Zawisza Kurozwęcki
Zawisza z Kurozwęk herbu Poraj (ur. ?, zm. styczeń 1382) – regent Królestwa Polskiego[1], biskup krakowski, kanclerz koronny, podkanclerzy koronny.
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania |
1380–1382 | |
| Podkanclerzy koronny | ||
| Okres sprawowania |
1371–1373 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
1380 | |
| Sakra biskupia |
~1380 | |
Życiorys
edytujRodzina
edytujRód, z którego się wywodził był jednym z najpotężniejszych rodów magnackich w średniowieczu. Syn Dobiesława Kurozwęckiego i nieznanej z imienia wnuczki wojewody krakowskiego Piotra Bogorii Skotnickiego; brat Krzesława, kasztelana sandomierskiego, stryj kasztelana krakowskiego Mikołaja z Michałowa.
Kapłaństwo
edytujW latach 1352 - 1353 kanonik sandomierski, w latach 1353 - 1380 kanonik krakowski, a od 1366 archidiakon. W roku 1380 został mianowany biskupem krakowskim i sprawował ten urząd aż do śmierci w 1382.
Kariera polityczna
edytujPoczątki jego kariery politycznej datuje się na okres kiedy był kustoszem wielickim (1370). Zawisza był wiernym stronnikiem dynastii andegaweńskiej, zwolennikiem sukcesji jednej z córek króla Ludwika Węgierskiego po jego śmierci. W latach 1371-1373 pełnił urząd podkanclerzego koronnego. W roku 1373 został mianowany kanclerzem koronnym i piastował to stanowisko do 1379 roku. W roku 1381 stał się vicarius regni poloniae, czyli zastępcą króla polskiego, po opuszczeniu kraju przez Elżbietę Łokietkówną, podczas rządów Ludwika Węgierskiego. Otrzymał wtedy prawo do mianowania ważniejszych urzędników Królestwa, co wykorzystywał w walce z opozycją złożoną głównie z możnowładców wielkopolskich.
Zawisza zmarł prawdopodobnie 12 stycznia 1382. Niechętny mu Janko z Czarnkowa odnotował w swojej kronice jako przyczynę śmierci biskupa upadek z drabiny podczas nocnej wyprawy do wiejskiej dziewczyny, którą chciał wykorzystać[2].
Przypisy
edytuj- ↑ regenci i namiestnicy królewscy - POCZET.COM [online], www.poczet.com [dostęp 2023-11-22].
- ↑ 12 stycznia [Kalendarium]. [dostęp 2020-01-13].
Bibliografia
edytuj- Paweł Jasienica, Myśli o dawnej Polsce, Warszawa: Czytelnik, 1990, ISBN 83-07-01957-5, OCLC 69526168.
- Jan Tęgowski, Krąg rodzinny Jarosława Bogorii (w:) Genealogia – polska elita polityczna na tle porównawczym. Toruń 1993
- Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna Wydawnictwa Gutenberga. [T.] VIII. Moskwa: (reprint) "Gutenberg-Print", 1994. ISBN 5-85167-011-8.