Wikipedia

Jastrzębia (powiat radomski)

wieś w województwie mazowieckim

Jastrzębia – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jastrzębia[6][7].

Jastrzębia
wieś
Ilustracja
Szkoła w Jastrzębi
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

radomski

Gmina

Jastrzębia

Wysokość

149[2] m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

989[3][4]

Strefa numeracyjna

48

Kod pocztowy

26-631[5]

Tablice rejestracyjne

WRA

SIMC

0624249[6]

Położenie na mapie gminy Jastrzębia
Mapa konturowa gminy Jastrzębia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jastrzębia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Jastrzębia”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jastrzębia”
Położenie na mapie powiatu radomskiego
Mapa konturowa powiatu radomskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Jastrzębia”
Ziemia51°29′49″N 21°14′21″E/51,496944 21,239167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wieś jest siedzibą gminy Jastrzębia i rzymskokatolickiej parafii pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny[8].

Integralne części wsi Jastrzębia[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0624255 Poręby Jastrzębskie część wsi

Położenia geograficzne i układ urbanistyczny edytuj

 
Krzyż na pograniczu wsi i Kozienickiego Parku Krajobrazowego
 
Starsza...
 
...i nowsza zabudowa wsi
 
Budynek Urzędu Gminy Jastrzębia

Jastrzębia jest położona na Równinie Kozienickiej w pobliżu Równiny Radomskiej. Leży w bezpośrednim sąsiedztwie Puszczy Kozienickiej i utworzonego na jej terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Niegdyś leżała nad Radomką, lecz obecnie zabudowania wsi są odsunięte od rzeki o około 1-2 kilometry na południowy wschód. W południowej części wsi na granicy z Wojciechowem płynie rzeczka Jastrzębianka, dopływ Radomki[2][9][10]. Wzmiankowano też mniejsze cieki wodne[11].

Wieś rozciąga się wzdłuż drogi wiodącej z Jedlni do Bartodziejów. Zabudowania wzdłuż drogi z Lesiowa do Mąkos Starych są mniej liczne. Większość budynków w Jastrzębi powstała po 1945[12][13].

Przed II wojną światową wieś poza swą główną częścią obejmowała także: Jastrzębską Dąbrowę[14] (na północny wschód od centrum, w kierunku na Mąkosy)[10], Jastrzębskie Komorniki[14] (na północny wschód i równolegle do obecnie istniejącej drogi łączącej Jastrzębię z Bartodziejami)[10], Jastrzębskie Poręby (na osi Jastrzębskich Komorników, ale nad samą Radomką)[10] oraz Jastrzębskie Łąki (nad Radomką, lecz dalej z jej biegiem od Jastrzębskich Poręb)[10]. Zasadnicza część wsi, jak i pozostała reszta dzieliła się na mniejsze fragmenty o odmiennych, zwyczajowych nazwach o różnym, nie zawsze ustalonym, pochodzeniu[15].

Obecnie Dąbrowa Jastrzębska jest samodzielną wsią. Jastrzębskie Komorniki są jej częścią[6]. 1 stycznia 2003 roku częścią wsi Jastrzębia stała się ówczesna osada Poręby Jastrzębskie[16].

Historia edytuj

Najstarsze ślady edytuj

Badania archeologiczne z lat 1902–1903 prowadzone przez Mariana Wawrzenieckiego i Szczęsnego Jastrzębowskiego ujawniły ślady osadnictwa z czasów prehistorycznych[17].

I Rzeczpospolita edytuj

Pierwsza pisana wzmianka o Jastrzębi pochodzi z 1191, kiedy to Kazimierz II Sprawiedliwy przeznaczył dziesięciny z Jastrzębi i Mąkos na rzecz prałatur w kolegiacie sandomierskiej[18]. Kolejna wzmianka pochodzi z XV wieku[18]. W latach 1554 i 1564 opisano liczbę mieszkańców, ich zajęcia i uiszczane daniny[18]. Z 1559 pochodzi wzmianka o sporze granicznym z właścicielem Owadowa[19]. Kolejne lustracje z lat 1602, 1615 i 1660 także opisują sytuację gospodarczą wsi, z tym, że ta ostatnia odnotowuje zniszczenia poczynione przez Szwedów[20]. Po 1607 powstała karczma dworska[21]. W 1701 rozpoczął się trwający do lat trzydziestych XIX wieku spór graniczny z Goryniem na tle zmiennego przebiegu granicznej Radomki[22]. Danych dotyczących Jastrzębi w XVIII wieku dostarczają Inwentarze Ekonomji J.K. Mości Kozienickiej[23]. W 1760 zbudowano nową karczmę[21]. Około 1781 karczmę w Jastrzębi miał w arendzie Żyd[21]. W latach 1784–1787 miał miejsce ponowny spór o granicę z Owadowem[24].

