Tramwaje w Hongkongu

system komunikacji tramwajowej w chińskim mieście Hongkong

Tramwaje w Hongkongu (chiński: 香港電車) – sieć tramwajowa funkcjonująca na obszarze miasta Hongkong, jedna z najstarszych form publicznego transportu zbiorowego w mieście. Właścicielem oraz operatorem systemu jest firma RATP Dev[2]. Tramwaje kursują obecnie na wyspie Hongkong, łącząc Shau Kei Wan w dzielnicy Eastern oraz Kennedy Town na zachodnim krańcu północnego wybrzeża wyspy Hongkong, w dzielnicy Central and Western, obsługując po drodze pętlę na osiedlu Happy Valley w dzielnicy Wan Chai.

Tramwaje w Hongkongu
tramwaj
logo
Ilustracja
Hongkoński tramwaj piętrowy
Państwo

 Chiny

Lokalizacja

Hongkong

Organizator

RATP Dev

Liczba linii

6

Lata funkcjonowania

od 1904

Dzienna
liczba pasażerów

180 000 (2015)[1]

Infrastruktura
Schemat sieci
Mapa linii oraz ważniejszych przystanków
Długość sieci

13 km

Rozstaw szyn

1067 mm

Napięcie zasilania

550 V

Liczba przystanków

120

Strona internetowa
Tramwaje w Hongkongu
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

香港电车

Pismo tradycyjne

香港電車

Hanyu pinyin

Xiānggǎng Diànchē

Jyutping

hoeng1 gong2 din6 ce1

Tramwaj na Connaught Road West w latach 30. XX wieku
Hongkoński tramwaj piętrowy #120, jeden z dwóch tramwajów, którym przywrócono wygląd z lat 50. XX wieku
Awarie tramwajów skutkują tworzeniem się ogromnych korków drogowych

Tramwaje w Hongkongu nie są jedynie istniejącym ponad 100 lat środkiem transportu umożliwiającym przemieszczanie się po mieście, lecz stanowią także dużą atrakcję turystyczną. Według operatora są jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu miejskiego[3]. Jest to jedyny na świecie system tramwajowy, który jest obsługiwany wyłącznie przez tramwaje piętrowe.

Historia

edytuj

Sieć tramwajowa w Hongkongu od samego początku obsługiwana była przez tramwaje elektryczne.

