Zapora Moiry

Zapora Moiry (fr. Barrage de Moiry) – zapora wodna w szwajcarskiej części Alp Pennińskich. Przegradza dolinę zwaną Val de Moiry, tworząc jezioro zaporowe Moiry. Jej właścicielem jest firma „Forces Motrices de la Gougra” SA.

Zapora wodna Moiry

Zapora i zbiornik zaporowy Moiry
Państwo	Szwajcaria
Rzeka	Val de Moiry
Data budowy	1954–1958
Typ zapory	betonowa, łukowa o podwójnej krzywiźnie
Wysokość lustra wody	maks. 2249 m n.p.m.
Wysokość zapory	148 m
Długość zapory	610 m
Funkcja	energetyczna
Położenie na mapie Valais Zapora wodna Moiry
Położenie na mapie Szwajcarii Zapora wodna Moiry
46°08′14″N 7°34′16″E

Zapora wodna Moiry

Zapora Moiry przy niskim stanie wody w zbiorniku – widoczna podwójna krzywizna muru zapory

Położenie

Zapora leży w rozległej dolinie Anniviers, w jej bocznej dolinie Val de Moiry, powyżej wsi Grimentz. Z punktu widzenia administracyjnego znajduje się w gminie Anniviers w dystrykcie Sierre w kantonie Valais. Wzniesiono ją w przewężeniu Val de Moiry, pomiędzy skalnymi grzędami odchodzącymi od szczytu Ché de Mareinda (2903 m n.p.m.) po stronie zachodniej (lewej patrząc od strony wodnej zapory) i szczytu Corne de Sorebois (2895 m n.p.m.) po stronie wschodniej. Spływające z niej wody nadmiarowe tworzą potok zwany La Gougra (lewobrzeżny dopływ La Navisence).

Historia budowy

Projektantem obiektu był szwajcarski inżynier, wybitny specjalista w zakresie budowy zapór Alfred Stucky. Projekt powstał w 1954 r., budowę ukończono i zaporę oddano do użytku w roku 1958. Przy budowie pracowało do 1200 ludzi. Materiały budowlane (stal, cement, drewno) dowożono z Sierre, natomiast kruszywo – z moren lodowca Moiry, znajdującego się powyżej, w zamknięciu doliny. Cały beton wytwarzano na miejscu. Poza budową samej zapory w tym samym czasie wybudowano podziemną sztolnię, doprowadzającą wody ze zbiornika do elektrowni wodnej w przysiółku Mottec (1564 m n.p.m.) w sąsiedniej dolinie rzeki La Navisence, którą uruchomiono w roku 1959.

Charakterystyka techniczna

Zapora betonowa, lekka, łukowa o podwójnej krzywiźnie, wzniesiona na podłożu ze skał metamorficznych. Wysokość zapory wynosi 148 m, długość korony 610 m. Korona muru zapory leży na wysokości 2250 m n.p.m. Grubość muru zapory wynosi od 34 m przy fundamentach do 7 m w koronie, a jego objętość 814,5 tys. m³. Posiada górny przepust przelewowy o maksymalnym przepływie 60 m³/s oraz upust denny o przepływie 55 m³/s. Wielkość przesączania wód przez zaporę (łącznie z przesiąkaniem przez podłoże) przy maksymalnym wypełnieniu zbiornika wynosi ok. 1 l/s.

Elektrownia wodna

Składnikiem zespołu hydroenergetycznego jest położona w sąsiedniej dolinie elektrownia wodna Mottec, wyposażona w 3 turbiny Peltona oraz dwa systemy pompowe odwracalne o łącznej mocy 69 MW. Spadek (maksymalny) wód od zapory do elektrowni Mottec wynosi 685 m. Sztolnia doprowadzająca wodę do elektrowni ma średnicę 2,4 m i nominalny przepływ 12 m³/s.

Bibliografia

• Folder Forces Motrices de la Gougra SA pt. „Un aménagement aux confins des vallées d’Anniviers et de Tourtemagne” [2];
• Informacje o zaporze i zbiorniku na stronie swissdam [3];
• Centrale à accumulation de Gougra na stronie ALPIQ [4]