W czasach I Rzeczypospolitej w powiecie radomskim, województwa sandomierskiego w Małopolsce. Była własnością panujących, należała do ekonomii kozienickiej[25].

Czasy zaborów edytuj

Począwszy od 1796, aż do 1857 toczył się odnowiony spór o granicę z właścicielem Owadowa[26]. Wskutek III. rozbioru Polski Jastrzębia weszła w skład zaboru austriackiego. W latach 1795–1809 Cyrkuł radomski Nowej Galicji. Po wojnie polsko-austriackiej w 1809 została wcielona do Księstwa Warszawskiego. W latach 1810–1815 powiat radomski departamentu radomskiego.

Od początku lat 30. XIX wieku mieszkańcy Jastrzębi starali się o zniesienie pańszczyzny w naturze na rzecz czynszu płaconego w pieniądzu. Te starania przyniosły skutek i w 1833 zawarto umowę dzierżawy na sześć lat. Przedłużano ją aż do 1864 roku, w którym chłopi zostali uwłaszczeni[27]. W 1839 mieszkańcy Jastrzębi rozpoczęli swoje starania o szkołę elementarną. Na efekt musieli czekać aż do 1867[28]. W 1848 przeprowadzono scalenie gruntów[29]. Po 1849 powstała nowa karczma, w odmiennym miejscu niż stara, którą zlikwidowano[19]. W latach 1848, 1855 i 1873 wieś nawiedziła epidemia cholery[30]. Podczas powstania styczniowego przez Jastrzębię przechodziły wojska rosyjskie i powstańcze[31]. Ze wsi pochodził powstaniec Piotr Mróz, pochowany na cmentarzu w Jedlni[32]. Na początku XX wieku zamknięto tutejszą karczmę[19]. W czasie rewolucji 1905 roku mieszkańcy Jastrzębi zawłaszczyli w listopadzie 1905 pewną ilość drewna opałowego z lasów państwowych, chcąc w ten sposób okazać solidarność z PPS-em i niechęć wobec władz. Interwencja policji i wojska zmusiła ich do zapłacenia ceny drewna i grzywny. Inicjatorów akcji nie ujęto[33].

Po likwidacji Księstwa Warszawskiego i utworzeniu wskutek postanowień kongresu wiedeńskiego Królestwa Kongresowego Jastrzębia znalazła się na jego terenie. W latach 1816–1837 w województwie sandomierskim obwodzie radomskim. W latach 1837–1844 w guberni sandomierskiej w powiecie radomskim. W latach 1844–1916 w guberni radomskiej w powiecie radomskim.

I wojna światowa edytuj

W czasie I wojny światowej we wsi doszło do potyczki, w której zginął jeden żołnierz rosyjski, a dwóch żołnierzy austro-węgierskich zostało rannych. W 1914 wieś została splądrowana przez obie walczące strony. Około 20 mieszkańców wsi służyło w armiach zaborczych. Ośmiu z nich dostało się do niewoli niemieckiej po bitwie pod Tannenbergiem. Trzech jastrzębian, wcielonych do armii carskiej, zaginęło bez wieści[33]. Od końca lipca 1915 pod okupacją austro-węgierską, której głównym organem administracyjnym było Generalne Gubernatorstwo Lubelskie. W latach 1916–1918 na terenie utworzonego przez Niemców i Austro-Węgry Królestwa Polskiego.

II Rzeczpospolita edytuj

Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości 11. listopada 1918 roku, wieś znalazła się w jej granicach. W latach 1919–1939 w Gminie Kozłów powiatu radomskiego województwa kieleckiego. W 1921 liczyła 573 mieszkańców[34]. W 1930 powstał pierwszy kościół w miejscowości, a także cmentarz.

