Tamara Duda
Tamara Anatolijiwna Duda (ukr. Тамара Анатоліївна Дуда, ps. Tamara Horicha Zernia, ukr. Тамара Горіха Зерня[1]; ur. 1976 w Kijowie) – ukraińska pisarka, dziennikarka i tłumaczka; w 2022 roku została laureatką Narodowej Nagrody im. Tarasa Szewczenki w dziedzinie literatury pięknej za powieść Córeczka. Wolontariuszka podczas wojny w Donbasie.
Tamara Duda (2022) | |
Data i miejsce urodzenia |
1976 |
---|---|
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka |
XXI wiek |
Gatunek | |
Ważne dzieła | |
Nagrody | |
Narodowa Nagroda im. Tarasa Szewczenki w dziedzinie literatury pięknej (2022) |
Życiorys
edytujTamara Duda urodziła się w Kijowie[2] w 1976 roku[3][4], uczyła się w tamtejszym Ukraińskim Liceum Humanistycznym. Jest absolwentką dziennikarstwa na Uniwersytecie Kijowskim; studiowała również na prywatnym Międzynarodowym Uniwersytecie Kijowskim (ukr. Київський міжнародний університет)[2]. Od ponad 20 lat zawodowo zajmuje się tłumaczeniem tekstów o tematyce ekonomicznej z języka angielskiego[5][3].
W latach 2014–2016 pracowała jako wolontariuszka w strefie konfrontacji rosyjsko-ukraińskiej na wschodzie Ukrainy (Strefa ATO)[1]. Za swą działalność wolontariacką otrzymała dyplom uznania od mera Kijowa[6].
Temat działań wojennych w Donbasie Tamara Duda podjęła w swojej debiutanckiej powieści[4] pt. Córeczka (ukr. Доця) wydanej w 2019 roku pod pseudonimem Tamara Horicha Zernia przez niewielkie wydawnictwo Biłka (ukr. Білка)[7]. Wkrótce po wydaniu powieść wyróżniona została prestiżowym tytułem książki roku 2019 (ang. BBC Ukrainian Book of the Year) przez ukraińską redakcję BBC News[5][8][7].
W plebiscycie ogłoszonym w 2021 roku przez Ukraiński Instytut Książki Córeczka znalazła się również na liście trzydziestu najważniejszych utworów prozą wydanych w niepodległej Ukrainie[9][10].
9 marca 2022 roku prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przyznał Tamarze Dudzie, za powieść Córeczka, Narodową Nagrodę im. Tarasa Szewczenki w dziedzinie literatury pięknej[11][12], najważniejszą ukraińską państwową nagrodę kulturalną[1].
Powieść Córeczka przetłumaczono m.in. na język angielski[13], macedoński[14] i łotewski[15]. Na język polski przełożył ją Marcin Gaczkowski; przekład ten ukazał się 1 kwietnia 2022[4].
W 2023 roku powieść Córeczka została nominowana do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i zwyciężyła plebiscyt czytelników, dzięki czemu Tamara Duda została uhonorowana Nagrodą Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej.
Twórczość
edytuj- Córeczka (2019, tyt. oryg. Доця; wyd. pol. 2022, wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej)
- Принцип втручання (2021)
Nagrody
edytuj- 2019 – BBC Ukranian Book of the Year (Córeczka)[8]
- 2019 – LitAkcent roku (nagroda specjalna jury konkursu za Córeczkę)[16]
- 2022 – Narodowa Nagroda im. Tarasa Szewczenki w dziedzinie literatury pięknej (Córeczka)[11]
- 2023 – Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus (Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej) (Córeczka)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c 28 marca-3 kwietnia 2022 – najciekawsze premiery tygodnia poleca Booklips.pl. booklips.pl, 3 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-09].
- ↑ a b Олена Гусейнова: Тамара Горіха Зерня: «Я дуже хочу, щоб наші письменники знову й знову поверталися до теми війни». lb.ua/culture, 16 sierpnia 2020. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ a b Horìcha Zernja, Tamara, 1976-. aleph.nkp.cz (Narodowa Baza Kontroli Autorytatywnej Czech). [dostęp 2022-04-09]. (cz.).
- ↑ a b c NOWOŚĆ WYDAWNICTWA KEW! Książka Tamary Dudy pt. „CÓRECZKA” w przekładnie Marcina Gaczkowskiego. www.kew.org.pl, 1 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-09].
- ↑ a b Тамара Горіха Зерня: “На війні витончується межа між світами“ [wywiad Olgi Gerasimiuk z Tamarą Horichą Zernią]. www.bbc.com/ukrainian, 23 grudnia 2019. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ Тонкая стена между нами и войной. zn.ua, 12 czerwca 2015. [dostęp 2022-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2019)]. (ros.).
- ↑ a b Відомі лауреати премії «Книга року BBC». www.chytomo.com, 13 grudnia 2019. [dostęp 2022-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-14)]. (ukr.).
- ↑ a b BBC Ukrainian Book of the Year: talk with Tamara Horikha Zernya. ukrainianinstitute.org.uk. [dostęp 2022-04-09]. (ang.).
- ↑ Обираємо 30 знакових книжок нашої Незалежності. Долучайтесь!. ubi.org.ua, 15 września 2021. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ 30 знакових книжок Нашої Незалежності. book-institute.org.ua. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ a b УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №118/2022 Про присудження Національної премії України імені Тараса Шевченка. www.president.gov.ua. [dostęp 2022-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-10)]. (ukr.).
- ↑ Таня Матяш: Зеленський підписав указ про присудження Премії імені Тараса Шевченка. lb.ua/culture, 10 marca 2022. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ “Daughter” Tamara Duda. www.belkabook.com. [dostęp 2022-04-09]. (ang.).
- ↑ 21 мова, 24 країни: результати Програми підтримки перекладів УІК в 2021 році. ubi.org.ua, 13 stycznia 2022. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ У Європі, Азії та Північній Америці опубліковані книги за підтримки Translate Ukraine. ubi.org.ua, 5 listopada 2020. [dostęp 2022-04-09]. (ukr.).
- ↑ «ЛітАкцент року – 2019»: як це було (ФОТО). litakcent.com, 22 stycznia 2020. [dostęp 2022-04-10]. (ukr.).