Kronika

edytuj
Lata Wydarzenia
1881 Pierwsze plany uruchomienia sieci tramwajowej w Hongkongu.
1901 Władze miejskie wyrażają zgodę na budowę sieci tramwajowej.
1902 Powstaje spółka Hong Kong Tramway Electric Company Limited.
1902 Zmiana nazwy firmy na Electric Traction Company of Hong Kong Limited.
1903 Rozpoczęto budowę odcinka jednotorowego od Kennedy Town do Causeway Bay. W późniejszym czasie linię wydłużono do Shau Kei Wan.
1904 Części do pierwszych 26 wagonów tramwajowych zostały wyprodukowane w Wielkiej Brytanii. Montaż miał miejsce w Hung Hom. Wszystkie wagony były parterowe. 10 tramwajów zaprojektowano dla pasażerów 1 klasy, natomiast pozostałe powstały dla pasażerów podróżujących 3 klasą. Przedział 1 klasy posiadał dwie ławki po obu stronach pudła w jego środkowej części oraz dwa otwarte pomosty na końcach. Ówczesne wagony mogły przewieźć do 32 pasażerów. Opłata za przejazd wagonem 1 klasy wynosiła 10 centów, natomiast za przejazd 3 klasą należało zapłacić 5 centów. Początkowo operator planował podzielenie wagonów na 3 klasy, lecz w późniejszym czasie zdecydowano się wprowadzić jedynie 2.
1910 Nazwę firmy zmieniono na The Hongkong Tramway Company Limited.
1912 Z powodu wzrastającego zapotrzebowania pasażerów na przejazd tramwajami, pierwszy wagon piętrowy wprowadzono w 1912. Przedział pierwszej klasy zajmował pomost górny oraz 1/3 pomostu dolnego. Ogółem wyprodukowano 10 takich tramwajów.
1922 Elektryczność zaczyna być dostarczana przez Hong Kong Electric Co. Ltd (HEC). Nazwę operatora zmieniono na Hongkong Tramways Limited.
1932 Uruchomiono zajezdnię North Point Depot.
1941 Początek japońskiej okupacji Hongkongu. Ograniczono kursowanie tramwajów. W ciągu dnia kursowało jedynie 12 wagonów tramwajowych od Causeway Bay do Western Market. Jeden wagon parterowy używany był do przewozu towarów
1945 Po trzech latach i ośmiu miesiącach okupacji japońskiej, stan taboru wynosił 109 tramwajów, lecz w eksploatacji pozostawało jedynie 15 z nich. Do października 1945 r. eksploatowano 40 sztuk.
1949 W sierpniu zakończono dobudowę drugiego toru na trasie tramwaju.
1950 Początek produkcji tramwajów na własną rękę.
1954 Zajezdnia North Point Depot została zamknięta, natomiast zajezdnię Russell Street Depot rozbudowano i przemianowano na Sharp Street Depot.
1964 Rozpoczęto eksploatację trzech własnych tramwajów oraz jednej doczepy.
1965 Wprowadzono do ruchu liniowego 10 parterowych wagonów doczepnych. Doczepy były przeznaczone wyłącznie dla pasażerów pierwszej klasy. Każdy z wagonów mógł jednorazowo przewieźć 36 pasażerów.
1966 Wprowadzenie 22 nowych doczep do eksploatacji. Ostatnie z nich wycofano w 1982 r.
1967 Wyprodukowano ostatni wagon doczepny.
1972 Zniesiono podział przedziałów na klasy.
1974 The Hong Kong Tramways Limited acquired by Wharf Holdings.
1976 Montaż automatów płatniczych. Automaty zainstalowano przy kabinie motorniczego. Pasażerowie uiszczali opłatę przy wysiadaniu z wagonu. Zainstalowano obrotowe bramki w tylnych drzwiach.
1986 Rozpoczęto remonty tramwajów.
1989 Zajezdnia Sharp Street została zamknięta; jej zadania przejęły Sai Wan Ho oraz Whitty Street.
1992 Dwa tramwaje piętrowe wyeksportowano do Birkenheadu w Wielkiej Brytanii.
2000 Wprowadzono kolorowe tablice z nazwą stacji końcowej.
2000 24 października uruchomiono tramwaj "Millenium", który został zaprojektowany i zbudowany przez specjalną grupę inżynierów.
2001 Wprowadzono system płatności kartą elektroniczną w tramwajach.
2004 Tramwaje w Hongkongu świętują 100 lat funkcjonowania.
2007 Zamontowano schemat sieci tramwajowej na każdym przystanku na trasie.
2008 Zainstalowano klimatyzację w tramwaju #128.
2009 50% udziałów i praw do transportu tramwajowego przejmuje Veolia Transport. W późniejszym czasie staje się właścicielem.
2011 28 października wprowadzono do eksploatacji siódmą generację hongkońskich tramwajów. Wprowadzone modele charakteryzowały się nowoczesnym wnętrzem; wygląd zewnętrzny nawiązywał do starszych tramwajów.
2014 Tramwaje w Hongkongu świętują 115. rocznicę uruchomienia.
2015 Na skutek otwarcia nowej linii metra West Iland, liczba przewożonych pasażerów w ciągu dnia spada o 10% do 180 000[1].

Właściciel

edytuj

Kolejni właściciele:

  • Hong Kong Tramway Electric Company Limited 1904–1974;
  • The Wharf (Holdings) 1974–2009; utrzymała 50% udziałów od 2009 do 2010;
  • Veolia Transport 2010;
  • od kwietnia 2010 do września 2020 Hong Kong Tramways, Limited (HKT) była w całości własnością RATP Dev Transdev Asia (RDTA);
  • w 2020 roku RATP Dev Group przejęła pełną kontrolę nad RDTA i od tego czasu jest w pełni właścicielem HKT[4].

Linie tramwajowe

edytuj
 
Mapa linii tramwajowych wraz z terminalami i ważniejszymi przystankami tramwajowymi
 
Schemat torowisk
 
Napis na trasie tramwaju po chińsku: 電車綫 oraz po angielsku: TRAM LANE (pas ruchu tramwajowego)

Tramwaje kursują po dwutorowym torowisku wybudowanym wzdłuż północnego wybrzeża wyspy Hongkong od części miasta Kennedy Town na zachodzie do Shau Kei Wan na wschodzie, przemierzając po drodze odcinek o długości 3 km okrążający osiedle Happy Valley.

