Witen duński

Witen duński (duń. hvid, l. mn. hvide od hvidt – biały^[a]) – dawna moneta duńska wartości 4 fenigów, czyli 1/3 szylinga.

Witen był pierwszą w Danii monetą bitą według lubeckiego systemu monetarnego^[b], jaka pojawiła się w 1380 roku. Mając wartość 4 fenigów, ważył 1,27 grama i przy próbie 10 łutów (625‰) zawierał ok. 0,66 grama czystego srebra. Na awersie nosił liść pokrzywy (później herb płd. Jutlandii – dwa lwy) z legendą Moneta Holsaci, na rewersie – wyobrażenie krzyża z nazwą mennicy.

Za rządów Eryka Pomorskiego wypuszczano w Nästved lżejszy witen z koroną i tytułem królewskim (awers) oraz z pastorałem biskupim (rewers). W znacznych ilościach emitowano ten nominał w XV stuleciu – w okresie panowania Krzysztofa Bawarskiego, Chrystiana Oldenburskiego i Jana Oldenburskiego, gdy stał się w Danii główną monetą obiegową.

Z biegiem czasu, wraz z dewaluacją duńskiego pieniądza, witen zawierał coraz mniej srebra, będąc 6-łutowy, a następnie mniej niż 5-łutowy przy wadze ok. 1 grama.

Ostatnie witeny wybito w 1686 za panowania Chrystiana V.

Uwagi edytuj

↑ Łacińska nazwa monety brzmiała albus – w znaczeniu biały pieniądz.
↑ Z Lubeki (gdzie wprowadzono ją od 1339/40 r.), Hamburga i Lüneburga rozprzestrzeniła się na obszar Meklemburgii, Pomorza i Holsztynu (H. Kahnt, dz. cyt. w bibliografii, s. 526).

Bibliografia edytuj

Helmut Kahnt: Das grosse Münzlexikon von A bis Z. Regenstauf: H. Gietl Verlag, 2005, ISBN 3-924861-84-6
Zbigniew Żabiński: Rozwój systemów pieniężnych w Europie zachodniej i północnej. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989, ISBN 83-04-02992-8

Linki zewnętrzne edytuj

Witen duński (gladsaxegymnasium.dk). gladsaxegymnasium.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-07)].

[1] Łacińska nazwa monety brzmiała albus – w znaczeniu biały pieniądz.

[2] Z Lubeki (gdzie wprowadzono ją od 1339/40 r.), Hamburga i Lüneburga rozprzestrzeniła się na obszar Meklemburgii, Pomorza i Holsztynu (H. Kahnt, dz. cyt. w bibliografii, s. 526).

[a]

[b]