Touriga nacional
Touriga nacional – czerwona odmiana winorośli, pochodząca z Portugalii[1] i uważana za najszlachetniejszą z miejscowych odmian[2][3][4].
 Grono i liść | |
| Gatunek |
winorośl właściwa |
|---|---|
| Inne nazwy |
mortagua, touriga fina |
| Pochodzenie |
Portugalia |
| Ważne regiony uprawy | |
| Identyfikator VIVC |
12594 |
| Przeznaczenie owoców |
wino |
| Kolor skórki |
czerwonoczarny |
Charakterystyka
edytujKrzewy są odporne, plenne i rosną bujnie, przez co wymagają silnego przycinania[5]. Grona są niewielkie, z jagodami o grubej i twardej skórce[2]. Mały udział soku w jagodach zapewnia skoncentrowany smak i aromat oraz wysoką zawartość garbników[3].
Historia
edytujTouriga nacional była entuzjastycznie opisywana już w XIII wieku[2]. Prawdopodobnie pochodzi z portugalskiego regionu Dão, gdzie krzewy są najbardziej zróżnicowane pod względem fenotypu[5]. Pod koniec XIX wieku niemal zmonopolizowała winnice z gronami o ciemnej skórce w regionie[5]. Udział spadł do ok. 5% w 1986, co przypisywano niskiej plenności i słabym podkładkom[5]. W tym czasie naukowcy podejmowali już próby odnowienia zainteresowania tourigą i zaproponowali sposoby zaradzenia mankamentom, które okazały się skuteczne[5]. Dzięki badaniom DNA na początku XXI wieku udało się ustalić, że touriga franca, popularna w regionie Douro jest krzyżówką tourigi nacional ze szczepem marufo[5]. Badania stwierdziły również bliskie pokrewieństwo między tourigą nacional a szczepem tinta barroca[6]. Wśród innych spokrewnionych odmian wymienia się odmiany touriga fêmea i rufete[5].
A.J.Antcliff z tourigi nacional i sultaniye wyhodował w 1965 odmianę tarrango, uprawianą na ograniczoną skalę w Australii[7].
Wina
edytujTouriga nacional cieszy się opinią najlepszej z podstawowych odmian w produkcji win porto, zwłaszcza tych o najwyższej jakości[8][3][5]. Dużym uznaniem cieszą się także wytwarzane z niej wina stołowe m.in. w regionach Douro, Beira, Ribatejo, Terras do Sado i Trás-os-Montes[2][9]. Cechują się one intensywnym czarno-czerwonym kolorem, złożonym i intensywnym bukietem oraz wysokim poziomem garbników i potencjałem starzenia[2][3][5][8]. Dobrze nadają się do dojrzewania w beczkach[5]. Poziom alkoholu jest wysoki[4].
Odmiana jest oferowana zarówno w winach typu cuvée, jak i jako wino odmianowe[5].
Rozpowszechnienie
edytujNa większą skalę odmiana jest uprawiana tylko w kraju swojego pochodzenia[5]. W Portugalii w 2010 roku szczepem było obsadzonych 7268 ha winnic, z czego na region Douro przypadało 1440 ha[5]. Obszar upraw znacząco wzrósł i objął tereny w południowej części kraju, nawet Algarve[2][5].
Tourigę nacional zaczęto sadzić w sąsiedniej Hiszpanii (Priorat)[2][5]. Pewną popularność zyskała również w winnicach Nowego Świata: australijskich, południowoafrykańskich, w Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii oraz w Argentynie i Brazylii[5].
W Stanach Zjednoczonych regulacje prawne nie rozróżniają szczepów touriga nacional i touriga franca[5]. Największe uprawy leżą w dolinie rzeki San Joaquin w Kalifornii. Również australijscy winiarze używają po prostu nazwy touriga, przy czym w większości przypadków chodzi o odmianę touriga nacional[5]. W RPA zarejestrowano w 2008 roku 87 ha winnic obsadzonych szczepem, głównie w Karru[5][4]. W wymienionych krajach z owoców touriga powstają zarówno wina stołowe, jak i wzmacniane wina w stylu porto[5][10]. W Stanach Zjednoczonych stosuje się dla takich win nazwę port i jest to zgodne z tamtejszym prawem[10].
Synonimy
edytujNajważniejszymi synonimami touriga nacional są: azal espanhol, carabuñera, mortagua (w Dão), mortagua preto, różne warianty nazwy touriga: touriga, tourigo, touriga fina, tourigo antiguo i tourigo do dão[5].
Inne to: bical tinto, preto mortagua, tinta mortagua, toiriga, touriga femea, tourigao, tourigo nacional, touringa, touriva i turiga[1].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Touriga nacional w bazie danych Instytutu Uprawy Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2012-10-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Joachim Krieger: Portugalia. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 664–665. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- ↑ a b c d Stevenson 2005 ↓, s. 335.
- ↑ a b c Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 23. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 1070-1071. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
- ↑ F. Leal, I. Castro, H. Guedes-Pinto, O. Pinto-Carnide i inni. Characterization of Portuguese grapevine cultivars using random amplified polymorphic dna markers. „Acta Horticulturae”. 652. s. 53. [dostęp 2012-10-09]. (ang.).
- ↑ Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 1037. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
- ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 42.
- ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 330-333.
- ↑ a b Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001, s. 658. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Fotografie krzewów i owoców tourigi nacional. vivc.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-20)].