Wikipedia

Carcharhinus isodon

Carcharhinus isodon – gatunek dużej drapieżnej ryby chrzęstoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych (Carcharhinidae).

Carcharhinus isodon[1]
(Müller & Henle, 1839)[2]
Ilustracja
Dorosły samiec C. isodon
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Rząd

żarłaczokształtne

Rodzina

żarłaczowate

Rodzaj

Carcharhinus

Gatunek

Carcharhinus isodon

Synonimy
  • Carcharias (Aprion) isodon Müller & Henle, 1839[2]
  • Aprionodon punctatus Gill, 1861[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania Carcharhinus isodon
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia i etymologia edytuj

Rekin ten został po raz pierwszy opisany przez francuskiego zoologa Achille Valenciennesa w 1839 roku w publikacji Systematische Beschreibung der Plagiostomen autorstwa Johannesa Petera Müllera i Friedricha Gustava Jakoba Henle jako Carcharias (Aprionodon) isodon[2]. Późniejsi autorzy przenieśli ten gatunek do rodzaju Carcharhinus[5]. Holotypem (okazem typowym) był mierzący 63 centymetry długości młody samiec, wyłowiony najprawdopodobniej u wybrzeży Nowego Jorku. Osobnik ten otrzymał numer katalogowy MNHN 0000-1037 i trafił do zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu[6]. Nazwa rodzajowa (z greki: κάρχαρος = karcharos – zaostrzony, ῥίς, ῥινός = rhinos – nos) odnosi się do kształtu pyska. Pochodzący z łaciny epitet gatunkowy isodon oznacza "równozębny, równy ząb" i nawiązuje do podobnej ilości zębów w szczęce, jak i żuchwie[5].

Filogenetyka i ewolucja edytuj

W 1988 roku Leonard Compagno, opierając się na fenetycznych badaniach, umieścił C. isodon w grupie do której zaliczył również żarłacza czarnopłetwego (C. limbatus), C. brevipinna, C. amblyrhynchoides i C. leiodon[7]. Mine Dosay-Abkulut w 2008 roku dzięki analizie rybosomalnego DNA wskazała, że C. isodon jest najbliżej spokrewniony z C. porosus[8].

Analiza filogenetyczna na podstawie danych allozymowych, opublikowanych przez Gavina Naylora w 1992 roku, wskazuje, że rekin ten tworzy wspólny klad z C. acronotus[9]. Założenie to potwierdziły wyniki badań molekularnych czterech loci mitochondrialnych (COI, NADH-2, CytB, 16S RNA) oraz jednego locus jądrowego (Rag-1), przeprowadzone w 2011 roku przez Ximenę Vélez-Zuazo i Ingi Agnarsson[10] oraz badania Kristofa Veitscheggera z 2013 roku[11].

Analiza mitochondrialnego locus NADH-2 przeprowadzona w 2012 roku przez Naylora i innych u 14 osobników wyłowionych w wodach Zatoki Meksykańskiej, wykazała, że C. isodon jest taksonem siostrzanym dla kladu, który tworzą Nasolamia velox i C. acronotus[12]. W 2014 Laurie Sorenson z współpracownikami wykazała, że C. isodon oddzielił się od linii acronotus-velox we wczesnym miocenie na przełomie burdygału i langu (16-15 milionów lat temu)[13].

Występowanie i środowisko edytuj

Zamieszkuje wody zachodniego Oceanu Atlantyckiego. W wodach Ameryki Północnej często spotykany od Północnej Karoliny po północne wody Zatoki Meksykańskiej. Czasami zapuszcza się dalej na północ w okolice Nowego Jorku. U wybrzeży Ameryki Centralnej i Południowej jest rzadki, choć możliwe, że południowa populacja jest liczniejsza niż wskazują na to obecne dane. Występuje u wybrzeży Trynidadu, Gujany, w Morzu Karaibskim oraz u wybrzeży południowej Brazylii (od São Paulo po Santa Catarina). Osobniki zamieszkujące północny Atlantyk, Zatokę Meksykańską i południowy Atlantyk należą do trzech osobnych populacji, rzadko mieszając się ze sobą[4][14]. Starsze podania wskazują, że rekin ten występuje również na wschodzie Atlantyku, u wybrzeży Senegalu i Gwinei Bissau. Prawdopodobnie jednak dane te są wynikiem niepoprawnej identyfikacji innego żarłacza - Carcharinus brevipinna[15].