II wojna światowa edytuj

Po przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej Jastrzębia znalazła się w powiecie radomskim dystryktu radomskiego Generalnego Gubernatorstwa. Jastrzębia znajdowała się w III, to jest kieleckim, okręgu Batalionów Chłopskich i w Obwodzie Radom Okręgu Radom-Kielce Armii Krajowej.

W pobliżu Jastrzębi w latach 1940–1944 znajdował się niemiecki poligon artyleryjski Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Mitte Radom[35]. W 1944 niedaleko od Jastrzębi toczyły się walki o przyczółek warecko-magnuszewski. Dnia 14 stycznia 1945 zajęta przez wojska radzieckie[36].

Dzieje najnowsze edytuj

Po zakończeniu działań wojennych mieszkańcy przystąpili do odbudowy wsi. W 1957 odnowiono miejscowy kościół. Zbudowano budynki użyteczności publicznej, m.in. szkołę, siedzibę urzędu gminy i in, zaś latach 1982-1987 zbudowano nowy kościół[37].

Po zakończeniu II wojny światowej na terenie odtworzonej Gminy Kozłów w województwie kieleckim, aż do jej zniesienia w 1954. W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jastrzębia, po jej zniesieniu w gromadzie Wojciechów, od 1963 w znowu była siedzibą gromady Jastrzębia, którą zniesiono, a od 1969 r. w gromadzie Lesiów. Od 1973 w gminie Jastrzębia.

W województwie kieleckim do 1975, kiedy to powołano województwo radomskie. Od 1999 w powiecie radomskim województwa mazowieckiego.

Ważniejsze obiekty i turystyka edytuj

 
Kapliczka św. Jana Nepomucena w Jastrzębi
  • Kapliczka przydrożna św. Jana Nepomucena z 1892 według rejestru zabytków NID[38] nr rej.: 539/A/94 z 8.03.1994 r.
  • Drewniany dom nr 41 z 1873 według rejestru zabytków NID[38] nr rej.: 309/A z 8.08.1985 r.
  • Stary kościół rzymskokatolicki
  • Nowy kościół rzymskokatolicki
  • Cmentarz choleryczny z połowy XIX wieku położony na południowy wschód od wsi[39].
  • Cmentarz katolicki

Przez Jastrzębię przebiega żółty szlak rowerowy prowadzący z Lesiowa do Czarnolasu[40].

Demografia edytuj

Opis rozwoju demograficznego Jastrzębi napotyka na kilka utrudnień. Przede wszystkim najwcześniejsze wzmianki nie określają liczby ludności, a jedynie liczbę rodzin zamieszkałych we wsi. Z kolei dane z XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku są z różnych powodów niedokładne. Z tego powodu należy je traktować jedynie orientacyjnie.

Liczba mieszkańców Jastrzębi na przestrzeni lat:

