Ustawa o monopolu loteryjnym (II RP)
Ustawa o monopolu loteryjnym (II RP) – regulacja prawna pozwalająca na prowadzenie wszelkiego rodzaju loterii, która stanowiły wyłączny przywilej Państwa.
Powołanie monopolu
edytujNa podstawie ustawy z 1936 r. o monopolu loteryjnym ustawiono monopol[1]. Ustawa powstała w miejsce zniesionej ustawy z 1920 r. o Polskiej Państwowej Loterii Klasowej, w której ustalono że organizowanie i prowadzenie wszelkiego rodzaju loterii na obszarze Rzeczypospolitej jest monopolem Państwa[2][3].
W rozporządzenie Ministra Skarbu z 1937 r. w sprawie wykonania ustawy o monopolu loteryjnym określono procedury przy organizacji loteriach fantowych i loteriach klasowych[4]. Z kolei zarządzeniem Ministra Skarbu z 1937 r. nadano statut przedsiębiorstwu Polski Monopol Loteryjny[5].
Wykonanie ustawy powierzono Ministrowi Skarbu.
Pojęcie loterii
edytujZa loterię w rozumieniu ustawy uważano grę losową prowadzoną według z góry określonych warunków. Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych decydował jaka grą jest loterią w rozumieniu ustawy.
Władze skarbowe po porozumieniu się z władzami administracji ogólnej zezwalali na urządzanie jednorazowych loterii fantowych na cele dobroczynności lub użyteczności publicznej.
Uprawnienia Ministra Skarbu
edytujMinister Skarbu określał w drodze rozporządzeń:
- wysokość opłaty monopolowej od takich loterii,
- przedmioty, które nie mogą stanowić wygranych w loteriach fantowych,
- inne warunki pod jakimi zezwolenia na urządzanie loterii były udzielane,
- właściwość władz powołanych do udzielania zezwoleń na urządzanie loterii fantowych.
Wszelka działalność loterii zagranicznych na obszarze Rzeczypospolitej, współudział w tej działalności oraz nabywanie, zbywanie i posiadanie losów loterii zagranicznych były zabronione.
Ponadto zabraniano:
- sprzedaży losów loteryjnych na raty lub na dniówki,
- sprzedaży samych możliwości wygrania na poszczególne losy loteryjne (szans),
- premiowania losami loteryjnymi innych transakcji.
Powołanie Polskiego Monopolu Loteryjnego
edytujMocą ustawy powołano Polski Monopol Loteryjny. Minister Skarbu był naczelną władzą Monopolu. Bezpośredni zarząd przedsiębiorstwem sprawował dyrektor [Polskiego Monopolu Loteryjnego podporządkowany Ministrowi Skarbu.
Polski Monopol Loteryjny posiadał samoistną osobowość prawną z siedzibą w Warszawie i prowadzony był na zasadach handlowych.
Polski Monopol Loteryjny na warunkach określonych przez Ministra Skarbu, prowadził swoje zakłady na całym obszarze Państwa.
Majątek Monopolu
edytujPolski Monopol Loteryjny przejął na własność cały majątek ruchomy Skarbu Państwa, pozostający dotychczas w użytkowaniu przedsiębiorstwa "Polska Państwowa Loteria Klasowa".
Polski Monopol Loteryjny był wolny od wszelkich danin publicznych z wyjątkiem:
- opłat na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego,
- podatków komunalnych od gruntów i budynków,
- opłat komunalnych od przeniesienia własności nieruchomości,
- zakwestionowanych weksli, plakatów i anonsów,
- innych podatków komunalnych.
Uprawnienia Monopolu
edytujPolski Monopol Loteryjny miał prawo ściągać swoje należności, wynikające z tytułu prowadzenia loterii, w trybie egzekucji administracyjnej, przewidzianej dla władz skarbowych przy egzekucji podatków bezpośrednich.
Polski Monopol Loteryjny miał prawo z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami pokrywać swoje należności
Polski Monopol Loteryjny pokrywał swoje wydatki z własnych dochodów i funduszy.
Gospodarka Monopolu
edytujPolski Monopol Loteryjny prowadził swoją gospodarkę na podstawie rocznego planu finansowo-gospodarczego, który wchodził do ogólnego budżetu państwowego. Bilans i rachunek zysków i strat zatwierdzał Minister Skarbu.
Minister Skarbu przeznaczał pewien odsetek czystego zysku na nagrody pieniężne, zapomogi i cele opieki dla pracowników Polskiego Monopolu Loteryjnego i współdziałających z nim organów skarbowych.
Prowadzenie loterii
edytujMinister Skarbu zatwierdzał plany prowadzonych przez Monopol loterii i sposób ich rozgrywania oraz określał wysokość opłaty monopolowej na rzecz Skarbu Państwa.
Wygrane na loteriach prowadzonych przez Polski Monopol Loteryjny, nie podlegały żadnym potrąceniom poza przewidzianymi w planach i były wolne od wszelkich podatków i opłat państwowych oraz samorządowych.
Wygrane wypłacano okazicielowi oryginalnego dowodu, stwierdzającego udział w grze loteryjnej. Wygrane na prowadzonych przez Polski Monopol Loteryjny loteriach do czasu ich podjęcia nie mogły być przedmiotem zabezpieczenia, zastawu, zajęcia i egzekucji.
Sprzedaż losów dokonywana była przez samo przedsiębiorstwo lub za pośrednictwem sprzedawców.
Przypisy
edytuj- ↑ Ustawa z dnia 9 lipca 1936 r. o monopolu loteryjnym. Dz.U. z 1936 r. nr 55, poz. 398
- ↑ Ustawa z dnia 26 marca 1920 r. w przedmiocie urządzania loterii i założenia Polskiej Państwowej Loterii Klasowej. Dz.U. z 1920 r. nr 31, poz. 180
- ↑ Ustawa z dnia 5 grudnia 1923 r. o rozciągnięciu na obszar województw: śląskiego, wołyńskiego, poleskiego i nowogródzkiego, powiatów: grodzieńskiego i wołkowyskiego, jak również gmin: białowieskiej, suchopolskiej i masiewskiej województwa białostockiego oraz powiatów: wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego, trockiego, brasławskiego, dziśnieńskiego, duniłowiczowskiego i wilejskiego Ziemi Wileńskiej mocy obowiązującej ustawy z dnia 26 marca 1920 r. w przedmiocie urządzania loterii i założenia Polskiej Państwowej Loterii Klasowej. Dz.U. z 1923 r. nr 131, poz. 1063
- ↑ Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 26 lutego 1937 r. w sprawie wykonania ustawy o monopolu loteryjnym. Dz.U. z 1937 r. nr 21, poz. 134
- ↑ Zarządzenie Ministra Skarbu z dnia 30 stycznia 1937 r. o organizacji państwowego przedsiębiorstwa "Polski Monopol Loteryjny". M.P. z 1937 r. nr 39, poz. 54