Wikipedia

Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów/Samobójstwo

< Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów
Najnowszy komentarz napisał 8 lat temu Tomasz Raburski

Samobójstwo

edytuj
Dyskusja zakończona
Rozpoczęcie: 21 stycznia 2016 21:52:38 Zakończenie: 18 lutego 2016 21:52:38
Wynik: Przyznano
Uzasadnienie
Artykuł powstał w 2003 roku, gruntownie rozbudowany z całym szeregiem przypisów. Brak praktycznie głównego autora, strona dyskusji aktywna z wieloma uwagami, ale artykuł wyróżniający się i moim zdaniem poddany do oceny DA. Hermod (dyskusja) 21:52, 21 sty 2016 (CET)
Dostrzeżone błędy merytoryczne
  1. Tabliczka umieszczona na moście Golden Gate z numerem specjalnej infolinii stanowiącej telefon zaufania – numer musi być na jakiejś tabliczce obok/niżej, bo na tej ze zdjęcia numeru nie ma.
      Załatwione Tomasz Raburski (dyskusja) 01:44, 13 lut 2016 (CET)
  2. Pozwolę sobie zasugerować uzupełnienie – jak jest, w kwestii prawnej/w etyce lekarskiej, z leczeniem dla niedoszłych samobójców? Czy jest to skierowanie, przymusowe poniżej pewnego wieku (tego, od którego nieletni pacjent musi wyrazić zgodę) – są jakieś przepisy? Moje obserwacje nijak nie pozwalają mi na uporządkowanie tej kwestii, a to chyba dobre miejsce na pytanie o aspekt prawny, w sam raz do sekcji Prawodawstwo :)
  3. Przydałoby się uporządkować przypisy do {{r}}, do tego niektóre nie mają żadnego szablonu Cytuj.

Poza tym nie widzę żadnych problemów, bardzo ładny artykuł. Soldier of Wasteland (dyskusja) 22:34, 25 sty 2016 (CET)

  Poprawione Uzupełniłem o kwestie związane z hospitalizacją osób w stanie zagrożenia samobójczego. --Pwlps ✉ 22:31, 6 lut 2016 (CET)
  1. Zabójstwo na żądanie i pod wpływem współczucia to zachowanie polegające na udzieleniu pomocy w zakresie popełnienia samobójstwa poprzez działanie pośrednie np. przekazanie rad lub środków pozwalających odebrać sobie życie[10]. Różni się tym od eutanazji, która, wedle jednej z definicji, polega na przyjęciu aktywnej roli w procesie odbierania życia[10]. Myśli samobójcze to myśli dotyczące zakończenia własnego życia zazwyczaj pojęcia te oznaczają niedokładnie to, co napisano
    Pierwsza część -   Poprawione. Zostały do poprawienia myśli samobójcze Tomasz Raburski (dyskusja) 10:09, 29 sty 2016 (CET)
  2. Ok. 5% osób cierpiących na schizofrenię umiera w wyniku samobójstwa gdzieś czytałem, że 10% Mpn (dyskusja) 16:31, 26 sty 2016 (CET)
  3. Stosowanie substancji odurzających jest drugim w kolejności najczęściej spotykanym czynnikiem ryzyka samobójstwa, zaraz po zaburzeniach depresyjnych oraz zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym czyli po zab. psychicznych/afektywnych ogólnie. Bo tak napisane wychodzi, że trzecim Mpn (dyskusja) 16:40, 26 sty 2016 (CET)
  4. Wyjaśnienie ewolucyjne samobójstwa mówi, że pozwala ono zwiększyć dostosowanie łączne. To tylko 1 z przynajmniej 3 ewolucyjnych wyjaśnień Mpn (dyskusja) 19:11, 26 sty 2016 (CET)
  5. Definicja jest (raczej) nieprawidłowa, bo nie uwzględnia skutku. Działanie mające na celu odebranie sobie życia, oznacza, że samobójstwem byłoby samo połknięcie trucizny czy skok z wysokości, niezależnie od efektu. Proponuję w zamian "celowe odebranie sobie życia". Tomasz Raburski (dyskusja) 20:42, 28 sty 2016 (CET)
      Poprawione (za angielskim oryginałem) Tomasz Raburski (dyskusja) 10:09, 29 sty 2016 (CET)
