Wyznania patrycjusza

Wyznania patrycjusza
Egy polgár vallomásai
	; Koszycki teatr w 1900 r.
Autor	Sándor Márai
Tematyka	autobiografia
Typ utworu	powieść
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Węgry
Język	węgierski
Data wydania	1934
	Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	2002
Wydawca	Czytelnik
Przekład	Teresa Worowska
poprzednia; brak	następna; Ziemia! Ziemia!...

Wyznania patrycjusza (węg. Egy polgár vallomásai) – powieść autobiograficzna węgierskiego pisarza Sándora Máraiego wydana w 1934. Jej tłumaczenie w Polsce ukazało się w 2002 nakładem wydawnictwa Czytelnik, przekładu dokonała Teresa Worowska.

Na dzieło to składają się dwie części: pierwsza zawiera wspomnienia z dzieciństwa autora oraz obraz Węgier początku XX wieku, druga inspirowana jest okresem emigracji Máraiego i jego żony do Europy Zachodniej w latach dwudziestych.

Kontynuacją utworu jest powieść Ziemia! Ziemia!... obejmująca lata 1944–1948.

Historia

Publikacja pierwszego tomu Wyznań patrycjusza miała miejsce w 1934, drugim tom ukazał się w 1935 roku. Powieść została bardzo dobrze przyjęta przez czytelników, sprzedano ponad 20 000 egzemplarzy. Spotkała się z krytyką tylko środowisk skrajnie prawicowych. Jednak w 1935 roku pisarzowi został wytyczony proces przez opisanego w dziele kolegę-korepetytora György'ego Stumpfa, który w momencie wydania książki był wikariuszem biskupim i proboszczem. Stumpf oskarżył Máraiego o zniesławienie. Obrońca pisarza wniósł o oddalenie powództwa. Márai nie wiedział, że dawny korepetytor został duchownym. Chociaż Stumpf oczekiwał skazania Máraiego na kare więzienia, w końcu doszło do ugody stron. Zasądzono grzywnę w wysokości 500 pengő oraz odszkodowanie dla powoda w wysokości 1500 pengő. Książek już wydrukowanych nie nakazano zniszczyć, przy kolejnych wydaniach autor został zobowiązany do usunięcia krzywdzącego rozdziału^[1].

W wydaniu z 1940 roku Márai usunął rozdział o Stumpfie, co w jakimś stopniu zaburzyło spójność dzieła. Zniknęła również większość nazwisk i różne fragmenty. Czytelnik został pozbawiony możliwości poznania wielu wydarzeń z życia pisarza i społeczności z lat 1915–1920^[1].

Fabuła

Wyznania patrycjusza są powieścią afabularną, po części biograficzną. W pierwszej części autor stara się przedstawić węgierski miejski patrycjat w rodzinnych Koszycach. Opisując relacje, kulturę, tradycje, funkcjonowanie rodzinnego domu, jednocześnie odmalowuje obraz lat swojego dzieciństwa i wczesnej młodości. W opisach nie brak autoironii. Druga część rozpoczyna się w roku 1923. Márai opisał okres emigracji i wczesnego małżeństwa. Przedstawiony został jednocześnie subiektywny obraz społeczeństwa Europy Zachodniej^[2].

Wydania polskie

2002 – tłum. Teresa Worowska^[3]
2005 – tłum. Teresa Worowska
2014 – tłum. Teresa Worowska (wydanie rozszerzone)^[4]

Przypisy

↑ ^a ^b Teresa Worowska: Przedmowa do wydania rozszerzonego. W: Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Wyd. 3. Warszawa: Czytelnik, 2014, s. 5–11. ISBN 978-83-07-03324-2.
↑ Teresa Worowska: Wielki nieznajomy. W: Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Wyd. 3. Warszawa: Czytelnik, 2014, s. 510–514. ISBN 978-83-07-03324-2.
↑ Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Warszawa: Czytelnik, 2002. ISBN 83-07-02866-3.
↑ Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Warszawa: Czytelnik, 2014. ISBN 978-83-07-03324-2.

[p1-1] Teresa Worowska: Przedmowa do wydania rozszerzonego. W: Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Wyd. 3. Warszawa: Czytelnik, 2014, s. 5–11. ISBN 978-83-07-03324-2.

[2] Teresa Worowska: Wielki nieznajomy. W: Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Wyd. 3. Warszawa: Czytelnik, 2014, s. 510–514. ISBN 978-83-07-03324-2.

[3] Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Warszawa: Czytelnik, 2002. ISBN 83-07-02866-3.

[4] Sándor Márai: Wyznania patrycjusza. Warszawa: Czytelnik, 2014. ISBN 978-83-07-03324-2.

[1]

[2]

[3]

[4]