Tschechowitz II – Vacuum
Tschechowitz II - Vacuum – niemiecki nazistowski podobóz Auschwitz-Birkenau, zlokalizowany w rafinerii w Czechowicach (dziśː Czechowice-Dziedzice).
| Podobóz Auschwitz-Birkenau | |
| Odpowiedzialny | |
|---|---|
| Rozpoczęcie działalności |
II połowa września 1944 |
| Zakończenie działalności |
styczeń 1945 |
| Terytorium |
okupowana Polska |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
561 |
| Narodowość więźniów |
Żydzi |
| Komendanci |
Knoblik |
| Wyzwolony przez | |
|
styczeń 1945 | |
Położenie na mapie Czechowic-Dziedzic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | |
Położenie na mapie gminy Czechowice-Dziedzice  | |
 49°53′25,156″N 19°01′23,267″E/49,890321 19,023130
| |
Historia obozu edytuj
Lokalizacja edytuj
Podobóz został utworzony w drugiej połowie września 1944 r. na terenie gospodarstwa rolnego w pobliżu przystanku kolejowego przy rafinerii (Firma Vacuum Oil Company) Czechowice (niem. Tschechowitz- Vacuum)[1][2].
Powstanie edytuj
Pierwszych 300 więźniów - Żydów z getta Litzmannstadt w Łodzi, umieszczono w dużej murowanej stajni. Do jej wnętrza, zaadaptowanego na obozowy barak, wstawiono trzypiętrowe prycze. W późniejszym czasie powstały dwie przybudówki (umywalnię i magazyn), a sąsiadujący ze stajnią plac otoczono drutem. W rogach postawiono wieże strażnicze, w których SS-mani strzegli obozu. Szybko, bo w październiku 1944 r., do obozu skierowano kolejną, liczącą 305 osób grupę Żydów, pochodzących z transportów z getta Theresienstadt[1][3].
Warunki pracy edytuj
Więźniów obozu zatrudniano przy rozbiórce uszkodzonych w trakcie bombardowań rafinerii obiektów fabrycznych (patrzː Tschechowitz I), pracach ziemnych, murarskich i betoniarskich, budowie dróg i remoncie okolicznych torów kolejowych, zniszczonych w trakcie bombardowań[1]. Zmuszeni do pracy ponad siły przy odgruzowywaniu, rozbiórce i odbudowie zbombardowanych obiektów więźniowie byli zabijani przez pilnujących SS-manów w każdym przypadku niesubordynacji lub gorszego samopoczucia[3].
Personel obozowy edytuj
Kierownikiem podobozu był lokalny esesman o nazwisku Knoblik. Oprócz niego i kilkoro (według innej wersji 10 ss-manów[4]) członkami załogi, służbę wartowniczą pełniła służba zakładowa, członkowie Organizacji Todt, a także policjanci[1].
Koniec funkcjonowania edytuj
W chwili ewakuacji podobozu w styczniu 1945 r. przebywało w nim 561 żydowskich więźniów. Większość z nich poprowadzono następnie pieszo do Wodzisławia Śląskiego i przewieziono koleją do obozu Buchenwald. Pozostałych czekała masakra dokonana przez Niemców. Dnia 21 stycznia 1945 r. pozostałym w izbie chorych więźniom nakazano wykopanie w pobliżu głębokiego dołu, rzekomo w celu pochowania zwłok zmarłych. Następnie do budynku wkroczyli esesmani i zastrzelili część z osadzonych. Pozostawieni przy życiu więźniowie musieli zaś przenieść ciała do przygotowanego uprzednio dołu. Polecono im zakamuflować grób po czym oni również zostali zastrzeleni. Powstały w ten sposób stos esesmani oblali benzyną a następnie podpalili. Masakrę przeżyło jedynie kilku więźniów, którym zawczasu udało się ukryć w znajdującym się obok kurniku[1][3].
Upamiętnienie edytuj
Przed wejściem do byłego podobozu znajduje się niewielki pomnik i tablica z napisem w języku polskim, wzniesiona w 1959 roku[4][5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Auschwitz.org - Tschechowitz (II)
- ↑ KL Auschwitz i podobozy [online], dzieje.pl [dostęp 2023-10-31] (pol.).
- ↑ a b c Polska Niezwykła - Podobóz Tschechowitz II
- ↑ a b Arbeitslager Tschechowitz-Vacuum [online], Sub Camps of Auschwitz [dostęp 2023-10-31] (niem.).
- ↑ Pomnik ofiar Podobozu Tschechowitz II Vacuum, Czechowice-Dziedzice - zdjęcia [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Śląskie: pomnik ofiar Auschwitz jest już poza terenem skupu złomu [online], dzieje.pl [dostęp 2023-10-31] (pol.).