Żółwinek żółwik

Żółwinek żółwik
	Eurygaster testudinaria
	(Geoffroy, 1785)
	; Imago
	; Larwa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Nadrodzina	tarczówki
Rodzina	żółwinkowate
Podrodzina	Eurygastrinae
Rodzaj	Eurygaster
Gatunek	żółwinek żółwik
Synonimy
	Cimex testudinarius Geoffroy in Fourcroy, 1785; Eurygaster maura var. notatus Ferrari, 1874; Eurygaster sinicus Walker, 1867; Eurygaster maura var. cinerea Rey, 1887; Eurygaster maura var. grisescens Rey, 1888; Eurygaster maura var. rufescens Oliveira, 1895; Eurygaster sodalis Horváth, 1895; Eurygaster maura f. borealis Péneau, 1911; Eurygaster sodalis var. decorata Péneau, 1911; Eurygaster testudinarius var. mixta Cerutti, 1939; Eurygaster testudinarius f. obscuratus Wagner, 1938; Eurygaster testudinarius f. triguttatus Wagner, 1938; Eurygaster testudinarius f. tuberculatus Wagner, 1938; Eurygaster testudinaria f. lurida Wagner, 1940; Eurygaster testudinaria f. inclusa Wagner, 1940; Eurygaster testudinaria koreana Wagner, 1949; Eurygaster testudinaria var. punctulata Wagner, 1951; Eurygaster testudinaria ab. flavida Halászfy, 1959; Eurygaster testudinaria ab. rosea Halászfy, 1959; Eurygaster testudinaria ab. nigrita Halászfy, 1959;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żółwinek żółwik^[1], żółwinek żółwiowy^[2] (Eurygaster testudinaria) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny żółwinkowatych. Zamieszkuje Palearktykę.

Taksonomia edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1785 roku przez Étienne Louisa Geoffroy’a w publikacji autorstwa Antoine’a-François de Fourcroy’a pod nazwą Cimex testudinarius. Jako miejsce typowe wskazano Paryż we Francji^[3].

Morfologia edytuj

Pluskwiak o lekko wydłużonym, owalnym ciele długości od 7 do 11 mm^[4]^[5]. Ubarwienie ma zmienne; dominować może kolor bladobrązowy, brązowy, szary, czerwony lub czarniawy^[2], przy czym brąz spotyka się najczęściej^[1]. Wzór z jasnych i ciemnych smug na wierzchu ciała bywa od niemal niewidocznego po wyraźnie kontrastujący^[5]. Głowa ma nadustek z przodu niezakryty policzkami, w przybliżeniu tak długi jak one lub nieco od nich dłuższy. Od tej u żółwinka zbożowego różni się wierzchołkiem nadustka położonym wyraźnie niżej od policzków. Genitalia samca różnią się od tych u wspomnianego gatunku rozmieszczonymi w dwóch parach i nieskręconymi ze sobą spikulami prącia^[4]^[5], natomiast genitalia samic szerszymi i bardziej kanciastymi w zarysie płytkami genitalnymi^[4].

Ekologia i występowanie edytuj

Owad ten preferuje tereny wilgotne, ale spotykany jest też w środowiskach suchych. Zasiedla torfowiska, turzycowiska, mokradła, pobrzeża zbiorników wodnych, łąki, polany, ugory, przydroża i przytorza^[4]^[1]. Jest fitofagiem ssącym soki z różnych przedstawicieli rodzin traw, turzycowatych i sitowatych. Postacie dorosłe czasem żerują także na innych roślinach, zwłaszcza selerowatych i astrowatych^[4]. Aktywny jest od wiosny do jesieni^[1]. Zimują osobniki dorosłe w siedliskach suchszych^[4].

Parazytoidami tego gatunku są Clytiomya continua i Gymnosoma nitens, muchówki z rodziny rączycowatych^[1].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[6]^[7]. Z Afryki Północnej podawany był z Maroka i Tunezji. W Azji stwierdzono jego występowanie w anatolijskiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie, na Synaju i Syberii, w Kazachstanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie, Tadżykistanie, Kirgistanie, Iranie, Mongolii, Chinach, Korei i Japonii^[7]. W Polsce jest pospolity^[4]^[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Eurygaster testudinaria – Żółwinek żółwik. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-05-25].
↑ ^a ^b Żółwinek żółwiowy. Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2022-05-25].
↑ Étienne Louis Geoffroy: Cimex scutellatus. W: Antoine-François de Fourcroy: Entomologia Parisiensis; sive, Catalogus insectorum quae in agro Parisiensi reperiuntur. Paris: 1785, s. 195.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.
↑ ^a ^b ^c ^d Jerzy A. Lis, Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera z. 13 Puklicowate - Acanthosmatidae, Żółwinkowate - Scutelleridae. Warszawa, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1998.
↑ Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-05-28].
↑ ^a ^b Berend Aukema (red.): Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-05-25].

[insektarium-1] Eurygaster testudinaria – Żółwinek żółwik. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-05-25].

[ps-2] Żółwinek żółwiowy. Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2022-05-25].

[Geoffroy-3] Étienne Louis Geoffroy: Cimex scutellatus. W: Antoine-François de Fourcroy: Entomologia Parisiensis; sive, Catalogus insectorum quae in agro Parisiensi reperiuntur. Paris: 1785, s. 195.

[Lis-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.

[pte-5] Jerzy A. Lis, Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera z. 13 Puklicowate - Acanthosmatidae, Żółwinkowate - Scutelleridae. Warszawa, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1998.

[fe-6] Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-05-28].

[cph-7] Berend Aukema (red.): Eurygaster testudinaria (Geoffroy, 1785). [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-05-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]