  6. Temat obszerny, a przez to trudny do wyróżnienia. Hasło kładzie większy nacisk na wymiar psychologiczny. Wymiar socjologiczny jest sprowadzony do kultury lub psychologicznych czynników ryzyka. Dodatkowo, tłumaczenie zawiera miejscami dość grube błędy merytoryczne. Postaram się do końca głosowania przejrzeć i uzupełnić trochę hasło (choć może trzeba będzie je przedłużyć).Tomasz Raburski (dyskusja) 09:58, 29 sty 2016 (CET)
  7. Cała sekcja racjonalizacja jest w błędnym miejscu. Nie jest to "czynnik ryzyka" (w rozumieniu psychologicznym), ale raczej typ samobójstwa. Jeśli np. osoba starsza popełnia samobójstwo, by ulżyć młodemu pokoleniu, to czynnikiem ryzyka jest niedobór środków, uzależnienie od pomocy lub poczucie bezsilności, które skutkują racjonalizacją. Akapit o masowych samobójstwach nie dotyczy ani czynników ryzyka, ani racjonalizacji. Pomyślę gdzie umieścić te fragmenty. Tomasz Raburski (dyskusja) 09:58, 29 sty 2016 (CET)
      Załatwione Usunąłem tę sekcję. Po pierwsze była w zupełnie niewłaściwym miejscu. Po drugie była zlepkiem dość przypadkowych informacji. W pierwszym akapicie zasygnalizowano problem racjonalnego samobójstwa - teraz jest to zasygnalizowane w sekcji filozoficznej (tak jak powinno to być). W drugim były urywane zdania nt. samobójstw politycznych, teraz znacznie lepiej rozwinięte w osobnej sekcji. Trzeci akapit to kilka anegdot etnograficznych bez szerszego obrazu. Problem jest częściowo zasygnalizowany w sekcji filozoficznej (konsekwencjalizm), częściowo rozwinę w artykule Samobójstwo. Studium z socjologii (poprawię go po tym głosowaniu). Tomasz Raburski (dyskusja) 01:06, 13 lut 2016 (CET)
  8. Artykuł jest w dużej mierze tłumaczeniem Featured Article z enwiki. Tam jednak sporo informacji "wyprowadzono" do bardziej szczegółowych artykułów i właściwie każda sekcja ma odesłanie od osobnego hasła. Co do zasady nie jest to przeszkoda do wyróżnienia, jeśli tylko sekcje są syntetyczne i omawiają całość problematyki. Tutaj tak nie jest, w szczególności jeśli idzie o sekcje historia i filozofia. Historia jest zlepkiem kilku anegdot. Nie wszystko zostało nawet przetłumaczone - pewnie dlatego, że enwiki nie ma źródeł. Jest uwaga o starożytności, potem przeskok do wczesnej nowożytności. Zdanie o XIX w. i koniec. O historii trzeba pisać jako o procesie, a nie o zlepku przypadkowych faktów. W tym przypadku trzeba zacząć od starożytności, zaznaczyć jakościową zmianę, którą przynosi chrześcijaństwo (moralizacja samobójstwa). Potem odejście od kategorii moralnych w nowożytności, medykalizacja w XIX w. i obecna sytuacja w wieku XX/XXI. Niestety nie jestem w stanie napisać tej sekcji, bo nie mam źródeł. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:08, 1 lut 2016 (CET)
    Sekcja historyczna została poprawiona. Tomasz Raburski (dyskusja) 15:28, 18 lut 2016 (CET)
  9. Taki sam problem jest z sekcją Filozofia (na enwiki - odesłanie do osobnego artykułu). Mamy 6 nazwisk z różnych epok, żadnej szkoły (nawet egzystencjalizmu czy utylitaryzmu, dla których to był problem centralny). Z filozofów współczesnych jest jakiś przypadkowy i szerzej nieznany Jacop Apel. Zestawianie go z Augustynem, Kantem i Humem jest nie na miejscu. Cała ta sekcja powinna być napisana z punktu widzenia etyki (nawiasem mówiąc to słowo ani razu nie pada), przez pokazanie głównych stanowisk (a nie tylko za/przeciw). Ten fragment jest właściwie do napisania od nowa. Postaram się to zrobić, ale nie wiem, czy dam radę, bo to nie moja działka. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:08, 1 lut 2016 (CET)
    Sekcja napisana od nowa.   Załatwione Tomasz Raburski (dyskusja) 01:07, 13 lut 2016 (CET)
