Wielka księżna Gerolstein
Wielka księżna Gerolstein (także Wielka księżna de Gerolstein, fr. La Grande-Duchesse de Gérolstein) – operetka Jacques’a Offenbacha w dwóch aktach. Libretto zostało napisane przez Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy’ego. Prapremiera odbyła się w Paryżu w dniu 12 kwietnia 1867.[1][2]
Treść edytuj
Tytułową bohaterką jest księżna Henrietta von Gerolstein zaręczona z księciem Pawłem, lecz zakochana bez pamięci w prostym rekrucie Fritzu. W ciągu krótkiej sceny Fritz zostaje przez księżną awansowany na kaprala, porucznika, kapitana i wreszcie - na generała z pominięciem naczelnego wodza armii Gerolsteinu - generała Buma. Generał Fritz (dzięki pijaństwu wroga) wojnę wygrywa! Wówczas księżna dowiaduje się, że jest on zakochany w wiejskiej dziewczynie - Wandzie. Degraduje go więc z powrotem do rekruta i pada w ramiona dawnego narzeczonego. Generał Bum odzyskuje dawną rangę. Fritz może natomiast poślubić ukochaną Wandę.[1][3][2]
Adaptacja edytuj
W miarę upływu utwór tracił na aktualności, stąd był grywany coraz częściej w adaptacjach luźno nawiązujących do oryginału. Dużą popularność zyskała adaptacja autorstwa niemieckiego dramaturga, Ottona Schneidereita. W tej wersji zachowany jest wątek nieodwzajemnionej miłości księżnej do prostego rekruta, jednak całość fabuły osnuta jest wokół zamiany prawdziwej księżnej na szansonistkę, Henriettę Traps.[1]
Wielka księżna Gerolstein w Polsce edytuj
Premiera polska odbyła się w Krakowie 11 kwietnia 1874. W okresie powojennym w Polsce przez wiele lat grywana była jedynie adaptacja Ottona Schneidereita (libretto przeł. Roman Niewiarowicz i Artur Tur).[1]
W 2016 r. w Teatrze Muzycznym w Łodzi odbyła się premiera oryginalnej wersji Wielkiej księżnej Gerolstein (reż. Piotr Bikont, libretto przeł. Andrzej Ozga).[4][5][6]
Cenzura edytuj
Z uwagi na konotacje polityczne utwór budził zastrzeżenia cenzury:
- po wojnie francusko-pruskiej Wielka księżna Gerolstein została zdjęta z afisza jako utwór antyfrancuski,
- cenzura PRL nie zezwalała na wystawiania Wielkiej księżnej Gerolstein w Warszawie ze względu na domniemane aluzje do Katarzyny II Wielkiej.[1][4]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Wielka księżna Gerolstein, [w:] Lucjan Kydryński, Przewodnik operetkowy. Wodewil, operetka, musical, Wyd. 4, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1994, s. 422-427, ISBN 83-224-0316-X.
- ↑ a b Wielka Księżna Gerolstein, [w:] Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera. 2, N-Ż, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2008, s. 32-35, ISBN 978-83-224-0900-8.
- ↑ Wielka księżna Gerolstein [online], Operomania [dostęp 2023-06-15].
- ↑ a b Piotr Olkusz, Oglądajcie Offenbacha [online], Teatralny.pl, 10 października 2016 [dostęp 2023-06-15].
- ↑ Adam Czopek, Księżna Gerolstein, czyli wielkie buum! [online], Maestro, 18 października 2016 [dostęp 2023-06-15].
- ↑ Wielka księżna Gerolstein [online], Teatr Muzyczny w Łodzi [dostęp 2023-06-15].
Linki zewnętrzne edytuj
- Wielka księżna Gerolstein [w:] Operomania [online] [dostęp 2023-06-15]
- Wielka księżna Gerolstein (wersja polska na użytek Teatru we Lwowie) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-06-15]