Zygmunt Tadeusz Turno

Zygmunt Tadeusz Turno herbu własnego (ur. 7 sierpnia 1794 – zm. 1 grudnia 1851 w Warszawie) – uczestnik wojen napoleońskich, porucznik pułku strzelców konnych gwardii królewskiej (następnie kapitan), pułkownik w okresie powstania listopadowego, po upadku którego rozstał się z wojskiem.

Zygmunt Tadeusz Turno
Herb
Turno
Rodzina

Turnowie

Data urodzenia

9 sierpnia 1794

Data i miejsce śmierci

1 grudnia 1851
Warszawa

Ojciec

Stefan Turno

Matka

Ludwika Hemling

Żona

Aniela Szymanowska

Życiorys

edytuj

Syn Stefana Turno (1753-1820) z wołyńskiej linii Turnów i Ludwiki z Hemlingów. Miał dwóch braci, tj. Krzysztofa i Karola (uczestników wojen napoleońskich), a także siostrę Helenę, wydaną za mąż w 1815 roku za generała Henryka Dembińskiego[1]. Był dziedzicem stosunkowo niewielkich majątków Bronisze i Strzykuły pod Warszawą z przyległościami w stosunku do dóbr, którymi władał jego ojciec na Wołyniu, a które zostały skonfiskowane rodzinie przez władze carskie po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej, m.in. za udział w powstaniu kościuszkowskim.

Podobnie jak jego dwaj bracia, swoją przyszłość wiązał z wojskiem, biorąc udział w kampanii Napoleona 1812 roku w Rosji i bitwach 1813 roku na terenie Niemiec. W 1814 roku został kawalerem Legii Honorowej. Po upadku Napoleona rozpoczął służbę wojskową w Królestwie Polskim, gdzie został przydzielony do Szwadronu Wzorowych Strzelców Konnych Woyska Królestwa Polskiego, uzyskując kolejno stopnie porucznika (1814) i kapitana (1818). Tuż przed wybuchem powstania listopadowego został wyróżniony znakiem honorowym za nieskazitelną służbę oficerską, zaś w trakcie tego zrywu niepodległościowego postąpił na stopień pułkownika, otrzymując również w 1831 roku złoty krzyż orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania, relegowany z armii, rozstał się z wojskiem na zawsze, próbując chronić rodzinę przed carskimi represjami.

Od 1822 roku żonaty z Anielą Faustyną Szymanowską, córką radcy prokuratorii generalnej Teofila Szymanowskiego i Marianny Kazimiery Magnuskiej, z którą miał synów Ludwika Mariana (1823-1899) i Gustawa Kazimierza (1824-1902)[2]. Wobec coraz ostrzejszych represji ze strony zaborcy rosyjskiego, Zygmunt i Aniela Turnowie, w obawie o swoich synów, umieścili ich w Wolnym Mieście Krakowie u ciotki - generałowej Heleny z Turnów Dembińskiej, gdzie młodzieńcy podjęli naukę. W 1846 roku starszy z nich, Ludwik Marian, został aresztowany za próbę udzielenia wsparcia powstaniu krakowskiemu i wydany władzom carskim, które skazały go na długoletnie zesłanie na Syberię. Po śmierci Zygmunta Turno na barki jego młodszego syna, Gustawa Kazimierza, spadło utrzymanie rodziny.

Przypisy

edytuj
  1. T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, (rocznik III) Poznań 1881
  2. Tamże.