  • W 1554 – 21 rodzin[18]
  • W 1564 – 22 rodziny[18]
  • W 1602 – 23 rodziny[18]
  • W 1615 – 23 rodziny[41]
  • W 1660 – 8 rodzin[41]
  • W 1715 – 20 rodzin[23]
  • W 1718 – 14 rodzin[23]
  • W 1736 – 29 rodzin[23]
  • W 1784 – 45 rodzin[23]
  • W 1794 – 48 rodzin[23]
  • W 1827 – 336 osób w 53 domach[42]
  • W 1847 – 85 rodzin[43]
  • W 1871 – 643 osoby[44]
  • W 1880 – 685 osób w 113 domach[42]
  • W 1897 – 1066 osób[45]
  • W 1921 – 573 osoby[46] lub 926 osób, a w tej liczbie 467 mężczyzn, 459 kobiet, 917 katolików, 9 prawosławnych, 923 Polaków, 3 Francuzów w 160 domach[47]
  • W 1928 – 1050 osób[48]
  • W 1930 – 828 osób[49]
    • W grupach wiekowych z uwzględnieniem ludności czasowo przebywającej w Jastrzębi (pracownicy sezonowi, służba itp.):
      • 0-7 lat – 65 mężczyzn 65 kobiet – łącznie 130 osób
      • 7-14 lat – 62 mężczyzn 50 kobiet – łącznie 112 osób
      • 14-20 lat – 77 mężczyzn 60 kobiet – łącznie 137 osób
      • 20-30 lat – 54 mężczyzn 42 kobiety – łącznie 96 osób
      • 30-40 lat – 46 mężczyzn 60 kobiet – łącznie 106 osób
      • 40-50 lat – 56 mężczyzn 59 kobiet – łącznie 115 osób
      • 50-60 lat – 36 mężczyzn 23 kobiety – łącznie 59 osób
      • 60-70 lat – 30 mężczyzn 32 kobiety – łącznie 62 osoby
      • 70-80 lat – 7 mężczyzn 3 kobiety – łącznie 10 osób
      • 80-90 lat – 1 mężczyzna 0 kobiet – łącznie 1 osoba
    • W grupach wiekowych bez uwzględnienia ludności czasowo przebywającej w Jastrzębi:
      • 0-7 lat – 65 mężczyzn 65 kobiet – łącznie 130 osób
      • 7-14 lat – 61 mężczyzn 50 kobiet – łącznie 111 osób
      • 14-20 lat – 71 mężczyzn 58 kobiet – łącznie 129 osób
      • 20-30 lat – 53 mężczyzn 42 kobiety – łącznie 95 osób
      • 30-40 lat – 46 mężczyzn 59 kobiet – łącznie 105 osób
      • 40-50 lat – 56 mężczyzn 58 kobiet – łącznie 114 osób
      • 50-60 lat – 36 mężczyzn 23 kobiety – łącznie 59 osób
      • 60-70 lat – 30 mężczyzn 32 kobiety – łącznie 62 osoby
      • 70-80 lat – 7 mężczyzn 3 kobiety – łącznie 10 osób
      • 80-90 lat – 1 mężczyzna 0 kobiet – łącznie 1 osoba
  • W 1931 – 848 osób[48]
  • W 1932 – 847 osób[48]
  • W 2006 1011 osób[12]
    • W grupach wiekowych:
      • 0-3 lata – 31 osób
      • 4-12 lat – 127 osób
      • 13-18 lat – 139 osób
      • 19-24 lat – 139 osób
      • 25-35 lat – 163 osoby
      • 36-50 lat – 200 osób
      • 51-65 lat – 133 osoby
      • 66-100 lat – 79 osób

Gospodarka edytuj

Jastrzębia jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym dla mieszkańców gminy. Ludność utrzymuje się z rolnictwa, hodowli i z handlu i usług. Część mieszkańców pracuje poza miejscem zamieszkania.

W dawniejszych czasach ludność trudniła się rolnictwem, hodowlą, bartnictwem, pszczelarstwem[50] i pracą przy eksploatacji pobliskiego lasu[51]. Niektórzy mieszkańcy wsi trudnili się drobnym rzemiosłem[52]. Rozwój przestrzenny gruntów rolnych w Jastrzębi na przestrzeni lat przedstawia się następująco:

  • koniec XV wieku – 7 łanów[18]
  • 1554 – 7 łanów, we wsi żyło 5 bartników[18]
  • 1564 – 7 łanów[18]
  • 1602 – 7 łanów[18]
  • 1615 – 7 łanów[41]
  • 1660 – 7 łanów z czego tylko 4 w uprawie[41]
  • 1842 – 1559 morg 262 pręty[43]
  • 1847 – 2043 morgi 212 prętów[43] (po komasacji)
  • 1880 – 2125 morg ziemi włościańskiej[42]
  • 1935 – 2166 morg 98 prętów, czyli 1212,86 ha[14]

We wsi żyli obok kmieci także zagrodnicy i komornicy. Istniała zagroda przeznaczona dla kowala, choć bywały okresy, gdy nie była wykorzystywana ze względu na brak takiego rzemieślnika we wsi. O ile powierzchnia gospodarstw była przez długi czas stała, to sytuacja ekonomiczna każdego z nich zależała także od rodzaju gruntów, na których gospodarowano. Na kondycję gospodarstw duży wpływ miała też sytuacja demograficzna. Zmiany przyniosła komasacja gruntów[53]. Na sposób gospodarowania poza rodzajem gruntów miał także wpływ postęp technologiczny, a więc i poziom wiedzy rolniczej[54].

Transport edytuj

Przez Jastrzębię przebiegają jedynie drogi o klasie niższej niż droga wojewódzka. Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe: 1715W z Radomia do Brzózy i 3516W łącząca Jastrzębię z Bartodziejami[55]. Od 1885 w pobliżu wsi przebiega linia kolejowa łącząca Dęblin z Radomiem – przystanek Jedlnia Kościelna[56]. Od 1934 w pobliżu wsi przebiega linia kolejowa łącząca Warszawę z Radomiem – stacja Bartodzieje i przystanek Lesiów[57]. Miejscowość jest obsługiwana w zakresie komunikacji autobusowej przez przedsiębiorstwo PPKS Radom.

