Wikipedia

Władysław Rypiński

Władysław Rypiński, ps. Stary, Michał, Rypa (ur. 20 marca 1902 w Petrykozach, zm. 11 października 1947 w Chudzynku) – polski działacz komunistyczny, oficer Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. Po wojnie dowodził szwadronem śmierci, który na zlecenie władz PPR dokonywał zabójstw działaczy PSL i byłych żołnierzy AK.

Władysław Rypiński
Stary, Rypa, Michał
kapitan[1] kapitan[1]
Data i miejsce urodzenia

20 marca 1902
Petrykozy

Data i miejsce śmierci

11 października 1947
Chudzynek

Przebieg służby
Lata służby

1942–1945

Formacja

Gwardia Ludowa
Armia Ludowa
Milicja Obywatelska

Jednostki

Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej”

Stanowiska

dowódca oddziału partyzanckiego AL

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1943–1989)

Życiorys edytuj

Pochodził z ubogiej chłopskiej rodziny Stanisława i Marianny Rypińskich[1]. Przed II wojną światową podejmował się różnych zawodów, m.in. stróża nocnego, pomocnika w młynie. W latach 1932–1938 był członkiem Komunistycznej Partii Polski. Podczas okupacji hitlerowskiej pracował w majątku Łęg w powiecie płockim. W połowie 1942 wstąpił do PPR, GL i AL, gdzie poznał Jakuba Krajewskiego, ps. Kuba, który po wojnie był również dowódcą PPR-owskiego "szwadronu śmierci". Należał do najaktywniejszych działaczy na tym terenie, m.in. zaangażował do konspiracji PPR i GL całą, liczną rodzinę. Na początku 1944 został awansowany na podporucznika i mianowany dowódcą AL na powiat płocki. Następnie objął dowództwo oddziału partyzanckiego AL. 9 lipca 1944 jego oddział ochraniał pierwsze posiedzenie konspiracyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN), w skład której wszedł m.in. sam Rypiński. W połowie 1944 z oddziału Rypińskiego utworzono 1 batalion, nadając mu imię „Ziemi Płockiej”; działał w składzie Brygady AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej”. Awansował do stopnia porucznika. Dowodzona przez niego jednostka wyróżniała się aktywnością bojową, m.in. 20 sierpnia 1944 wzięła udział w bitwie Brygady pod Pokrytkami z dwoma batalionami SS wspieranymi przez żandarmerię i własowców, artylerię lekką, broń pancerną i lotnictwo, w której zginęło 15 Niemców, w tym 6 oficerów SS, a 20 zostało rannych; partyzanci stracili 7 zabitych i 5 rannych, w tym lekko rannego por. Rypińskiego. Na początku listopada 1944 oddział brał udział w walkach w rejonie Myślina, Huty w powiecie lipnowskim i w miejscowości Zalesie w powiecie sierpeckim, w których Rypiński został dwukrotnie ranny. Po wyleczeniu się z ran walczył nadal do stycznia 1945. Następnie wstąpił do Milicji Obywatelskiej. W latach 1945–1947 był sekretarzem PPR i przewodniczącym Gminnej Rady Narodowej (GRN) w Łęgu i zastępcą komendanta powiatowego Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej (ORMO) w Płocku. Dowodzona przez niego "grupa egzekucyjna", dokonująca zabójstwa zlecone przez władze PPR, zamordowała w latach 1945–1947 około stu osób, głównie związanych z Polskim Stronnictwem Ludowym i Armią Krajową. Najgłośniejszą zbrodnią dokonaną przez jego grupę stało się zamordowanie braci Gójskich w listopadzie 1945. Najbardziej aktywnymi członkami jego grupy byli Edward Tyburski, Jan Lewicki, milicjanci Henryk Kwiatkowski i Stanisław Stołowski i szef PUBP w Płocku Tadeusz Konopka. Dowódca 1. Batalionu im. Ziemi Płockiej.

11 października 1947 został zabity przez Wiktora Stryjewskiego, ps. Cacko, z oddziału ROAK podczas powrotu z wiecu PPR we wsi Chudzynek.

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-05-15] (ang.).
  2. ↑ M.P. z 1947 r. nr 143, poz. 873 „za ofiarną, pełną poświęcenia pracę społeczną”.
  3. ↑ W ewidencji odznaczonych Kancelarii Prezydenta RP oraz w dokumentacji Kapituły Orderu Wojskowego Virtuti Militari nie figuruje (pismo BON.0600.321.2016 z dnia 14 czerwca 2016 r.)

Bibliografia edytuj

  • Józef Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, Warszawa 1971.
  • Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
  • Zwyczajny resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944–1956, red. Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Warszawa 2005.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Rypiński&oldid=73130319”