Wikipedia

Szpital miejski przy ulicy Leczniczej w Raciborzu

zabytkowy budynek przy ulicy Leczniczej 7

Szpital miejski przy ulicy Leczniczej w Raciborzu – wzniesiony w 1802 r., w latach 1807–1897 w budynku mieścił się szpital miejski.

Szpital miejski
Symbol zabytku nr rej. 1171/66 z 19.02.1966[1]
Ilustracja
Budynek po dawnym szpitalu przy ulicy Leczniczej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Racibórz

Adres

ul. Lecznica 7

Kondygnacje

2

Rozpoczęcie budowy

1802

Ukończenie budowy

1802

Ważniejsze przebudowy

1855, 1877

Pierwszy właściciel

Magistrat raciborski

Położenie na mapie Raciborza
Mapa konturowa Raciborza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szpital miejski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Szpital miejski”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Szpital miejski”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Szpital miejski”
Ziemia50°05′24″N 18°13′06″E/50,090000 18,218333
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Latem 1802 r. wzniesiono miejski instytut leczniczy, który wyposażono w 18 łóżek[2][3][4][5]. Budowla powstała przy ul. Różanej, nieopodal murów miejskich, gdzie znajdowały się nieużytki o powierzchni 14 arów[2]. Teren ten początkowo należał do raciborskich rzeźników Tlachów, a w 1803 r. przeszedł w ręce Joanny Galli, żony kupca pochodzącego z rodu Bordollo[2][6]. Miejski instytut leczniczy (niem. Städtisches Krankeninstitut) został wybudowany za 2 000 talarów, a sfinansowały go darowizny mieszkanek Raciborza, w tym m.in. Franciszki Köhler i Klary Poinsot[4][5][6]. Ponadto Józefa Franciszka Köhler od 1798 r. przeznaczała sumę 100 talarów na rzecz mającego powstać szpitala. Joanna Galla dopiero 3 kwietnia 1827 r. podarowała miastu działkę, na której stały szpitalne zabudowania[6]. W 1829 r. radca rządowy i sanitarny, dr Jan Werner, ufundował wieżyczkę znajdującą się do dziś na budynku[4][5][6]. W 1854 r. miasto odkupiło sąsiednią działkę, której właścicielką była Maria Nietzik. Działka z małym domem o powierzchni około 4 arów kosztowała miasto 1 450 talarów[6]. W 1855 r. budynek został rozbudowany[4][5]. W 1877 r. dobudowano oficynę, którą nazwano szpitalem miejskim. Mimo to zabudowania nie zaspokajały w pełni potrzeb mieszkańców i nie odpowiadały wymogom jakie narzucały ówczesne metody leczenia. W związku z tym magistrat miejski 1 września 1895 r. rozpoczął budowę nowego szpitala. W 1897 r. nowy szpital miejski zaczął funkcjonować, a stary zakończył swoją działalność 1 października tego roku[3][6]. Budynek natomiast został przeznaczony na przytułek dla nieuleczalnie chorych[5][7]. Znajdowała się tam wówczas Dyrekcja Inwestycji Miejskich, a obecnie mieści się Raciborskie Przedsiębiorstwo Inwestycyjne[7].

Architektura edytuj

Budynek ma dwie kondygnacje[6]. Nie posiada żadnych cech stylowych[5]. Na parterze znajdowała się kuchnia, tzw. izba cierpień (niem. Leidenkammer), 3 większe i jedna mniejsza izba. Na piętrze jedna z izb była przeznaczona dla mężczyzn, druga dla kobiet, a w kolejnych dwóch mieszkał gospodarz. Na piętrze było miejsce dla 12 chorych, a na parterze dla 6[6]. Budynek nakryty jest dwuspadowym dachem, a na jego kalenicy znajduje się ośmioboczna wieżyczka z latarnią, którą wieńczy baniasty hełm[4][5].

We wnętrzu budynku, przy schodach prowadzących na piętro, znajduje się wmurowana w 1805 r. tablica z niemiecką sentencją[4][6]:

Idź zawsze prostą drogą, wybieraj co i kędy
Ceń wszystkich ludzi wielce, nie zważaj na ich błędy.
Ulepszaj to, co możesz, przyjemność innym sprawiaj,
Nie pozostawiaj w biedzie, bliźniemu rękę podaj.
Czego nie możesz zmienić, znoś z wielką cierpliwością,
Każdy się kiedyś spotka z Boską sprawiedliwością.

Such durch den rechten Weg was dich erhalten kann
Acht alle Menschen hoch; nimm keinen Fehler an.
Verbeßere was du kannst, sei nützlich mit Vergnügen
Und lasse den Dürftigen niemals hülflos liegen.
Ertrage mit Geduld was nicht zu ändern steht
Denk, das es Jedermann nach dieser Ordnung geht...

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ a b c Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 172. ISBN 978-83-89802-73-6.
  3. ↑ a b Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 375. ISBN 978-83-89802-73-6.
  4. ↑ a b c d e f Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 2004, s. 32. ISBN 83-85871-36-5.
  5. ↑ a b c d e f g Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2007, s. 69. ISBN 978-83-89802-36-1.
  6. ↑ a b c d e f g h i Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 173. ISBN 978-83-89802-73-6.
  7. ↑ a b Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008, s. 174. ISBN 978-83-89802-73-6.

Bibliografia edytuj

  • Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2007. ISBN 978-83-89802-36-1.
  • Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008. ISBN 978-83-89802-73-6.
  • Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 2004. ISBN 83-85871-36-5.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szpital_miejski_przy_ulicy_Leczniczej_w_Raciborzu&oldid=68406657”