Tramwaje w Karlsruhe

Tramwaje w Karlsruhe – system tramwajowy w niemieckim mieście Karlsruhe, obsługiwany przez komunalną spółkę Verkehrsbetriebe Karlsruhe.

Tramwaje w Karlsruhe

tramwaj
Tramwaje na Ebertstraße
Państwo	Niemcy
Lokalizacja	Karlsruhe
Operator	Verkehrsbetriebe Karlsruhe
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1435 mm

Tramwaj VBK typu DWM GT8 w Rynku

Tramwaj VBK typu Siemens GT8-70D/N na Kaiserallee koło przystanku Schillerstraße

Historia

Sieć torowisk tramwaju konnego w Karlsruhe (1885)

Tramwaje na ulicach Karlsruhe pojawiły się 21 stycznia 1877. Najpierw był to tramwaj konny, prowadzący w kierunku wschód-zachód, z Mühlburger Tor przez Rynek do koszar Gottesaue (obecnie Staatliche Hochschule für Musik Karlsruhe). W tym samym roku przedłużono linię do Mühlburga oraz zbudowano boczne odgałęzienie z Rynku do dworca głównego. Po przedłużeniu głównej linii do położonego o 4 km na wschód Durlachu (16 lipca 1881) jej wschodni odcinek wydzielono jako tramwaj parowy. Przez dalsze 19 lat sieć linii tramwajowych nie ulegała żadnym zmianom.

Tramwaje konne i parowe w Karlsruhe nie przynosiły dużych zysków. Mimo że liczba przewiezionych pasażerów stale rosła (1,6 mln w 1882, 2,5 mln w 1893 i 3,6 mln w 1899) sytuacja finansowa zakładu była zła, tak że wielokrotnie zmieniał on właściciela. Ostatecznie trafił on w ręce Zjednoczonego Towarzystwa Tramwajów Konnych i Parowych Karlsruhe, Mühlburg i Durlach (Vereinigte Karlsruher, Mühlburger und Durlacher Pferde- und Dampfbahngesellschaft). W 1893 posiadało ono pięć lokomotyw parowych (dla linii do Durlachu), 46 koni i 32 wagony, z czego 15 dla pociągów parowych, zaś pozostałe dla tramwaju konnego.

W 1894 r. przedsiębiorstwo zostało przejęte przez AEG w celu elektryfikacji, a w 1900 r. trakcję konną i parową zastąpiono zasilaniem elektrycznym. 10 lutego tegoż roku ruszył w trasę pierwszy tramwaj elektryczny, podczas gdy ostatni konny zakończył kursowanie 19 marca. W 1904 rozbudowana już sieć tramwaju przeszła na własność miasta. Od tego czasu sieć stale się rozbudowuje, z przerwami w okresie wojen. Podczas fali wielkiej likwidacji tramwajów w latach 50. i 60. XX w. zlikwidowano jedynie 500 m torów. Od 1984 r. średnio co 3 lata otwierany jest nowy odcinek, przeciętnie 1 km dwutorowej linii.

Sieć linii tramwajowych

Współczesna sieć linii tramwajowych w Karlsruhe

28 maja 2006 został otwarty nowy odcinek torowiska, prowadzący w kierunku Nordstadt i Neureut-Heide. W związku z tym przeprowadzono pierwszą poważniejszą reorganizację linii od 1997 r., trasy zmieniły linie 2, 3, 6 i S2. Obecnie VBK obsługuje następujące linie tramwajowe:

• S2: Stutensee-Spöck – Stutensee-Friedrichstal – Stutensee-Blankenloch – Hagsfeld – Marktplatz – Europaplatz – Entenfang – Rheinstetten (linia regionalna; przedłużenie do Stuttensee-Spöck zostało otwarte w czerwcu 2006)
• 1: Durlach Turmberg – Marktplatz – Europaplatz – Europahalle – Oberreut
• 2: Worfartsweier – Durlach – Marktplatz – Hauptbahnhof – ZKM – Europaplatz – Kaiserplatz – Siemensallee
• 3: Heide – Nordstadt – Kaiserplatz – Europaplatz – Marktplatz – Hauptbahnhof
• 4: Waldstadt – Marktplatz – Europaplatz – Hauptbahnhof
• 5: Rintheim – Marktplatz – Konzerthalle – Kühler Krug – Entenfang – Rheinhafen
• 6: Tivoli – Hauptbahnhof – Europaplatz – Entenfang – Daxlanden (– Rappenwörth w sezonie letnim)
• 8: Wolfartsweier – Durlach Turmberg (tylko w dni robocze)

Linie tramwaju dwusystemowego są obsługiwane przez Albtal-Verkehrs-Gesellschaft mbH.

Historyczny układ linii

Od roku 1997 do 2006 linie miały następujący układ:

• S2: Stutensee – Hagsfeld – Marktplatz – Europaplatz – Entenfang – Rheinstetten (linia regionalna)
• 1: Durlach Turmberg – Marktplatz – Europaplatz – Europahalle – Oberreut
• 2: Durlach Turmberg – Marktplatz – Hauptbahnhof – Europaplatz – Entenfang – Daxlanden (– Rappenwörth w sezonie letnim)
  • od 2004 (otwarcie linii na Wolfartsweier) początek linii: Worfartsweier – Durlach – Marktplatz...
• 3: Siemensallee – Europaplatz – Marktplatz – Hauptbahnhof
• 4: Waldstadt – Marktplatz – Europaplatz – Hauptbahnhof
  • w 1999 przedłużenie linii do nowej pętli Waldstadt-Europaviertel
• 5: Rintheim – Marktplatz – Konzerthalle – Kühler Krug – Entenfang – Rheinhafen
• 6: Kaiserplatz – Europaplatz – ZKM – Hauptbahnhof – Tivoli (od 1999)
• 8: Wolfartsweier – Durlach Turmberg (od 2004 – otwarcie linii na Wolfartsweier)

Tabor

Zajezdnia tramwajowa przy Tullastraße

Obecnie VBK używają następujących wagonów tramwajowych:

• AB/Henschel GT6-70D/N i Duewag/Siemens GT6-70D/N – niskopodłogowe, sześcioosiowe, wagony 221-265, od 1995
• Siemens GT8-70D/N – niskopodłogowe, ośmioosiowe, wagony 301-325, od 1998
• Vossloh/Stadler Citylink NET 2012 – niskopodłogowe, ośmioosiowe, wagony 326-350, od 2014
• pewna liczba wagonów używanych przez AVG zarejestrowana jest na VBK ze względów formalno-podatkowych
• ponadto VBK posiada kilka wagonów historycznych (numery 14, 92, 100) i służbowo-technicznych

Bibliografia

• Manfred Koch (wyd.): Unter Strom: Geschichte des öffentlichen Nahverkehrs in Karlsruhe, Karlsruhe 2000, ISBN 3-7617-0324-4.