Sytuacja graniczna
Sytuacja graniczna – sytuacja w życiu człowieka, która ze względu na swój bardzo osobisty charakter oraz niemożność zastępstwa i przeskoczenia jej stawia człowieka w prawdzie wobec samego siebie, rozjaśnia ludzką egzystencję[1]. Termin ten został zdefiniowany i spopularyzowany przez Karla Jaspersa[2]. Jaspers uważał, że poczucie winy, śmierć, walka to jedne z sytuacji granicznych w życiu codziennym człowieka[1].
Charakterystyczne dla sytuacji granicznych jest to, że wytrącają nas z równowagi, wyrywają nas z naszych nieautentycznych identyfikacji oraz z więzi społecznych. Zmuszają one również do rozjaśnienia ludzkiej egzystencji oraz znalezienia nowych sposobów komunikowania się[3]. Można to porównać do poczucia oświecenia w Zen[4]. Hans-Georg Gadamer uznał sytuację graniczną za odkrywcze spotkanie z filozoficznym Innym[5]. W obliczu lęku wynikającego z uprzedniej wiedzy o śmierci może on w równym stopniu okazać się szansą na rozwój wynikający z sytuacji granicznej[6].
Psychoanalizę można postrzegać jako ustrukturyzowaną sytuację graniczną[7], ramy psychoanalityczne w szczególności zapewniające doświadczenie ostateczności i granic może wzmocnić ludzki rozwój umysłowy i postrzeganie rzeczywistości[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b sytuacje graniczne, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-06-15].
- ↑ T. Fuchs, Karl Jasper’s Philosophy and Psychopathology, 2013, s. 48.
- ↑ J. Hart, Who One Is, 2009, 11-3 i 309.
- ↑ P. Wolfe, Laden Choirs, 2015, s. 11.
- ↑ M.L. Portocarrera, Hermeneutic Rationality, 2012, s. 147.
- ↑ I. Tammmelo, Justice and Doubt, 2013, s. 386.
- ↑ G. Gutting, The Cambridge Companion to Foucault, 2007, s. 325.
- ↑ D. Smith, Hidden Conversations, 1991, s. 189.