Funkcjonuje 7 terminali tramwajowych, które według kolejności zachód-wschód, noszą nazwy: Kennedy Town, Shek Tong Tsui, Sheung Wan (Western Market), Happy Valley, Causeway Bay, North Point and Shau Kei Wan; niektóre przystanki pośrednie, jak Sai Ying Pun, Admiralty MTR Station, Wan Chai oraz Victoria Park wyposażone są w awaryjne rozjazdy, które umożliwiają zawrócenie tramwaju w razie wystąpienia awarii na trasie.

Istnieje sześć głównych linii tramwajowych:

  • Shau Kei Wan ↔ Western Market
  • Shau Kei Wan ↔ Happy Valley
  • Shau Kei Wan ↔ Kennedy Town
  • North Point ↔ Whitty Street
  • Happy Valley ↔ Kennedy Town
  • Causeway Bay ↔ Whitty Street
  • Western Market ↔ Kennedy Town
Godziny kursowania
Początek Okręg Dni powszednie Soboty Niedziele
i dni wolne
Kennedy Town eastbound 05:10–23:54 05:07–23:57 05:12–23:54
Western Market eastbound 06:00–00:02 06:01–00:00 06:13–00:00
Happy Valley eastbound 06:34–23:10 06:34–23:10 06:34–23:10
west bound 05:59–00:37 06:00–00:40 06:04–00:37
North Point westbound 06:07–23:17 05:20–23:17 06:07–23:17
Shau Kei Wan westbound 05:58–23:55 05:58–23:36 05:56–23:36
średnia częstotliwość kursowania w godzinach szczytu: 90 sekund
Czas przejazdu w minutach
Western Market Causeway Bay Happy Valley North Point Shau Kei Wan
Kennedy Town 23 55 60 70 80
Western Market 35 40 50 58
Causeway Bay 40 - 5 35 42
Happy Valley 35 5 - 15 25
North Point 50 15 35 - 15

Bilety

edytuj

Obecnie (XI 2021) opłata za przejazd osoby dorosłej wynosi: HK$ 2,60, HK$ 1,30 – dzieci od 3 do 12 roku życia oraz HK$ 1,20 – seniorów powyżej 65 lat. W przeciwieństwie do innych form transportu w Hongkongu, opłata jest niezależna od ilości przejechanych przystanków. Bilety miesięczne kosztują HK$ 220; można je kupić na stacjach Shek Tong Tsui, Causeway Bay oraz North Point pod koniec każdego miesiąca[5][6].

Opłatę za przejazd pasażerowie uiszczają w specjalnym automacie, możliwa jest także płatność kartą Octopus. Bramka przy wejściu do tramwaju oraz monitoring zapobiegają przejazdom osób, które nie zapłaciły za podróż.

Istnieje możliwość wypożyczenia tramwaju zabytkowego. Zabytkowe tramwaje z otwartymi pomostami są wykorzystywane w czasie imprez. Turyści również mają możliwość przejazdu tramwajami z odkrytym pomostem dzięki wycieczkom, które organizuje Hong Kong Tourism Board.

 
Mijające się tramwaje na Statue Square w centrum miasta
 
Wagony tramwajowe są w całości pokryte reklamami
 
Zmodernizowany pulpit sterowniczy tramwaju
 
Tramwaj generacji VVVF
 
Tramwaj #28 z częściowo odkrytym pomostem górnym

Obecnie w eksploatacji znajdują się 163 dwuosiowe, piętrowe tramwaje, w tym dwa wagony z odkrytymi pomostami (posiadają one numery taborowe 28 oraz 128) przeznaczone dla turystów lub do wypożyczenia. Użytkowane są także trzy tramwaje techniczne (numery taborowe 200, 300 i 400).

Mieszkańcy Hongkongu nazywają czasem tramwaj „Ding Ding” (chiński: 叮叮) - jest to onomatopeja sygnału dźwiękowego tramwajów, który używany jest do ostrzegania pieszych przed nadjeżdżającym wagonem. Wyrażenie „Ding Ding” używane jest dziś w odniesieniu do całego systemu tramwajowego, np. wyrażenie „podróżować tramwajem” (chiński: 搭電車) zastępuje się słowami „podróżować ding ding” (搭叮叮).

Hongkong jest jedynym miastem na świecie, które eksploatuje wyłącznie tramwaje piętrowe. Większość tramwajów pozostających w ruchu liniowym zostało zmodernizowanych w latach 1987-1992. Otrzymały one wówczas przesuwane okna. W pierwszej dekadzie XXI wieku, tramwaje zostały ponownie zmodernizowane w celu zapewnienia pasażerom bezpieczeństwa. Prawie wszystkie wagony posiadają obecnie całopojazdowe reklamy.

