Łysina (Beskid Wyspowy)
Łysina (891 m) – drugi co do wysokości szczyt w Paśmie Lubomira i Łysiny[1].
_a1.jpg) Łysina i Sucha Przełęcz, widok ze stoków Kamiennika | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
891 m n.p.m. |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 49°46′33,1″N 20°02′53,5″E/49,775861 20,048194
| |
Topografia edytuj
Pasmo Lubomira i Łysiny według regionalizacji Polski opracowanej przez Jerzego Kondrackiego należy do Beskidu Wyspowego[2]. Na mapach i w przewodnikach turystycznych czasami zaliczane jest do Beskidu Makowskiego[1][3], co jest zgodne z dawnymi opracowaniami[2], uwzględniającymi zasięgi grup etnograficznych: podnóża Łysiny i Lubomira zamieszkiwali Krakowiacy zachodni, podczas gdy charakterystyczna dla Beskidu Wyspowego grupa Lachów szczyrzyckich zamieszkuje na wschód od Cietnia, natomiast Kliszacy nie przekraczają Przełęczy Wierzbanowskie[4].
Łysina położona jest we wschodniej części Pasma Lubomira i Łysiny. Znajduje się w sąsiedztwie Trzech Kopców. Od wysokości ok. 700 m n.p.m. stoki są całkowicie pokryte lasem. Na północny zachód od wierzchołka ciągnie się łagodnie opadający grzbiet, na którym, na górnym skraju polany Nad Nowinami znajduje się Schronisko PTTK na Kudłaczach, a nieco niżej – zabudowania przysiółka Kudłacze. Północno-wschodni stok opada natomiast w kierunku zwornikowej Przełęczy Suchej (708 m), od której odbiega grzbiet Kamiennika Południowego i Kamiennika Północnego (827 m). Grzbiety Łysiny i Kamiennika oddziela głęboka dolina Kamieniczanki[1]. Łysina jest całkowicie zalesiona. Dawniej na jej szczycie i grzbiecie istniała polana Duska, jednak zarosła już całkowicie lasem[5].
Historia edytuj
W 1914 na grzbiecie od Łysiny do Lubomira zajęły pozycje obronne wojska austriacko-węgierskie. Żołnierze wykopali tutaj widoczne do dzisiaj rowy strzeleckie i rowy dobiegowe o łącznej długości 170 m. Również w czasie II wojny światowej Łysina była terenem działań wojennych. W lipcu 1944 partyzanci myślenickiego obwodu AK „Murawa” założyli na północnych stokach Łysiny bazę składającą się z kilku baraków i namiotów dla partyzantów i dowódcy o pseudonimie „Kulesza”. W bazie była także radiostacja komendy krakowskiego okręgu AK. i miała ona telefoniczne połączenie z kilkoma punktami obserwacyjnymi założonymi na Kamienniku, Łysinie i przysiółku Kudłacze (w pobliżu obecnego schroniska PTTK na Kudłaczach). W bazie tej przebywała tylko niewielka część oddziału, zgromadzono natomiast większość zaopatrzenia. Pod bukiem, przy obecnym rozdrożu szlaków była kapliczka, w której odprawiał msze polowe ksiądz Stanisław Główka (pseudonim „Robak”). Gdy jednak we wrześniu 1944 Niemcy ściągnęli znaczne siły wojskowe dla zwalczenia partyzantów, ci w nocy z 15 na 16 września wycofali się z bazy. Została ona przez wojska niemieckie całkowicie zniszczona[6].
Na północnych stokach Łysiny, w pobliżu żółtego szlaku turystycznego, nieco powyżej Suchej Polany znajdują się dwie symboliczne mogiły. Nie są to jednak mogiły partyzantów. Jedna z nich to mogiła zastrzelonego przez partyzantów konfidenta gestapo o pseudonimie „Orlik”, druga była usypaną z ziemi makietą pasma Lubomira i Łysiny i służyła do szkoleń taktycznych[6].
Szlaki turystyczne edytuj
czerwony: (Mały Szlak Beskidzki): Myślenice – Kudłacze – Łysina – Lubomir – Kasina Wielka – Lubogoszcz – Mszana Dolna
żółty: Lubień – Łysina – Przełęcz Sucha – Kamiennik – Dobczyce – Chorągwica – Wieliczka
czarny: Pcim – Kudłacze – Łysina
zielony: Kudłacze – Przełęcz Sucha – Kamiennik – Poręba – Myślenice (szlak omija szczyt od północy)[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ a b Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy, Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2001, ISBN 83-85557-86-5.
- ↑ Kliszczacy [online] [dostęp 2014-09-07].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-12-02].
- ↑ a b Dariusz Dyląg, Piotr Sadowski, Beskid Myślenicki, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, ISBN 978-83-62460-50-2.
