy wkraczali Bizantyńczycy, wycofywał się w góry, skąd nękał liczniejszą i lepiej uzbrojoną armię wroga nagłymi wypadami i zasadzkami[4]. W 1040 roku na wybrzeżu dalmatyńskim rozbił się bizantyński okręt z ładunkiem złota. Wojsław zagarnął ładunek i odmówił wydania go Bizantyńczykom. W 1042 roku rozbił w wąwozach górskich Trawunii armię katepana Dracza, patrycjusza Michała[3].
Po 1042 roku źródła nie mówią już więcej o Wojsławie, co zdaniem historyków oznacza, że w tym czasie zmarł[7]. Po jego śmierci władzę nad księstwem Zahumla objął jego syn Ljutowid[3].
Z uwagi na to że źródła greckie mówią w tym czasie jedynie o Stefanie Wojsławie jako o antagoniście Bizancjum w Serbii, zaś Pop Duklanin w swej relacji opowiada tylko o Dobrosławie, część uczonych utożsamia obydwu władców przyjmując, że Duklanin myli się co do imienia władcy Dukli[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Stefan Wojsław u G. Ostrogorskiego (Dzieje Bizancjum, s. 320) i L. Podhorodeckiego (Jugosławia. Zarys dziejów, s. 67), Wojisław - u T. Wasilewskiego (Historia Jugosławii, s. 67-68). K. Zakrzewski używa nawet imienia Bogisław(Historia Bizancjum, s. 239)
- ↑ lub Draczu jak chce J. Fine
- ↑ a b c d T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 67-68.
- ↑ a b J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 202-203.
- ↑ J. Fine mówi o latach 1034-1036
- ↑ Według Fine'a dopiero w latach 1038/1039
- ↑ W 1042 roku według T. Wasilewskiego, w 1043 według J. Fine'a
- ↑ J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 202-203. Również G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 320. Za odróżnianiem obydwu postaci opowiadają się w polskiej literaturze: T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 67-68. L. Podhorodecki: Jugosławia. Zarys dziejów. s. 67.
Bibliografia edytuj
- Ch. Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2007.
- John Fine: The Early Medieval Balkans. Warszawa: The University of Michigan Press, 1991. ISBN 0-472-08149-7.
- T. Wasilewski: Historia Jugosławii do XVIII wieku. W: W. Felczak, T. Wasilewski: Historia Jugosławii. Wrocław: Ossolineum, 1985. ISBN 83-04-01638-9.
- G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-83-01-15268-0.
- L. Podhorodecki: Jugosławia. Zarys dziejów. Warszawa: Książka i Wiedza, 1979.