Oświata i ochrona zdrowia edytuj

 
Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Mroza i Publiczne Przedszkole Samorządowe w Jastrzębi

Szkołę w Jastrzębi założono w 1867 i była to trzynasta szkoła elementarna w ówczesnym powiecie radomskim[58]. Obecnie we wsi funkcjonują następujące placówki edukacyjne[59]:

We wsi funkcjonuje Biblioteka Publiczna i ośrodek zdrowia[12].

Życie społeczne i bezpieczeństwo edytuj

We wsi funkcjonuje klub sportowy Akcja Jastrzębia[60] i koło gospodyń wiejskich[12]. Znajduje się tu posterunek policji i działa jednostka OSP[12]. Straż pożarna została powołana do życia w 1926, lecz w początkowych latach swego istnienia nie działała sprawnie. W 1929 drewnianą remizę przerobiono na pierwszy w historii wsi kościół i rozpoczęto budowę nowej, także drewnianej. Ta jednak, ze względu na zmianę umiejscowienia na bardziej uboczne, straciła rolę miejsca zebrań, którą pełniła pierwsza remiza. W latach trzydziestych XX w. straż działała już sprawniej i obok swej podstawowej roli była też zaangażowana w rozwój życia kulturalnego wsi[61]. Powojenne losy remizy nie są znane, zapewne uległa zniszczeniu.

Struktury wyznaniowe edytuj

Katolicyzm edytuj

 
Kościół parafialny w Jastrzębi

W XV wieku Jastrzębia należała do parafii w Radomiu. W 1712 r. znajdowała się w parafii Jedlnia, ale nie wiadomo od kiedy[62]. Po długich staraniach, 25 marca 1930 nastąpiło poświęcenie miejscowego kościółka, który powstał po przerobieniu na cele sakralne remizy straży pożarnej. Niedługo potem, bo 7 września 1930 poświęcono miejscowy cmentarz[63]. Obecnie kościół nie istnieje. Przetrwał wojnę i był remontowany w 1957. Został rozebrany w związku z budową nowego kościoła w latach 1982-1987[37].

Obecnie Jastrzębia znajduje się w rzymskokatolickiej parafii pw. Zwiastowania NMP, w dekanacie jedlińskim. We wsi znajduje się kościół parafialny wzniesiony według projektu Bolesława Sobola, Tadeusza Derlatki i Wiktora Owczarka. Poświęcenia w 1987 dokonał Edward Materski[37].

Prawosławie edytuj

W XIX wieku i na początku XX wieku we wsi mieszkało niewielu Rosjan, bądź to jako karczmarze, bądź to leśniczy, którzy byli wyznawcami prawosławia. Podlegali parafii w Radomiu.

Judaizm edytuj

Żydzi nie osiedlali się w Jastrzębi. Tych niewielu, co do których istnieje przypuszczenie, że mogli mieszkać w Jastrzębi, to jest karczmarze[21], należeli do radomskiej gminy.

