Wikipedia

Zdarzyło się to w Lampadeforii

Zdarzyło się to w Lampadeforii (bułg. Това се случи в Лампадефория) – opowiadanie Swetosława Minkowa, opublikowane w 1934 roku. Opowiadanie jest rodzajem satyrycznego pamfletu, w którym charakterystyczne dla Minkowa połączenie ironii, satyry i groteski[1] służy do mocnego podkreślenia aktualnych problemów społecznych i politycznych.

Zdarzyło się to w Lampadeforii
Това се случи в Лампадефория
Autor

Swetosław Minkow

Typ utworu

opowiadanie

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Bułgaria

Język

bułgarski

Data wydania

1934

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1954

Przekład

Halina Kalita

Treść edytuj

W Lampadeforii, kraju którego nie ma na żadnych mapach, ale który istnieje[2], szaleje kryzys. Likwidowane są zakłady pracy, bezrobocie gwałtownie wzrasta. Po długich debatach w parlamencie opracowany zostaje plan naprawczy. Następnego dnia w całym kraju ogłoszony zostaje manifest, w którym ludność, wobec trudności wewnętrznych kraju, wezwana zostaje do spełnienia wielkiego, patriotycznego czynu[3], czyli do żywienia się trawą. Bezrobotni Lampadeforianie przyjmują manifest z entuzjazmem, wychodzą na łąki i zaczynają jeść nie tylko trawę, ale także osty. Któregoś ranka Lampadeforianie w cudowny sposób zamieniają się w owce i jest to punkt zwrotny całej historii, przyczyniający się do opanowania kryzysu w Lampadeforii. Ministrowie doją teraz owce i strzygą je, z wełny wyrabiają tkaniny, z mleka - ser, a eksport tych dóbr za granicę przyczynia się do dobrobytu w Lampadeforii.

Opowiadanie składa się z dwóch części. W pierwszej narrator opowiada o sytuacji w Lampadeforii, o manifeście wydanym przez parlament i podpisanym przez władcę oraz o przemianie bezrobotnych w owce. Drugą część stanowi rozmowa z diabłem dziadka Sabaotha (Boga), siedzącego w piżamie w swej rezydencji na planetoidzie Cererze[4].

W pierwotnej wersji utworu manifest, wydany przez parlament Lampadeforii podpisany jest przez władcę Bodila III (bułg. bodil – "kolec, oset"). Ze względu na skojarzenia z panującym wówczas w Bułgarii Borysem III imię lampadeforiańskiego władcy zostało przed wydaniem ocenzurowane i zastąpione imieniem Kaktus I[5]. Ta różnica w nazewnictwie widoczna jest w dwu przekładach opowiadania na język polski. W opublikowanym w 1954 r. w zbiorze Antologia noweli bułgarskiej przekładzie opowiadania Zdarzyło się to w Lampadeforii pod manifestem podpisany jest Kaktus I – Król Lampadeforii (s. 477). Natomiast w wyborze opowiadań Swetosława Minkowa Alchemia miłości (Warszawa 1966) pojawia się imię Bodil III (s. 47). Cenzura pozostawiła natomiast bez zmian ironiczną charakterystykę władcy Bodila III, który interesuje się entomologią i więcej uwagi poświęca nowemu okazowi owada z Malajów, niż sytuacji poddanych. Jest to aluzja do przyrodniczych zainteresowań Borysa III[6].

Przypisy edytuj

  1. ↑ H. Czajka: Literatura bułgarska. W: Historia literatur europejskich. T. 3. Warszawa: 1991, s. 93.
  2. ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 45.
  3. ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 46.
  4. ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 52.
  5. ↑ Това се случи в Лампадефория (tekst utworu). litclub.bg. [dostęp 2011-09-22]. (bułg.).
  6. ↑ Светослав Минков - писателят с рентгеновите очи (charakterystyka postaci Minkowa). novinar.bg. [dostęp 2011-09-22]. (bułg.).

Bibliografia edytuj

  • Henryka Czajka: Literatura bułgarska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 3. Warszawa: 1991, s. 93.
  • Teresa Dąbek-Wirgowa: Historia literatury bułgarskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: 1980, s. 253.
  • Swetosław Minkow: Alchemia miłości i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 45-53.
  • Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX w.. Warszawa: Czytelnik, 1954, s. 476-482.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdarzyło_się_to_w_Lampadeforii&oldid=72788832”