Zabójstwa posagowe
Zabójstwa posagowe - forma przemocy wobec kobiet rozpowszechniona w państwach południowej Azji, takich jak Indie, Pakistan czy Bangladesz. Polega na zamordowaniu lub doprowadzeniu do samobójczej śmierci kobiety w wyniku prześladowań lub tortur dokonywanych przez męża lub teściów w celu wymuszenia większego posagu na rodzinie kobiety.
Statystyki
edytujOficjalne statystyki informują o 7 tysiącach zabójstw posagowych rocznie. Zdaniem organizacji feministycznych liczba ta nie odzwierciedla prawdziwej skali przemocy wobec kobiet, gdyż odsetek zgłaszanych przestępstw jest bardzo niski, a ciała zamordowanych kobiet często są zwyczajowo palone przed wszczęciem dochodzenia policyjnego. Pomimo spadku ogólnego poziomu przestępczości w Indiach, przemoc wobec kobiet, w tym liczba zabójstw posagowych, wzrasta.
Historia
edytujInstytucja posagu pierwotnie funkcjonowała w najwyższej kaście braminów. Najczęściej małżeństwa były hipergamiczne, czyli kobiety poślubiały mężczyzn o podobnym, lub wyższym statusie, a sam posag miał wzmacniać pozycję kobiety jako jej własność, którą wnosiła do małżeństwa. Z posagu, który miał charakter jednorazowy, tradycyjnie wyłączone były ziemia i środki produkcji.
Sytuacja zmieniła się w XIX wieku, gdy brytyjscy kolonizatorzy sprywatyzowali i rozparcelowali ziemię w Indiach, nakładając jednocześnie wysokie podatki, co doprowadziło do powstania systemu posiadaczy (przy czym prawo do posiadania ziemi mieli wyłącznie mężczyźni) i osób pozbawionych własności, oraz do zadłużenia w wielu rodzinach.
Nowoczesne Indie
edytujW latach 70. XX w. już powszechnie odwoływano się do tradycji posagu, którą rozszerzono na inne kasty. Kobiety zostały utowarowione na rynku matrymonialnym. Dzięki posagowi, dobry ożenek jest szansą dla mężczyzny i jego rodziny na znaczącą poprawę sytuacji materialnej.
System posagowy współistniejący z normami społecznymi nakazującymi kobiecie zamążpójście, stał się zarzewiem konfliktów. Kobiety stają się ofiarami agresji swoich rodziców zmuszonych do przekazania posagu, jak i braci, którzy uważają, że siostry naruszają ich prawa do spadku. Z drugiej strony kobiety wystawione są na prześladowania i tortury ze strony męża i jego rodziny, których zdaniem posag powinien być większy. Posag przestał być własnością kobiety, a stał się własnością mężczyzny i jego rodziny. Kobiety zostały zakładniczkami w rodzinnych walkach o majątek.
Rosnący konsumpcjonizm przyczynia się do eskalacji roszczeń posagowych. Normą stało się włączanie do posagu ziemi i środków produkcji, co często prowadzi do znaczącego pogorszenia statusu ekonomicznego rodziny kobiety, a tym samym znaczącego wzbogacenia rodziny mężczyzny. W ramach posagu przekazuje się takie sprzęty gospodarstwa domowego jak lodówki, mikrofalówki czy telewizory. Najbogatsi przekazują luksusowe samochody, łodzie itp.
Wysokość posagu stała się głównym kryterium w wyborach matrymonialnych. Np. w Bihrze regularnie odbywają się targi matrymonialne, gdzie celem wystawiających się na pokaz mężczyzn jest zdobycie żony z jak największym posagiem. Posag przestał być jednorazowym wydarzeniem, pan młody i jego rodzina oczekują kosztownych podarunków przy okazji różnych świąt rodzinnych.
W konsekwencji kobiety stają się ofiarami powszechnej przemocy. Kobiety niezamożne mogą poślubić zazwyczaj mężczyzn dużo starszych lub chorych. Pozycja kobiet w społeczeństwie uległa dalszej dewaluacji. Narodziny córki są fatalną wiadomością zapowiadającą poważne zubożenie rodziny, stąd popularność selektywnych aborcji (przerywania ciąży, gdy płód jest płci żeńskiej), a w efekcie zaburzenia równowagi demograficznej, tj. nadreprezentacji mężczyzn w społeczeństwie. Szacuje się, że w Indiach "brakuje" ok. 50 milionów kobiet.
Walka z tradycją posagu
edytujPrzeciwko posagom ostro protestował Mahatma Gandhi, który zachęcał kobiety i mężczyzn do porzucenia tego zwyczaju. W roku 1961 uchwalono ustawę o zakazie posagów, której niedoskonała konstrukcja prawna nie pozwoliła jednak na osiągnięcie wymiernych efektów. W 1984 wprowadzono poprawkę do ustawy, która nakłada na policję obowiązek rozpatrywania każdej skargi związanej z napastowaniem posagowym. Osoba wskazana jako sprawca napastowania ma udowodnić, że nie doszło do wymiany dóbr posagowych. W roku 1983 do kodeksu karnego wpisano zakaz okrucieństwa wobec kobiet, a w przypadku samobójstwa posagowego żony, mąż jest oskarżany o podżeganie. Trzy lata później do prawa wprowadzono również artykuł 304B, który dotyczy nienaturalnych zgonów kobiet (w tym samobójstw) w okresie siedmiu lat od ślubu.
Przypisy
edytuj- ↑ * Aysan Sev'er: Odrzucone córki: uścisk patriarchatu, zabójstwa posagowe, demograficzna asymetria płci i selektywne aborcje w Indiach. W: Nalini Visvanathan, Lynn Duggan, Nan Wiegersma, Laurie Nisonoff (red.): Kobiety, gender i globalny rozwój. Wybór tekstów. Warszawa: Polska Akcja Humanitarna, 2012, s. 198-210. ISBN 978-83-63069-23-0. (pol.).