Związani z Jastrzębią edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 45149
  2. ↑ a b Mapa WIG Radom.
  3. ↑ Wieś Jastrzębia w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  4. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  5. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 374 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  6. ↑ a b c d GUS. Wyszukiwarka TERYT
  7. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  9. ↑ Odnośnie nazwy zob. Mróz Jastrzębia. Wieś powiatu radomskiego s. 4.
  10. ↑ a b c d e Mapa WIG Białobrzegi.
  11. ↑ Mróz, op. cit., s. 6-7.
  12. ↑ a b c d e Strategia rozwiązywania problemów gminy Jastrzębia.
  13. ↑ Dla bliższej charakterystyki przedwojennej zabudowy Mróz, op. cit., s. 75-88.
  14. ↑ a b c Mróz, op. cit., s. 3.
  15. ↑ Mróz, op. cit., s. 5.
  16. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, lubuskim, mazowieckim, opolskim, podlaskim, pomorskim, śląskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim oraz obiektu fizjograficznego w województwie podkarpackim (Dz.U. z 2002 r. nr 233, poz. 1964).
  17. ↑ Mróz, op. cit., s. 11.
  18. ↑ a b c d e f g h i j Mróz, op. cit., s. 14.
  19. ↑ a b c Mróz, op. cit., s. 28.
  20. ↑ Mróz, op. cit., s. 14-15.
  21. ↑ a b c d Mróz, op. cit., s. 27.
  22. ↑ Mróz, op. cit., s. 32-33.
  23. ↑ a b c d e f Mróz, op. cit., s. 16.
  24. ↑ Mróz, op. cit., s. 29.
  25. ↑ Mróz, op. cit., s. 13.
  26. ↑ Mróz, op. cit., s. 29-32.
  27. ↑ Mróz, op. cit., s. 17-18.
  28. ↑ Mróz, op. cit., s. 22.
  29. ↑ Mróz, op. cit., s. 19.
  30. ↑ Mróz, op. cit., s. 41-42.
  31. ↑ Mróz, op. cit., s. 35.
  32. ↑ Zob. stronę internetową poświęconą powstaniu styczniowemu na Kielecczyźnie [1].
  33. ↑ a b Mróz, op. cit., s. 36.
  34. ↑ Księga adresowa Polski.
  35. ↑ Nasza Wieś Bartodzieje nr 1/2009 (III).
  36. ↑ ВОВ-60 – Сводки. victory.mil.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-27)]..
  37. ↑ a b c Zob. informacje na stronie diecezji radomskiej
  38. ↑ a b NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo mazowieckie. [dostęp 2010-01-11].
  39. ↑ Mróz, op. cit., s. 41.
  40. ↑ Informacja Turystyczna: Strona internetowa radomskiej informacji turystycznej. [dostęp 2010-01-11].
  41. ↑ a b c d Mróz, op. cit., s. 15.
  42. ↑ a b c Zob. Słownik geograficzny.
  43. ↑ a b c Mróz, op. cit., s. 18.
  44. ↑ Mróz, op. cit., s. 42.
  45. ↑ Mróz, op. cit., s. 44 – autor podnosi zarzut dużej niedokładności.
  46. ↑ Zob. Księgę adresową Polski rzekomo w oparciu o dane ze spisu z 1921 r.
  47. ↑ Mróz, op. cit., s. 43 – autor podnosi zarzut niedokładności danych ze spisu.
  48. ↑ a b c Mróz, op. cit., s. 44.
  49. ↑ Mróz, op. cit., s. 43 i 45.
  50. ↑ O bartnictwie i pszczelarstwie w Jastrzębi Mróz, op. cit., s. 24-27 i 126-127.
  51. ↑ O wykorzystaniu lasu Mróz, op. cit., s. 116-177.
  52. ↑ Mróz, op. cit., s. 139-144.
  53. ↑ Odnośnie struktury gospodarstw Mróz, op. cit., s. 50-61.
  54. ↑ O sposobach gospodarowania Mróz, op. cit., s. 61-69, 89-116 i 118-129.
  55. ↑ Zob. mapę dróg powiatowych na stronie Powiatowego Zarządu Dróg Publicznych w Radomiu
  56. ↑ Zob. informacje o linii kolejowej nr 26 na stronie [2].
  57. ↑ Zob. informacje o linii kolejowej nr 8 na stronie [3].
  58. ↑ Mróz, op. cit., s. 22 i 189-201.
  59. ↑ Zob. stronę internetową gminy Jastrzębia [4].
  60. ↑ Zob. stronę internetową klubu [5].
  61. ↑ Mróz, op. cit., 205-206.
  62. ↑ Mróz, op. cit., s. 14 i 231.
  63. ↑ Mróz, op. cit., s. 235-237.

Bibliografia edytuj

  • Kazimierz Mróz, Jastrzębia. Wieś powiatu radomskiego, Państwowy Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach Warszawa 1935 – dostępna poprzez radomską bibliotekę cyfrową – [6].
  • Mapa WIG Białobrzegi Pas 42 Słup 32, Warszawa 1937.
  • Mapa WIG Radom Pas 43 Słup 32, Warszawa 1937.
  • Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, Warszawa 1928, s. 225.
  • Strategia rozwiązywania problemów gminy Jastrzębia na lata 2007-2009, Jastrzębia 2007, [7].
  • Nasza wieś Bartodzieje nr 1/2009 (III) dostępna poprzez stronę wsi Bartodzieje [8].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jastrzębia_(powiat_radomski)&oldid=72952193”