Vrtare Male
Vrtare Male – jaskinia krasowa położona w pobliżu Dramalja, nadmorskiej miejscowości w Chorwacji. Jej głębokość jest szacowana na 39 m, jednak jaskinia jest sucha do poziomu 29 m. Jama po raz pierwszy została zbadana w 1966 roku przez grupę speleologów ze stowarzyszenia „Velebit”. W 1995 roku Dragan Pelić (fotograf, grotołaz z pobliskiej Crikvenicy) zszedł do jaskini i znalazł rzadki okaz dziesięcionogów. Odkrycie to zostało potwierdzone przez chorwackiego speleologa, Branko Jalžića, który dodatkowo skategoryzował wiele ciekawych szczątków kopalnych (fragmentów kości, zębów itp)[1]. Dokonanie Pelića i Jalžića wywołało lawinę wypraw do jaskini, dlatego od 2005 roku Vrtare Male jest chroniona. Jaskinia jest siedliskiem niespotykanych krewetek słodkowodnych (Troglocaris anophthalmus), stygobiontów, endemicznych dla dynarskiego krasu. Są one całkowicie białe i nie mają oczu[2]. Vrtare Male jest zarejestrowana w Krajowej Sieci Ekologicznej Chorwacji (kod: HR3000257) i włączona do programu Natura 2000[3][4]. W 2009 roku jaskinia Vrtare Male została ogłoszona geologiczno-paleontologicznym pomnikiem przyrody[5]. Obszar objęty ochroną wynosi około 310 m²[3].
 Szczątki lwa jaskiniowego znalezione w jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Głębokość |
39 m |
| Data odkrycia |
1966 |
| Ochrona i dostępność |
rezerwat |
| Kod |
HR3000257 |
Położenie na mapie żupanii primorsko-gorskiej  | |
Położenie na mapie Chorwacji  | |
 45°11′55″N 14°39′31″E/45,198611 14,658611
| |
| Strona internetowa | |
Wyprawy badawcze edytuj
Wykopaliska paleontologiczne w jaskini Vrtare Male prowadziło Muzeum Historii Naturalnej z Zagrzebia. Ekspedycja trwała dziesięć dni, od 22 września do 1 października 2007 roku; była kontynuacją eksploracji z 2005 i 2006 roku zainicjowanych przez chorwackie Stowarzyszenie Biospeleologiczne oraz Akademię Nauki i Sztuki. Wykopaliska prowadzono na głębokości około trzydziestu metrów[6].
W skład zespołu badawczego w 2007 roku weszli:
- Branko Jalžić – instruktor speleologii,
- Kazimir Miculinić – geolog,
- Vedran Jalžić – technik,
- Predrag Rade – speleolog,
- Damir Lovretić – speleolog.
Podczas wykopalisk zabezpieczono szczątki kilku przedstawicieli megafauny plejstocenu (lwa jaskiniowego (Panthera spelaea), mamuta, niedźwiedzia jaskiniowego, prażubra, wilka strasznego oraz wymarłych przodków daniela, konia i nosorożca)[3]. W 2009 roku znaleziska zostały zaprezentowane w Muzeum Miejskim w Crikvenicy[7], a w 2010 w Muzeum Historii Naturalnej w Zagrzebiu[8].
- Szczątki pochodzące z Vrtare Male
-
Fragment żuchwy lwa znaleziony w jaskini -
Zęby konia -
Dolna szczęka lwa jaskiniowego -
Kości lwa jaskiniowego -
Szczątki małych zwierząt
Kolejna wyprawa do wnętrza Vrtare Male, a także sąsiednich jaskiń: Vrtare Vela i Vrtare Nove, zorganizowana została w lipcu 2011 roku. W jej wyniku zgromadzono łącznie 184 plejstoceńskie skamieniałości. Okoliczne jaskinie są uważane za część pierwotnie większego systemu jaskiń, który został rozdzielony po katastrofie w plejstocenie. Podobnie uważa się, że wejście do jaskini było większe niż obecnie, skoro wewnątrz zostały znalezione szczątki dużych zwierząt.
Przypisy edytuj
- ↑ TOP 10 prirodnih atrakcija Kvarnera - Dom dobrih dupina i bjeloglavih supova. www.jutarnji.hr. [dostęp 2015-10-13]. (chorw.).
- ↑ Javna ustanova Priroda. www.ju-priroda.hr. [dostęp 2015-10-13]. (chorw.).
- ↑ a b c Geološko-paleontološki spomenik prirode – Jame Vrtare male. www.ju-priroda.hr. [dostęp 2015-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (chorw.).
- ↑ EEA Jama Vrtare Male. eunis.eea.europa.eu. [dostęp 2015-10-13]. (ang.).
- ↑ Virtus dizajn: Virtus dizajn. www.dzzp.hr. [dostęp 2015-10-13]. (ang.).
- ↑ U Dramlju pronađen najveći špiljski lav. www.jutarnji.hr, 2007-10-04. [dostęp 2015-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-07)]. (chorw.).
- ↑ U muzeju grada Crikvenice otvorena izložba otkriveni svjetovi. www.ju-priroda.hr. [dostęp 2015-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (chorw.).
- ↑ Najveći spiljski lav izlazi pred javnost. www.tportal.hr. [dostęp 2015-10-13]. (chorw.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Raport Muzeum Historii Naturalnej w Zagrzebiu zawierający sprawozdanie z ekspedycji z 2011 roku (chorw.)
- Katalog zdjęć i informacji o jaskini Vrtare Male. ju-priroda.hr. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.)