  10. Mówienie o danych demograficznych jako o "epidemiologii" jest wyrazem medykalizacji samobójstwa, charakterystycznym dla psychologii (samobójstwo jako problem zdrowotny populacji). Lepiej to ująć bardziej neutralnie (np. właśnie jako demografia). W ogóle brakuje sekcji socjologicznej - postaram się ją dopisać. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:08, 1 lut 2016 (CET)
      Załatwione Tomasz Raburski (dyskusja) 10:45, 9 lut 2016 (CET)
  11. Sekcja "Instytucje oferujące wsparcie lub terapię" jest tak mało konkretna, że właściwie nic nie wnosi. Jeśli nie będzie sprzeciwów, usunę ją. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:08, 1 lut 2016 (CET)
    Dla pacjentów to jest jedna z najważniejszych, praktycznych informacji - co najwyżej warto byłoby, jak piszesz, ją ukonkretnić. --Pwlps ✉ 09:14, 7 lut 2016 (CET)
    W takim razie sekcja zostaje.   Załatwione Tomasz Raburski (dyskusja) 09:30, 7 lut 2016 (CET)
  12. Znalazłem u nas artykuł ze statystykami samobójstw. Uwzględnię go w pisanej sekcji. Ktoś powinien jednak uaktualnić dane statystyczne. Tomasz Raburski (dyskusja) 08:45, 2 lut 2016 (CET)
    Dane podlinkowałem, uaktualnienie tamtego artykułu, choć pożądane, nie należy do tej dyskusji.   Załatwione. Tomasz Raburski (dyskusja) 09:30, 7 lut 2016 (CET)
  13. Definicja raczej nie do przyjęcia, ponieważ jaki jest sens samobójstwa? Żaden. Słowo "celowe" zakłada, że przy zabiciu się samobójca ma jakiś cel. Ale przecież ktoś może się zabić ot tak. Zawiał halny, on sobie pomyślał, co ja to robię i powiesił się. Jaki w tym był cel? Ja celu nie widzę. KrzysG (dyskusja) 00:22, 4 lut 2016 (CET)
    Twoja wypowiedź nie podważa tej definicji. Jeśli mówimy, że coś jest celowe, tzn. że działanie jest nakierowane na osiągnięcie pewnego efektu (zabicie się). Nie oznacza to wcale, że działanie jest sensowne (ma sens).To jest już kwestia oceny etycznej. Nie wnikamy też, skąd się zamiar wziął (czy to przemyślenia, czy to wianie wiatru). Tomasz Raburski (dyskusja) 00:41, 4 lut 2016 (CET)
    Celowe, czyli jest jakiś cel działania. To się zgadza. Ale jaki jest cel odebrania sobie życia? I w mojej wypowiedzi o to chodzi, że definicja jest niedokładna, a wręcz błędna, czyli nieprawdziwa. Jakby napisać: „celowe działanie w celu skrócenia sobie życia”, byłoby ok. Również gdyby było napisane: „odebranie sobie życia”, też byłoby do przyjęcia. Lecz akurat: „celowe odebranie sobie życia” do przyjęcia nie jest. KrzysG (dyskusja) 01:16, 4 lut 2016 (CET)
    Mówiąc o celu, mówi się o bezpośrednim zamiarze. Nikt nic nie mówi o celowości (sensie) odbierania sobie życia. Pierwsza Twoja definicja jest błędna, bo nie chodzi o samo działanie, ale o skutek tego działania. Poza tym to masło maślane. Druga jest błędna, ponieważ obejmuje przypadki, gdy ktoś nie chciał odebrać sobie życia (a np. pomyliły mu się leki). Poza tym, taką formę potwierdzają encyklopedia i słownik PWN. Jeśli masz źródła potwierdzające Twoje intuicje językowe, to je podaj. W przeciwnym wypadku, zostajemy przy wersji potwierdzanej przez źródła. Tomasz Raburski (dyskusja) 10:17, 4 lut 2016 (CET)
    @KrzysG, @Tomasz Raburski, a gdyby to działanie zdefiniować jako "świadome" zamiast celowe? To określenie jest w sekcji "Definicje". Wtedy nie będzie masła maślanego i kwestii pomylenia tabletek ;) Jeśli "W większości definicji wyeksponowany jest fakt, że śmierć w wyniku samobójstwa jest aktem, do której dochodzi w wyniku świadomego, dobrowolnego i zaplanowanego działania jednostki (osoby), zdecydowanej pozbawić się życia.", to można właśnie takie ujęcie dać w definicji/nagłówku. Powtórzenie w treści w przypadku DA nie będzie błędem. Ważne jest tu IMO: kwestia działania świadomego i zorientowanego na pozbawienie się życia. Chyba tyle by wystarczyło. A przypis w sekcji jest. Hmm? Hedger z Castleton (dyskusja) 14:41, 4 lut 2016 (CET)
