Trolejbusy w Londynie

Trolejbusy w Londynie – system trolejbusowy funkcjonujący w latach 1931–1962 w stolicy Wielkiej Brytanii. Przez wiele lat swojego funkcjonowania londyńska sieć trolejbusowa była największą na świecie. Liczba linii sięgała 68, a tabor składał się maksymalnie z 1811 trolejbusów[1][2]. Trolejbusy zastąpione zostały autobusami spalinowymi.

Trolejbusy w Londynie
trolejbus
Ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Lokalizacja

Londyn

Operator

• London United Tramways (1931–1933)
• London Passenger Transport Board (1933–1947)
• London Transport Executive (1947–1962)

Liczba linii

68

Lata funkcjonowania

1931-1962

Tabor
Liczba pojazdów

1811 (maksimum)

Historia

edytuj
 
Ostatni trolejbus, 8 maja 1962 r.

Pierwsze 60 trolejbusów zostało wprowadzonych do ruchu przez London United Tramways (LUT), pojazdy stacjonowały w zajezdni Fulwell w południowo-zachodnim Londonie. Trolejbusy te otrzymały przezwisko „Diddlers” i rozpoczęły kursowanie 16 maja 1931 r.[1][3]

W 1933 r. LUT połączono z London Passenger Transport Board (LPTB), podobnie postąpiono z pozostałymi operatorami linii tramwajowych. LPTB podjęło decyzję o zastąpieniu londyńskich tramwajów trolejbusami. Proces zastępowania tramwajów trolejbusami rozpoczął się w 1935 r. i trwał do kwietnia 1940 r., kiedy II wojna światowa przyniosła zawieszenie programu. Do tego czasu prawie wszystkie linie tramwajowe na północ od Tamizy zlikwidowano, jednakże południowy Londyn wciąż obsługiwało 1100 tramwajów[4]. W 1946 r. zmieniono politykę transportową postanawiając o likwidacji wszystkich pozostałych linii tramwajowych i zastąpieniu ich autobusami spalinowymi. Ponieważ trolejbusy były większe od autobusów (70 miejsc w porównaniu z 56), oznaczało to, że należy kupić więcej autobusów. Spodziewano się jednak, że spowoduje to zmniejszenie liczby niepobranych opłat za przejazd.

W 1948 r. dostarczono 77 nowych trolejbusów, które zastąpiły Diddlers i egzemplarze zniszczone w czasie wojny. Kolejnych 50 nowych trolejbusów zakupiono w 1952 r. w celu zastąpienia najstarszych egzemplarzy, mających 16 lat.

W 1954 r. ogłoszono, że trolejbusy zostaną zastąpione autobusami, z wyjątkiem trolejbusów zakupionych po II wojnie światowej, które miały pozostać w ruchu do około 1970 roku. W 1959 r. rozpoczęto wprowadzanie do ruchu autobusów AEC Regent III RT i AEC Routemaster[5][6].

Konsorcjum hiszpańskich przewoźników odkupiło powojenne trolejbusy. Jako ostatnie zamknięto dawne linie firmy LUT 8 maja 1962 r.[1][2][3][7]

Trolejbusy zakupione przez Londyn zostały zaprojektowane specjalnie z myślą o zastąpieniu nimi tramwajów. Podobnie do tramwajów były to pojazdy piętrowe ze zwiększoną pojemnością, z szybkim przyspieszeniem. Wszystkie oprócz jednego miały trzy osie i były znacznie cichsze od ówczesnych tramwajów i autobusów. Trolejbusy były zbudowane na podwoziach produkcji AEC, Leyland i British United Traction[8].

Oprócz Diddlerów i kilku eksperymentalnych pojazdów większość londyńskich trolejbusów była prawie identyczna, z jednym wyjątkiem: w 1941 i 1943 r. Londyn otrzymał 43 trolejbusy, które zostały zamówione przez Południową Afrykę, ale nie mogły zostać tam dostarczone z powodu wojny[9]. Te trolejbusy przydzielono do zajezdni Ilford.

