Tommaso Dingli

maltański architekt

Tommaso Dingli (malt. Tumas Dingli 1591–1666) – maltański architekt i rzeźbiarz. Jeden z ostatnich renesansowych architektów na wyspie, zaprojektował kilka kościołów parafialnych, najwspanialsze z nich to kościół w Attard oraz w Birkirkarze[1].

Tommaso Dingli
Data i miejsce urodzenia

22 grudnia 1591
Attard

Data i miejsce śmierci

28 stycznia 1666
Malta

Narodowość

maltańska

Praca
Styl

renesansowy

Budynki

kościoły parafialne, m.in. w Birkirkara i Attard

Życiorys

edytuj

Tommaso Dingli urodził się 22 grudnia 1591 roku w Attard, był synem rzeźbiarza Giacobo Dingliego i jego żony Kateriny Tabone[2]. Był czwartym z dziesięciorga dzieci tej pary, jeden z jego braci, Filippo Dingli, również został artystą. Tommaso rozpoczął swoją karierę jako scarpellino (rzeźbiarz kamieni) u swojego ojca Giacobo oraz wuja, inżyniera Andrei Dingliego[3].

 
Kościół parafialny Wniebowzięcia NMP w Attard

We wczesnych latach swojej kariery architekta, w latach 1610–1614, Dingli asystował capomastro (mistrzowi murarskiemu) Giovanniemu Attardowi podczas budowy akweduktu Wignacourta. W latach późniejszych otrzymał kilka zamówień i zaprojektował pewną liczbę kościołów parafialnych[3]. Również Dingliemu przypisuje się zaprojektowanie w roku 1633 drugiej Porta Reale, głównej bramy miejskiej stolicy Valletty[4].

W roku 1639 Giovanni de’ Medici, będąc pod wrażeniem zdolności Dingliego, zaproponował, że zabierze go ze sobą do Włoch, lecz ten odmówił, ponieważ jego usługi były pożądane na Malcie[5].
Dingli zmarł 28 stycznia 1666 roku w wieku lat 74, pochowany został w kościele parafialnym w Attard, który osobiście zaprojektował[3].

Budynki przypisywane Dingliemu

edytuj

Większość kościołów, które Dingli zaprojektował, zbudowana została w stylu renesansowym, mógł to być wpływ hiszpańskiego plateresco. Dingli był jednym z ostatnich renesansowych architektów na Malcie, a styl barokowy stał się popularny w latach po jego śmierci[3].

 
Parafialny kościół Wniebowzięcia NMP w Birkirkarze, zaprojektowany (przynajmniej częściowo) przez Dingliego

Tommaso Dingli jest najbardziej znany poprzez swoją architekturę sakralną. Kościoły, o których wiadomo, że zostały przez niego zaprojektowane, to m.in.[3][5]:

Większość z nich została przerobiona lub zmodyfikowana, lub też zburzona w następnych stuleciach, jak np. kościół parafialny w Moście zburzono w XIX wieku, aby zrobić miejsce dla Rotundy. Jedynie kościoły w Birkirkarze oraz Attard wciąż zachowują oryginalny projekt Dingliego[3].

Inne budynki przypisywane Dingliemu, to pałac biskupi oraz druga Porta Reale, oba w Valletcie. Brama została zburzona w roku 1853[4].

Życie prywatne

edytuj

Kiedy Dingli miał 60 lat, poślubił Argentę z Siġġiewi[5]. Z tego związku urodziło się sześcioro dzieci, jeden syn został księdzem[2].

Przypisy

edytuj
  1. Simon Gaul: Malta, Gozo and Comino. New Holland Publishers, 2007, s. 325. ISBN 978-1-86011-365-9. (ang.).
  2. a b Carmel Mallia: Tumas Dingli. Attard Parish. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-11)]. (ang.).
  3. a b c d e f Conrad Thake. Influences of the Spanish Plateresque on Maltese Ecclesiastical Architecture. „Proceedings of History Week”, s. 63–73, 2013. [zarchiwizowane z adresu 2016-07-28]. (ang.). 
  4. a b The Many pasts of City Gate. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2009-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (ang.).
  5. a b c Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A–F. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 731–732. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).