    jaki jest cel? Nie żyć, nie cierpieć, nie musieć, zemścić się, uwolnić się, uciec. Świadome niekoniecznie, bo pełna świadomość nie jest konieczna. Mpn (dyskusja) 18:29, 4 lut 2016 (CET)
    Za "celowym" stoją źródła (PWN). Za świadomym (na razie) nie. Wydaje mi się więc, że sprawa jest jasna. Tomasz Raburski (dyskusja) 20:19, 4 lut 2016 (CET)
    Żeby dyskusja zbytnio nie zdryfowała: na temat samej definicji napisano kilkusetstronicową książkę. Samo określenie „celowe” nie jest wystarczające, by powiedzieć że akt autodestrukcji jest samobójstwem. W obecnej formie definicja pasuje jak ulał do określenia wszystkich zachowań autodestrukcyjnych u zwierząt (jak najbardziej celowych w większości przypadków) mianem samobójstwa – a to z pewnością jest niepoprawne. Mam też uwagę: „zakwalifikowanie przypadku śmierci jako samobójstwa wymaga stwierdzenia intencji pozbawienia się życia” => w definicji PWN (i w definicji z en.wiki) jest odwołanie do tego, że jest to akt świadomy (bo intencjonalny). Tebeuszek (dyskusja) 21:29, 8 lut 2016 (CET)
    Wydaje mi się, że najkrótsza definicja samobójstwa - współbrzmiąca z większością stosowanych definicji - brzmiałaby "intencjonalne odebranie sobie życia". Unikniemy w ten sposób wieloznaczności epitetów typu "świadome", "celowe", "zamierzone" etc. --Pwlps ✉ 23:05, 8 lut 2016 (CET)
    Zgadzam się. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:10, 8 lut 2016 (CET)
    Jeszcze wersja dłuższa, może nieco bardziej zawiła, ale "bezepitetowa": samobójstwo to rodzaj śmierci, która nastąpiła w wyniku własnych działań (lub zaniechań), których śmiertelny skutek był przez daną osobę akceptowany lub dopuszczany (jest to kompilacja kilku definicji podręcznikowych). --Pwlps ✉ 23:58, 8 lut 2016 (CET)
    Ta jest gorsza. Przede wszystkim obejmuje przypadki, które intuicyjnie nie określa się jako samobójstwo, np. atak piechoty z okopów podczas I wojny światowej. Atakujący "akceptowali lub dopuszczali śmierć" w wyniku własnych działań (wybiegnięcia pod karabiny maszynowe). Tym, co ten przypadek różni od samobójstwa, to właśnie brak intencjonalności (mieli nadzieję przeżyć). Pierwsza proponowana przez Ciebie definicja jest więc lepsza i prostsza. Tak jak wspominał @Tebeuszek - problemy ze zdefiniowaniem tego zjawiska mają własne piśmiennictwo. Proponuję więc przyjąć definicję opartą na intencjonalności, a ew. kontrowersje i spory rozwinąć w istniejącej już sekcji "definicje". Tomasz Raburski (dyskusja) 00:11, 9 lut 2016 (CET)
    To, czy przykład z atakiem piechoty wymknie się tej definicji, zależy też od tego jak odczytamy sformułowanie "własnych działań", tzn. czy wykonanie rozkazu było tutaj własnym działaniem czy narzuconym. Z drugiej strony, zawarte jest wyraźnie w tej definicji coś, co często podkreślają i cenią praktycy-terapeuci: w wielu przypadkach samobójcza śmierć jest efektem działań, których skutek śmiertelny jest tylko dopuszczany, a nie niechybny. Rzeczywiście, na te tematy powstały całe przerażająco opasłe książki :) Pozdrawiam, --Pwlps ✉ 00:38, 9 lut 2016 (CET)
    Byłoby dobrze dookreślić jakoś definicję, dodając, że jest w tym akcie zarówno chęć/zamiar/intencja, jak i cel. Choć słówko „intencjonalne” nie podoba mi się za bardzo, to jednak może będzie dobrym wytrychem, pozwalającym objąć nie za szeroki zakres i nie za wąski zakres. Tebeuszek (dyskusja) 22:11, 10 lut 2016 (CET)