Rekin ten często spotykany jest w pobliżu plaż, zatok oraz ujść rzek. Preferuje płytkie przybrzeżne wody o głębokości nie przekraczającej 10 m w lecie oraz nie głębszych niż 20 m w trakcie miesięcy zimowych[14]. C. isodon wypływały niegdyś do rzek na obszarze Teksasu, obecnie na większości z nich zapory uniemożliwiają rekinom podróż w górę rzeki[16]. Populacja zamieszkująca północny Atlantyk odbywa sezonowe migracje. Dorosłe i podrośnięte osobniki wędrują na północ w okolice Karoliny Południowej od końca marca do początku maja, gdy temperatura wody na tym obszarze rośnie do ponad 20*C. Rekiny pozostają na tych akwenach do września lub połowy października i powracają na południe w okolice ku wybrzeża Florydy, gdy temperatura wody zaczyna spadać. Brak informacji na temat migracji populacji zamieszkujących Zatokę Meksykańską i wybrzeża Ameryki Południowej[14].

Biologia i ekologia edytuj

Młode jak i dorosłe osobniki tworzą duże skupiska[15]. Ten energiczny, szybko pływający drapieżnik żywi się głównie małymi rybami kostnoszkieletowymi. Często wpływa do stref surfowania w ciągu dnia w poszukiwaniu pokarmu[17]. Głównym składnikiem diety tego rekina na północny Atlantyku jest menhaden atlantycki (Brevoortia tyrannus), przy czym u północno-zachodnich wybrzeży Florydy, zarówno młode, jak i dorosłe C. isodon, żywią się tylko tym gatunkiem. Po odgryzieniu głowy, ryba ta połykana jest w całości. Na innych obszarach poluje również na kulbinowate z rodzaju Leiostomus, makrelę hiszpańską (Scomberomorus maculatus), mugilowatate (głównie z rodzaju Mugil) oraz krewetki. W żołądku jednego osobnika odkryto fragmenty młodego Rhizoprionodon terraenovae. Rekin ten mógł paść ofiarą C. isodon lub (co bardziej prawdopodobne) został złowiony jako przyłów przez trawler krewetkowy i wyrzucony martwy za burtę, po czym zjedzony przez inne ryby[14]. Zarówno młode jak i dorosłe osobniki padają ofiarą większych rekinów, takich jak żarłacz ciemnoskóry (C. obscurus)[5]. Wśród pasożytów tego gatunku wyróżnia się tasiemce z rzędu Tetraphyllidea (Anthobothrium, Paraorygmatobothrium, Phoreiobothrium[18] i Triloculatum[19]). Larwy tasiemców bytują się w skorupiakach i rybach kostnoszkieletowych. Po zjedzeniu ich przez rekina tasiemiec rozwija się w formę dorosłą. Tetraphyllidea zagnieżdżają się w zastawce spiralnej serca[20].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Carcharhinus isodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c J.P. Müller & F.G.J. Henle: Systematische Beschreibung der Plagiostomen. Barlin: Veit, 1839, s. 32. (niem.).
  3. ↑ T.N. Gill. Catalogue of the fishes of the eastern coast of North America, from Greenland to Georgia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 59, 1861. (ang.). 
  4. ↑ a b J. Carlson, P.M. Kyne, S.V. Valenti, Carcharhinus isodon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-28] (ang.).
  5. ↑ a b c Cathleen Bester: Carcharhinus isodon Finetooth shark. Florida Museum of Natural History Ichthyology Department. [dostęp 2016-10-04].
