W podobłocznych krainach
W podobłocznych krainach – powieść podróżniczo-przygodowa dla młodzieży Władysława Umińskiego z 1900 roku. Pierwsza i jedyna część cyklu Podróż naokoło świata piechotą. Książka opowiada o przygodach kilku osób podróżujących z Persji do Tybetu.
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1900 |
Historia wydań edytuj
Powieść wydano w 1900 r. w wydawnictwie Gebethner i Wolff. Kolejne wydania miały miejsce w latach 1946, 1923 (w cyklu Umińskiego pt. Wybór powieści dla młodzieży), 1946 i 1987[1]. Niektóre wydania były ilustrowane rysunkami Stanisława Sawiczewskiego[2]. Ostatnie wydanie powieści Umińskiego z 1987 (KAW; w trzech częściach[3]) jest uważane za ostatnie wznowienie jego powieści[4].
Powieść zawierała informację, że jest pierwszą częścią cyklu pt. Podróż naokoło świata piechotą[1][2], ale dalsze pozycje tego cyklu nie ukazały się.
Fabuła edytuj
Według jednego recenzenta, fabuła dotyczy „fantastycznych zdarzeń i przygód pewnego międzynarodowego towarzystwa, w którym wybitną rolę grają Polacy, Zdański i Warski”[2]. Drugi natomiast streścił ją następująco: „Przygody dwóch Polaków i Amerykanina wędrujących z Persji przez Turkiestan, Palmir do Tybetu”[5].
Analiza edytuj
Jak wiele innych utworów Umińskiego, książka ta uważana jest za inspirowaną Verne’em[6]. Książka była także inspirowana twórczością Walter Savage Landora (Zakazany szlak) i źródłowymi pracami podróżników[2][7].
Polacy są przestawieni jako „wzorowi turyści”, inspirujący swoim zachowaniem Amerykańskiego milionera Burnetta[8].
Odbiór edytuj
W 1902 recenzent „Przegla̜du Polskiego” (podpisany jako „St. Srokowski”, być może geograf Stanisław Srokowski) pozytywnie wyraził się o powieści, zaliczając ją do dzieł „powszechnie pożytecznych” i chwaląc ją za „problemów z geografii fizycznej, jak i meteorologii, etnografii, życia zwierząt i roślin”, i „niezła”, a nawet „doskonałe” opisanie „przyrody i stosunków Persji, Turkiestanu, Pamiru, gór Himalajów i Tybetu”[2]. Pozytywnie o książce pisał też recenzent w katolickim Przeglądzie Powszechnym z 1923, chwaląc ją za stonowanie (brak lekceważenia etyki, „indyferentyzmu religijnego”) i unikanie kontrowersyjnych wtedy teorii (np. chwalenia ewolucjonizmu bądź prezentowania „panteistycznych opisów przyrody”)[9].
Pedagog Łukasz Kurdybacha w swojej Historii wychowania z 1968 pozytywnie wyraził się o tej książce, zauważając, że jest to ceniona pozycja krajoznawcza, wznawiana „do czasów dzisiejszych”[10].
Krystyna Kuliczkowska w 1973 skrytykowała tą książkę, pisząc, że autor „manifestuje poczucie wyższości wobec Persów, Kirgizów, czy Tybetańczyków”[11].
Książkę chwaliła w 2004 roku Joanna Papuzińska, pisząc o niej, że „Tym, co robiło na mnie wielkie wrażenie, była niesłychana zaradność i wynalazczość bohaterów”[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jadwiga Czachowska (red.), Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 8, Ste – V, Alicja Szałagan (red.), 2003, s. 437–438 [dostęp 2023-10-12].
- ↑ a b c d e Przegla̜d polski, Druk. C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1902, s. 569 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ W podobłocznych krainach – wyniki wyszukiwania | Lubimyczytać.pl [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Konrad Urbański, Okruchy biografii – Władysław Umiński [online], HISTORIA.org.pl, 20 maja 2016 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Poradnik Bibliotekarza, Stowarzyczenie Bibliotekarzy Polskich, 1955, s. 60 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Damian Włodzimierz Makuch, Spotkanie z Obcym. Zmyślenie ograniczone w powieści „W nieznane światy” Władysława Umińskiego, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, LXVIII (1), 2013, s. 205–226, ISSN 2080-0851 [dostęp 2023-10-12] (pol.).
- ↑ Przegląd warszawski, Biblioteka Polska, 1924, s. 143 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Krystyna Kuliczkowska, Literatura okresu Młodej Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk), 1973, s. 591 [dostęp 2024-02-22] (pol.).
- ↑ Przegląd powszechny, Druk Wł. L. Anczyca i Spółki, 1923, s. 289 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Łukasz Kurdybacha, Historia wychowania, t. 2, 1968, s. 686 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Krystyna Kuliczkowska, Literatura okresu Młodej Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Instytut Badań Literackich (Polska Akademia Nauk), 1973, s. 594 [dostęp 2024-02-22] (pol.).
- ↑ Jarosław Mikołajewski, Kartka za kartką. Rozmowa z Joanną Papuzińską [online], wyborcza.pl, 19 lutego 2004 [dostęp 2024-01-26].