Wiele trolejbusów uległo zniszczeniu w czasie II wojny światowej, część z nich zostało odbudowanych.

Trolejbusy typu Q1 były jedyną serią dostarczoną do Londynu po II wojnie światowej. Wiele przedwojennych trolejbusów sprzedano do Penangu w Malezji, a większość powojennych do Hiszpanii, gdzie kursowały jeszcze do lat 70. XX wieku.

Kilka londyńskich trolejbusów zachowano w Wielkiej Brytanii w East Anglia Transport Museum, London Transport Museum, i The Trolleybus Museum at Sandtoft[10]. Jeden z trolejbusów sprowadzono z powrotem z Hiszpanii.

Typ Numery taborowe Uwagi
A1 1–35 „Diddlers”; nr 1 w London Transport Museum
A2 36–60 „Diddlers”
X1 61
X2 62 Wydłużone podwozie
X3 63 Jedyny czteroosiowy trolejbus
B 64–93
B2 94–131
C1 132–183
C2 184–283 Nr 260 w East Anglia Transport Museum
C3 284–383
D1 384
D2 385–483
B 484–488
B1 489–493
D3 494–553
E 554–603
E2 604–628
E3 629–653
F1 654–753
X4 754 Drzwi składane, system płatności za przejazd przy wejściu
H1 755–904 Nr 796 w East Anglia Transport Museum
J1 905–952
M 953
L2 954
J2 955–1029
J3 1030–1054
K1 1055–1154
K2 1155–1254 Nr 1201 w East Anglia Transport Museum
K1 1255–1304 Nr 1253 w London Transport Museum
K2 1305–1354 Nr 1348 w Trolleybus Museum at Sandtoft
L1 1355–1369
L2 1370–1378
X5 1379 Prototyp (modernizacja L2)
L3 1380–1529 Nr 1521 w East Anglia Transport Museum
M1 1530–1554
N1 1555–1644
N2 1645–1669
X6 1670
X7 1671 Pojedyncza oś tylna z podwójnymi kołami
K3 1672–1696
P1 1697–1721
SA1 1722–1733
SA2 1734–1746
SA3 1747–1764
Q1 1765 –1891 Nr 1768 w London Transport Museum; Nr 1812 w Trolleybus Museum at Sandtoft

U szczytu rozwoju system trolejbusowy był największy na świecie i składał się z 68 linii. Poniżej umieszczono listę linii zlikwidowanych w latach 1959–1962[11][12].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Alan Murray, World trolleybus encyclopaedia, Trolleybooks, 2000, ISBN 0-904235-18-1 [dostęp 2020-06-05].
  2. a b Former UK Systems [online], www.britishtrolley.org.uk [dostęp 2020-06-05].
  3. a b King i inni, British trolleybus systems, London: I. Allan, 1986, ISBN 0-7110-1647-X [dostęp 2020-06-05].
  4. Hugh Taylor, London Trolleybus Routes, Capital Transport, 1994.
  5. London Trolleybuses–Go | 7th May 1954 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-05].
  6. Michael Baker, Farewell to London’s Trolleybuses, Ian Allan Publishing, 1994.
  7. Last of London’s Trolleybuses | 13th April 1962 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-05].
  8. Preserved British Trolleybus Fleet List [online], www.trolleybus.co.uk [dostęp 2020-06-05].
  9. South African Trolleybuses For London | 14th November 1941 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-05].
  10. A List of Preserved Trolleybuses in the UK [online], www.britishtrolley.org.uk [dostęp 2020-06-05].
  11. Hugh. Taylor, London trolleybus routes, [Harrow Weald]: Capital Transpor, [1994], ISBN 1-85414-155-4 [dostęp 2020-06-05].
  12. London Trolley Replacement program [online], www.londonbuses.co.uk [dostęp 2020-06-05].