  14. Nie wiem czy dobrze rozumiem regulamin ale prosiłbym o przedłużenie dyskusji (celem wzbogacenia treści i źródeł o Suicydologię Hołysta). Doctore→∞ 03:53, 5 lut 2016 (CET)
  15. Krótkie szukanie w Wikipedii prowadzi do odkrycia pojęć "rozkaz popełnienia samobójstwa" Arria i "samobójstwo rozszerzone" USS Iowa (BB-61). Myślę, że powinny one pojawić się w treści artykułu, chćby hasłowo. Gżdacz (dyskusja) 15:21, 16 lut 2016 (CET)
    Rozszerzone samobójstwo dałem do definicji, bo wcześniej to nieopatrznie usunąłem (było w złym miejscu). Rozkaz popełnienia samobójstwa - nie ma u nas takiego hasła, ani nawet czerwonego linku. Jeśli będziesz miał źródła, warto dodać, ale nie wydaje się to niezbędne. Tomasz Raburski (dyskusja) 01:27, 18 lut 2016 (CET)
Dostrzeżone braki językowe
Dostrzeżone braki uźródłowienia
  1. [1] takie coś w ogóle nie może być źródłem
    usunąłem. Tomasz Raburski (dyskusja) 15:28, 18 lut 2016 (CET)
  2. Zespół presuicydalny, przedostatni akapit Mpn (dyskusja) 16:31, 26 sty 2016 (CET)
  3. Podając wyniki badań społecznych, powinno się (chociaż ogólnie) podać na jakiej populacji były prowadzone. Na poziom samobójstw ogromny wpływ mają czynniki kulturowe. W niektórych miejscach już to jest. Ale np. dane nt. hazardzistów pewnie dotyczą Stanów Zjednoczonych, a więziennictwa Polski. Tomasz Raburski (dyskusja) 09:58, 29 sty 2016 (CET)
Dostrzeżone braki w neutralności
Dostrzeżone błędy techniczne
Poprawiono
  1. Przebudowałem trochę główkę. Przed zmianami (Szczególnie sekcja kulturowa), była zlepkiem pewnych fragmentów z dalszej części, a nie autentycznym streszczeniem. Kultura i społeczeństwo są czynnikami wpływającymi na częstość i sposób występowania samobójstw, a nie tylko zbiorem poglądów na nie (jak było dotychczas). Fragment o sati skróciłem (nie ma potrzeby by to rozwijać na początku), a przypis w ogóle nie nadawał się do artykułu. Tomasz Raburski (dyskusja) 22:19, 28 sty 2016 (CET)
  2. user:Doc Who dopisał sekcję nt. samobójstw politycznych. Tomasz Raburski (dyskusja) 23:08, 1 lut 2016 (CET)
  3. Nazwę sekcji "epidemiologia" zmieniłem na bardziej ogólne: dane statystyczne. Podlinkowałem artykuł z danymi według państw. Wstawiłem to przed czynnikami ryzyka. Jest chyba sensowniej, aby najpierw dać ogólne dane, a później opisać, które czynniki do niego skłaniają. Zmieniłem też tłumaczenie ration z odsetek na poprawniejszy wskaźnik. Tomasz Raburski (dyskusja) 21:27, 2 lut 2016 (CET)
  4. Dodałem sekcję o historii pojęcia. Przypisy podaję w postaci szablonu cytuj - tak jest znacznie "czyściej" i można się łatwo odwoływać do różnych stron z jednej pozycji bibliograficznej. Tomasz Raburski (dyskusja) 12:24, 4 lut 2016 (CET)
  5. Skorygowałem i nieco rozwinąłem sekcję "patofizjologia". --Pwlps ✉ 10:45, 7 lut 2016 (CET)
  6. Dodałem sekcję socjologiczną. Tomasz Raburski (dyskusja) 10:45, 9 lut 2016 (CET)
  7. Przebudowałem sekcję historyczną. Tomasz Raburski (dyskusja) 15:28, 18 lut 2016 (CET)
Sprawdzone przez
  1. Kenraiz (dyskusja) 13:12, 24 sty 2016 (CET) Artykuł co najmniej Dobry. Przetłumaczona wersja wyróżniona z en.wiki (dzieło Translators without Borders) została zintegrowana z naszym artykułem, po czym znacząco rozwinięta przez szereg autorów, zwłaszcza @Pwlps.
  2. Kobrabones (dyskusja) 21:09, 31 sty 2016 (CET)
  3. Pwlps ✉ 15:08, 18 lut 2016 (CET) Wydaje się, że kryteria dobrego artykułu są spełnione.
  4. Tomasz Raburski (dyskusja) 15:28, 18 lut 2016 (CET) Wszystkie istotne braki zostały uzupełnione. Kilka uwag zawiera propozycje uzupełnienia.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Propozycje_do_Dobrych_Artykułów/Samobójstwo&oldid=73268825”