Wykaz tramwajów eksploatowanych w Hongkongu w poszczególnych latach

Lista wagonów
Producent/Model Opis Liczba, szt. Początek eksploatacji Zakończenie eksploatacji Uwagi
Dick, Kerr & Company of Preston, England (#1–16, #27-36) oraz Electric Railway & Tramway Works Limited of Preston (#17–26) pierwsza generacja wagony parterowe – drewniane 36 (zredukowana do 18 w 1912-1913, następnie do 14 w 1923) 1904–1905 1935
United Electric Car Company of Preston, England & Hong Kong and Whampoa Dock Co.of Kowloon, Hong Kong - druga generacja wagony piętrowe – drewniane 28 (10 nowych 18 przebudowanych z parterowych) 1912–1913 1924 (przebudowane) otwarty pomost górny
English Electric Company Preston, England & Hong Kong and Whampoa Dock Co.of Kowloon, Hong Kong - trzecia generacja wagony piętrowe – drewniane 48 (44 nowe, 4 przebudowane z parterowych) 1923–1924 1930
Hong Kong Tramways, Hong Kong - czwarta generacja (przedwojenna) wagony piętrowe – drewniane 119 (57 nowych, 62 przebudowane z innych tramwajów) 1925–1949 1955 62 tramwaje przebudowano z 14 pierwszej generacji oraz 48 trzeciej generacji
Hong Kong Tramways, Hong Kong - piąta generacja (w stylu z lat 50. XX wieku) wagony piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny 163 (43 nowe, 1 przebudowany w 1979 z doczepy biernej #1, pozostałe przebudowane z istniejących tramwajów) 1949 (original #120), 1950-1964 (#121-162), 1979 (#163) 1992
Hong Kong Tramways, Hong Kong - szósta generacja (wygląd współczesny) wagony piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny 157 – #120 (przebudowany w latach 90. na styl lat 50. XX wieku) oraz pozostałe z lat 80. XX wieku (#1–27, 29–43, 45–119, 121–127, 129–143, 145–150, 151–163, 165–166) przebudowy od 1986, 1987 – 1992
Hong Kong Tramways, Hong Kong Millennium wagony piętrowe – stop aluminium 4 (3 w eksploatacji) – #168–171 2000 W tramwaju #171 testowano klimatyzację, #168 przebudowano na pojazd VVVF.
Hong Kong Tramways, doczepy wagony doczepne – stop aluminium, (#1 – poszycie aluminiowe, rama z teczyny) 22 1964, 1965-1966 1982 (ocalał wagon #1, który przebudowano na piętrowy #163) doczepy bierne
Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagon techniczny wagon parterowy 1 – #200 (pierwsza generacja) 1956 1984
Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagony techniczne wagony piętrowe 3 – #200, #300 oraz #400
Hong Kong Tramways, Hong Kong - wagony do wynajęcia zabytkowe tramwaje piętrowe – poszycie aluminiowe, rama z teczyny 2 – #28 and 128 1985, 1987 Przeznaczone tylko do wynajęcia
Hong Kong Tramways, Hong Kong - pierwsza partia tramwajów VVVF wagony piętrowe – stop aluminium, (#172 – poszycie aluminiowe, rama z teczyny) 48 – #1, #11, #13, #19, #23, #32, #36, #40-42, #49, #52, #56, #58, #60, #64, #66, #69, #70, #74, #77, #79, #88, #95, #99, #101, #108, #109, #116, #118, #122, #129, #132, #133, #137, #141, #143, #146, #148, #155, #157, #158, #168, #171–175 2009-2015 wygląd zewnętrzny wzorowany na tramwajach czwartej generacji, współczesne wnętrze, wyświetlacze LED

Przypisy

edytuj
  1. a b Tram passengers down 10pc after opening of MTR West Island line, dostęp 12 marca 2015, South China Morning Post, 4 marca 2015 r.
  2. Hong Kong - China A time-honored, iconic tram perfectly blending past and present. ratpgroup.com. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
  3. Environmental Friendliness, Hong Kong Tramways
  4. Our Shareholders. Hong Kong Tramways, Limited. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
  5. Service Updates. Hong Kong Tramways, Limited, 2020. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).
  6. Fares. Hong Kong Tramways, Limited. [dostęp 2021-11-03]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj