Turčianska Štiavnička
Turčianska Štiavnička (węg. Kisselmec) – wieś w północnej Słowacji, w powiecie Martin, w kraju żylińskim. Leży w północno-wschodniej części Kotliny Turczańskiej, u północno-zachodnich podnóży Wielkiej Fatry, w dolinie Kantorskiego Potoku. Położona jest w historycznej krainie Turiec, ok. 9 km na wschód od Martina. Liczy 928 mieszkańców (2016 r.).
 Mauzoleum Revayów | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Peter Očka[1] | ||
| Powierzchnia |
14,07[2] km² | ||
| Wysokość |
430[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 43[3] | ||
| Kod pocztowy |
038 51[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
MT | ||
Położenie na mapie kraju żylińskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 49°04′58″N 19°01′24″E/49,082778 19,023333
| |||
| Strona internetowa | |||
Historia edytuj
Wieś wspominana była po raz pierwszy w 1474 r. jako Sczewnicza. Nazwa pochodzi od znajdującego się na terenie wsi źródła wody mineralnej (szczawy). W 1527 r., wraz z całym „państwem” Sklabinia, przeszła w ręce możnego rodu Revayów. Później była majątkiem rodziny Ujhelych. Mieszkańcy trudnili się rolnictwem, pracą w lesie i płóciennictwem.
Zabytki edytuj
Najcenniejszym zabytkiem jest usytuowany w górnej części wsi kasztel z XVI w. Pierwotnie renesansowy, w detalach zachował ślady późnego gotyku. W XVIII w. przebudowany w stylu barokowym, w XIX w. dobudowano klasycystyczną część z arkadami i tarasem od strony parku. Po II wojnie światowej był wykorzystywany jako ośrodek wypoczynkowo-szkoleniowy bratysławskiego Uniwersytetu im. J.A. Komeńskiego. Na początku lat 90. XX w. podjęto w kasztelu rozległe prace renowacyjne, dotychczas jednak nie zakończone (obiekt nie jest dostępny do zwiedzania).
Kasztel położony jest na skraju rozległego parku w stylu angielskim o powierzchni 80 ha, przechodzącego w naturalny las na stokach góry Borová (690 m n.p.m.). Rosnące w nim drzewa reprezentują 150 gatunków, w większości obcych. Znajdziemy tu ok. 1000 egzemplarzy drzew pochodzących ze strefy śródziemnomorskiej, z Azji Zachodniej, Chin, Japonii i z obu Ameryk. W parku XIX-wieczna szklarnia i zespół stawów, zasilanych wodą Kantorskiego Potoku.
Postacie związane z miejscowością edytuj
Ján Kostra – słowacki poeta, eseista, tłumacz i malarz, autor literatury dla młodzieży.
-
Zamek -
Źródło mineralne -
Kościół katolicki -
Staw w parku
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 14,07S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
Bibliografia edytuj
- Hochmuth Zdenko a kolektív: Veľká Fatra. Turistický sprievodca ČSSR č. 3, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1980;
- Vavrík Bartolomej i in.: Turiec. Turistický sprievodca. wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1986;
- Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 121, wyd. VKÚ Harmanec 1994. ISBN 80-85510-41-3.