Teodora Paleologina

Teodora Paleologina (bułg.: Теодора Палеологина, Teodora Paleołogina) – córka cesarza bizantyńskiego Michała IX Paleologa, żona cara bułgarskiego Teodora Swetosława w latach 13081321. W latach 13241330 żona kolejnego cara Michała III Szyszmana.

Teodora Paleologina
caryca Bułgarii
Okres

od 1308
do 1321

Jako żona

cara Teodora Swetosława

Poprzedniczka

Eufrozyna Tatarka

Następczyni

Anna Neda

caryca Bułgarii
Okres

od 1324
do 1330

Jako żona

cara Michała III Szyszmana

Poprzedniczka

Anna Neda

Następczyni

Teodora Wołoszka

Dane biograficzne
Dynastia

Paleologowie

Ojciec

Michał IX Paleolog

Matka

Maria (Ksena) armeńska

Rodzina

edytuj

Teodora Paleologina była córką Michała IX Paleologa współrządzącego wraz z ojcem Andronikiem II Cesarstwem Bizantyńskim. Jej matką była cesarzowa Maria (Ksena), księżniczka armeńska. Teodora była siostrą późniejszego cesarza Andronika III[1].

Pierwsze małżeństwo

edytuj

W 1300 roku władzę w Bułgarii objął Teodor Swetosław, który zapewniwszy sobie przychylność władcy Ordy Toktaja w następnych latach trzykrotnie odpierał armie bizantyńskie wspierające konkurentów do tronu bułgarskiego, a w 1304 roku musiał odpierać najazd prowadzony przez ojca swej przyszłej żony Michała IX Paleologa. Ostatecznie w 1307 roku Bizancjum uwikłane w walki z Katalończykami w Tracji i Turkami w Azji Mniejszej, zawarło z Teodorem układ pokojowy zwracając mu wcześniejsze zdobycze[2]. Potwierdzeniem pokoju pomiędzy Bizancjum a Bułgarią stał się ślub Teodory z carem bułgarskim[3]. Teodor Swetosław rządził Bułgarią do 1321 roku, a stosunki pomiędzy Bułgarią i Bizancjum układały się w tym czasie pokojowo[2].

Drugie małżeństwo

edytuj

Po śmierci Teodora Swetosława jego syn, Jerzy II Terter wszczął wojnę z Bizancjum, zmarł jednak nagle w jej trakcie w 1323 roku. Bizantyńczycy zajęli znaczną część południowo-wschodniej Bułgarii. Zaniepokojeni rozwojem wypadków bojarzy powołali na tron bułgarski księcia widyńskiego Michała Szyszmana. Michał III Szyszman wyparł Bizantyńczyków z zajętych przez nich terenów i w 1324 roku zawarł z cesarzem Andronikiem II pokój. W celu umocnienia układu oddalił swą dotychczasową żonę Annę Nedę i poślubił Teodorę, wnuczkę Andronika II[4]. W następnych latach sprzymierzył się z jej bratem Andronikiem III domagającym się udziału w rządach Cesarstwem[3]. Po jego zwycięstwie przerzucił się ponownie na stronę dziadka Andronika II, by ostatecznie zawrzeć sojusz z Andronikiem III przeciw wzrastającej potędze serbskiej. 28 lipca 1330 roku Michał III Szyszman zginął w bitwie pod Welbużdem, a na tronie bułgarskim została przez Serbów osadzona jego pierwsza żona Anna Neda wraz z synem Iwanem Stefanem[4]. Teodora zbiegła wówczas do Bizancjum do brata. Zakończyła życie jako mniszka, przyjąwszy imię Teodozji[3].

Przypisy

edytuj
  1. Georg Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 554.
  2. a b T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 103.
  3. a b c Ch. Cawley: Medieval Lands.
  4. a b T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 104-106.

Bibliografia

edytuj