Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich w powiecie kowelskim – zbrodnie nacjonalistów ukraińskich i miejscowego ukraińskiego chłopstwa (tzw. czerni) na głównie polskiej ludności cywilnej podczas rzezi wołyńskiej w powiecie kowelskim w dawnym województwie wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Natężenie mordów w powiecie kowelskim to lipiec 1943 r. W 5 miejscowościach zginęło powyżej 100 osób, w tym w Gaju 600 Polaków. Na terenie powiatu kowelskiego ofiarą zbrodni padło 3747-3753 osób (ustalona, minimalna liczba ofiar). Polacy ginęli w 154 miejscowościach. Ponadto zginęło co najmniej 14 Czechów, 139 Żydów, 260 Ukraińców, 6 Rosjan. Ustalono 74 sprawców zbrodni. W co najmniej 22 przypadkach napadów Ukraińcy udzielili Polakom pomocy. Spalonych zostało co najmniej 2 kościoły i 3 kaplice.
Zbrodnie głównie były dziełem UPA, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 r. przez dezerterów z ukraińskiej policji, wspomaganej przez ukraińskich chłopów, samoobronę (SKW) i Służbę Bezpeky OUN-B. W niewielkim zakresie jako sprawców[1] wskazuje się oddziały zbrojne melnykowców i bulbowców.
Ogółem nacjonaliści zniszczyli 62 osiedla polskie[1].
Miejsca zbrodni i liczba ofiar
edytuj
- Kowel - ofiarą nacjonalistów ukraińskich padło 44 Polaków, 1 Ukrainiec
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Doszno |
54 Polaków
|
Synowo |
15 Polaków i Ukraińców
|
Wielimcze |
7 Polaków, 2 Rosjan
|
Zamszany |
Liczba ofiar nieznana
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Smolna |
3 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Brzuchowicze |
4 Polaków
|
Byteń |
2 Polaków, 2 Ukraińców
|
Dementjanówka |
2 Polaków
|
majątki Gończy Bród |
14 Polaków, 1 Rosjanin
|
wieś Gończy Bród |
5 Polaków
|
Hołoby |
14 Polaków, 24 Żydów
|
Kalinownik |
Liczba ofiar nieustalona
|
Majdan |
1 Polak
|
Makowiszcze |
2 Polaków
|
Mały Porsk |
6 Polaków
|
Nowa Dąbrowa |
15 Polaków
|
Pasieka |
1 Polak
|
Peresieka |
2 Polaków
|
Popowicze |
10 Polaków
|
Radoszyn |
13 Polaków
|
Stachów |
83 Polaków
|
Żmudcze |
52 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Krymno |
40 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Adamówka |
64 Polaków
|
Aleksandrówka |
80 Polaków, 4-osobowa rodzina polsko-czeska, 1 Gruzin
|
Aleksandrówka-Holendry |
7 Polaków
|
Antonówka |
18 Polaków
|
Berestowa |
5 Polaków
|
Budki |
35 Polaków
|
Czernijów |
15 Polaków, 1 Ukrainiec
|
Dażwa |
3 Polaków
|
Kupiczów |
2 Polaków, 14 Żydów, 14 Czechów
|
Leżachów |
6 Polaków
|
Łowiszcze |
20 Polaków
|
Michałówka |
58 Polaków
|
Miedzików |
7 Polaków
|
Moczułki |
17 Polaków
|
majątek Nowy Dwór |
36 Polaków
|
wieś Nowy Dwór |
2 Polaków
|
majątek Nyry |
Liczba ofiar nieznana
|
wieś Nyry |
1 Polak
|
Ozierany |
22 Polaków
|
Peresieka |
6 Polaków
|
Popielówka |
1 Polak, 3-osobowa rodzina polsko-ukraińska
|
Sieniawka |
20 Polaków
|
Suszybaba |
8 Polaków
|
Swinarzyn |
36 Polaków
|
Wiktorówka |
102 Polaków
|
Wołosówka |
Liczba ofiar nieznana
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Bielin |
4 Polaków
|
Budyszcze |
8 Polaków
|
Gruszówka |
29 Polaków
|
Janówka |
48-49 Polaków
|
Kajetanówka |
Liczba ofiar nieznana
|
Kołodeżno |
11 Polaków
|
Lubitów |
1 Polak, 4-osobowa rodzina polsko-ukraińska
|
Marianówka |
4 Polaków
|
Peresieka |
Liczba ofiar nieznana
|
Piórkowicze |
12 Polaków
|
Radoml |
43-48 Polaków
|
majątek Rokitnica |
Liczba ofiar nieznana
|
wieś Rokitnica |
1 Polak
|
Steble |
3 Polaków
|
Wołoszki |
6 Polaków
|
Woronna |
Liczba ofiar nieznana
|
Worona |
7 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Maciejów |
8 Polaków
|
Siomaki |
36 Polaków
|
Smidyn |