  6. ↑ Shark-References: Carcharhinus isodon (MÜLLER & HENLE, 1839) Finetooth shark. 2016. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).
  7. ↑ Compagno, L.J.V.: Sharks of the Order Carcharhiniformes. Princeton University Press, 1988, s. 319–320. ISBN 0-691-08453-X.
  8. ↑ Dosay-Akbulut, M.. The phylogenetic relationship within the genus Carcharhinus. „Comptes Rendus Biologies”. 7 (331), s. 500–509, 2008. DOI: 10.1016/j.crvi.2008.04.001. (ang.). 
  9. ↑ Naylor, G.J.P.. The phylogenetic relationships among requiem and hammerhead sharks: inferring phylogeny when thousands of equally most parsimonious trees result. „Cladistics”. 8, s. 295–318, 1992. DOI: 10.1111/j.1096-0031.1992.tb00073.x. 
  10. ↑ Velez-Zuao X. i Agnarsson I.. Shark tales: A molecular species-level phylogeny of sharks (Selachimorpha, Chondrichthyes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”, s. 207-217, 2011. 
  11. ↑ Veitschegger, K. i Kriwet, J.. Systematic position of Prionace glauca (Linnaeus, 1758) inferred from CO1, with comments on the monophyly of carcharhinid sharks (Chondrichthyes, Carcharhiniformes). „Terra Nostra”. 3 (2012), s. 182, 2013. (ang.). 
  12. ↑ Naylor, G.J.P., Caira, J.N., Ensen K.J., Rosana, K.A.M., White, W.T. i Last P.R. A DNA sequence-based approach to the identification of shark and ray species and its implicatons for global elasmobranch diversity and parasitology. „Bulletin American Museum of Natural History”, s. 26, 2012. ISSN 0003-0090. (ang.). 
  13. ↑ Sorenson, L., Santini, F. i Alfaro, M.E.. The effect of habitat on modern shark diversification. „Journal of Evolutionary Biology”. 8 (27), s. 1536-1548, 2014. DOI: 10.1111/jeb.12405. (ang.). 
  14. ↑ a b c d Castro, J.I.. The biology of the finetooth shark, Carcharhinus isodon. „Environmental Biology of Fishes”. 1 (36), s. 219–232, 1993. DOI: 10.1007/BF00001717. (ang.). 
  15. ↑ a b Compagno, Leonard J.V.: Sharks of the World: An Annotated and Illustrated Catalogue of Shark Species Known to Date. Rzym: Food and Agricultural Organization, 1984, s. 489-491. ISBN 92-5-101384-5.
  16. ↑ Vines, R.A.: Trees of Central Texas. Austin: University of Texas Press, 1984, s. 133. ISBN 0-292-78058-3.
  17. ↑ Goldstein, R.J.: Coastal fishing in the Carolinas: From Surf, Pier, and Jetty (third ed.). John F Blair Pub, 2000, s. 129. ISBN 0-89587-195-5.
  18. ↑ Jensen, K., Bullard, S.A.. Characterization of a diversity of tetraphyllidean and rhinebothriidean cestode larval types, with comments on host associations and life cycles. „International Journal for Parasitology”. 8 (40), s. 889–910, 2010. DOI: 10.1016/j.ijpara.2009.11.015. (ang.). 
  19. ↑ Caira, J.N., Jensen, K.. Erection of a new onchobothriid genus (Cestoda: Tetraphyllidea) and the description of five new species from whaler sharks (Carcharhinidae). „Journal of Parasitology”. 4 (95), s. 924-940, 2009. DOI: 10.1645/GE-1963.1. (ang.). 
  20. ↑ Palm, H.W.: The Trypanorhyncha Diesing, 1863. Rostock: PKSPL-IPB Press, 2004. ISBN 979-9336-39-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Carcharhinus_isodon&oldid=72482460”