4 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Czerewacha |
80 Polaków
|
Dobrowica |
1 Polak
|
Gródek |
2 Żydów
|
Laski |
42 Polaków
|
Łosze |
4 Polaków
|
Majdan |
16 Polaków
|
osada Maniewicze |
5 Polaków
|
wieś Maniewicze |
1 Polak
|
Okońsk |
7 Polaków
|
Podiwanówka |
24 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Dorotyszcze |
1 Polak, 12 Ukraińców
|
Grabów |
12 Polaków
|
Huszyn |
2 Polaków
|
Myślina |
30 Polaków, 16 Żydów
|
Niesuchojeże |
1 Ukrainiec
|
Obłapy |
Liczba ofiar nieznana
|
Skulin |
1 Polak
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Cegielnia |
24 Polaków, 1 Żyd
|
Dubniki |
10 Polaków
|
Górno |
4 Polaków
|
Hrywiatki |
6 Polaków
|
Hulewicze |
20 Polaków
|
Koleszów |
4 Polaków
|
Koźlenicze |
20 Polaków
|
Krzeczewicze |
8 Polaków
|
Łukówka |
8 Polaków
|
Powórsk |
29 Polaków, 4 Żydów
|
Sitowicze |
14 Polaków
|
Ratno |
1 Polak, liczba ofiar narodowości żydowskiej nieznana
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Czeremszanka |
163 Polaków
|
gajówka pomiędzy wsiami Myzowo i Sekoń |
4 Polaków, 1 Rosjanin
|
kolonia Piaseczno |
94 Polaków
|
wieś Piaseczno |
Liczba ofiar nieznana
|
Pieńkówka |
8 Polaków
|
Sekoń |
6 Polaków
|
Wyżwa |
16 Ukraińców
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Kleczkowicze |
1 Polak
|
Klewieck |
2 Ukraińców
|
majątek Lubliniec |
3 Polaków
|
wieś i kolonia Lubliniec |
1 Polak
|
Rudniki |
21 Polaków
|
Różyn |
6 Polaków, 4 Ukraińców
|
Truskoty |
14 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Batyń |
9 Polaków
|
Bobły |
4 Polaków
|
Budy Ossowskie |
289 Polaków
|
Dąbrowa |
5 Polaków
|
Dobrzyńsk |
14 Polaków
|
Hirki |
1 Polak
|
Julianów |
13 Polaków
|
Klusk |
9 Polaków
|
Kowalówka |
21 Polaków, 1 Ukrainiec
|
Kustycze |
53 Polaków
|
Lityn |
73 Polaków, 6 Ukraińców
|
Łuczyce |
4 Polaków, 1 Ukrainiec
|
Obeniże |
44 Polaków
|
Osiecznik |
43 Polaków, 8 Ukraińców
|
Ossa |
4 Polaków
|
Radowicze |
37 Polaków
|
Rewuszki |
22 Polaków
|
Stawek |
2 Polaków
|
Syczycha |
1 Polak
|
Tuliczów |
4 Żydów
|
Turzysk |
8 Polaków
|
Turzysk Przedmieście |
1 Polak
|
kolonia Wierbiczno |
84 Polaków
|
wieś i majątek Wierbiczno |
10 Polaków
|
Wólka Wierbiczańska |
5 Polaków
|
Zadyby |
2 Polaków
|
Zielona |
2 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Dembówka |
6 Polaków
|
Duży Porsk |
7 Polaków
|
Gaj |
600 Polaków, 1 Ukrainiec
|
Iwanówka |
10 Polaków
|
Janówka |
12 Polaków, 1 Ukrainiec
|
Kaszówka |
5 Ukraińców
|
Kuchary |
15 Polaków
|
Litogoszcze |
16 Ukraińców
|
kolonia Mielnica |
40 Polaków
|
miasteczko Mielnica |
105 Polaków, 1 Ukraińców
|
Miryn |
10 Polaków
|
Podlisy |
2 osoby z rodziny polsko-ukraińskiej
|
Podryże |
97 Polaków
|
Rudka Miryńska |
1 Polak
|
Sielce |
2 Polaków
|
Skalenica |
43 Polaków
|
Sucha Łoza |
71 Polaków, 2 Ukraińców
|
Wielick |
47 Polaków, 4 Żydów
|
kolonia Wólka Porska |
21 Polaków
|
Zbrodnie w miejscowościach
|
Ustalona (minimalna) liczba ofiar
|
Zabłocie |
1 Polak
|
Zbrodnie w nieustalonych miejscach
edytuj
W nieustalonych miejscach powiatu kowelskiego zginęło również co najmniej 40 Polaków, 181 Ukraińców, 70 Żydów, 3 Rosjan.
Kierownictwo terenowe OUN-B w powiecie kowelskim
edytuj
Funkcja
|
Imię, nazwisko i pseudonim
|
Okres działalności
|
przewodniczący okręgu |
Kulisz "Jaszczur" |
1942-1943
|
przewodniczący okręgu |
Hryhoryj Lewczuk "Burlij" |
1943-1944
|
okręgowy referent SB w Kowlu |
Iwan Demczuk "Gonta" |
1943-1944
|
okręgowy referent SB |
Andrij Michalewycz "Kos" |
1943
|
kuszczowy bojówki w Turzysku |
Iwan Wasyliuk "Metełyk" |
|
- ↑ a b Władysław Filar, Wydarzenia Wołyńskie 1939-1944, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008 s. 400
Bibliografia
edytuj